آزادسازی خرمشهر
آزادسازی خرمشهر در ۳ خرداد سال ۱۳۶۱ش از رخدادهای مهمِ جنگ تحمیلی ایران و عراق است. این شهر پس از ۵۷۸ روز اشغال توسط ارتش حزب بعث عراق، به‌دست نیروها و رزمندگان ایرانی آزاد شد. آزادسازی خرمشهر یکی از اهداف اصلی عملیات بیت‌المقدس در جنگ ایران و عراق بود که توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران (به فرماندهی علی صیاد شیرازی) و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (به فرماندهی محسن رضایی و احمد متوسلیان) در ۳ خرداد ۱۳۶۱ انجام گرفت.[۱]
روند آزادسازی خرمشهر
تصرف و اشغال خرمشهر به‌دست نیروهای بعثی ۵۷۸ روز به طول انجامید.[۲] پس از ناکامی نیروهای ایرانی از آزادسازی مناطق اشغالی، سلسله عملیات‌هایی در سطحی وسیع‌تر طراحی و به اجرا درآمد؛ «ثامن الائمه»، «طریق‌القدس»، «فتح المبین» و «بیت المقدس» از این عملیات‌ها بودند.[۳]
پس از حمله نیروهای عراقی به خرمشهر، یک گردان از تکاوران دریایی ارتش به فرماندهی ناخدا هوشنگ صمدی، گردان دژ خرمشهر به فرماندهی علی قمری و دانشجویان دانشگاه افسری امام علی به فرماندهی حسین حسنی سعدی، همچنین تعدادی از نیروهای سپاه خرمشهر به فرماندهی محمد جهان‌آرا، از یگان‌های نظامی بودند، که به مدت ۳۴ روز از شهر دفاع کردند.
آزادسازی خرمشهر در حقیقت از اهداف مرحله چهارم عملیات بیت‌المقدس بود. در ساعت ۲۲:۳۰ شامگاه شنبه، ۱ خردادماه ۱۳۶۱، مرحله چهارم این عملیات با اعلام رمز توسط فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا به واحدهای عمل‌کننده، با هدف آزادسازی خرمشهر، آغاز شد.[۴]
در جریان آزادسازی خرمشهر حدود ۱۶ هزار نیروی عراقی کشته و زخمی شدند، همچنین ۱۹ هزار نفر نیروی عراقی به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند؛ همچنین در مدت ۲۶ روز نبرد خونین در عملیات بیت‌المقدس ۳٬۰۰۰ نفر از نیروهای ایرانی شهید و ۱۲ هزار نفر نیز مجروح شدند.[۵] منابع پژوهشی گزارش کرده‌اند حدود ۱۲ تا ۱۵ هزار رزمندهٔ ایرانی و ۸ هزار رزمندهٔ عراقی در این عملیات کشته شده‌اند.[۶]
پس از آزادسازی
پس از آزادسازی خرمشهر رزمندگان ایرانی در اولین اقدام، در مسجد جامع خرمشهر نماز شکر به جا آوردند. با انتشار خبر این پیروزی در سطح کشور موجی از شادی و سرور سراسر ایران را فراگرفت، به طوری که مردم در سرتاسر کشور به خیابان‌ها رفته و به شادی و پخش شیرینی پرداختند.[۷]
سید روح‌الله خمینی در ۳ خرداد ۱۳۶۱ پیامی به مناسبت آزادسازی خرمشهر خطاب به مردم ایران صادر کرد. در اولین بخش این بیانیه آمده‌است: «خرمشهر را خدا آزاد کرد»[۸] شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ روز ۳ خرداد را به‌عنوان روز مقاومت، ایثار و پیروزی در گاه‌شماری در ایران|تقویم رسمی ایران نامگذاری کرده‌است.[۹]
بازتاب آزادسازی خرمشهر
فتح خرمشهر بازتاب جهانی داشت و عراق با از دست دادن خرمشهر، از نظر سیاسی تکیه‌گاهش را برای مذاکره از دست داد.[۱۰] این نبرد از لحاظ نظامی، به‌عنوان نقطهٔ عطفی در تاریخ جنگ ایران و عراق شناخته می‌شود.[۱۰]
گالری
-
خوشحالی به مناسبت آزادسازی خرمشهر
-
مسجد جامع خرمشهر پس از آزادی
-
خوشحالی مردم در خیابان به مناسبت آزادسازی خرمشهر
-
تیتر روزنامه کیهان پس از آزادی خرمشهر
-
خوشحالی رزمنده‌ها و مردم در مسجد جامع خرمشهر
پانویس
- ↑ «فرماندهان عملیات آزادسازی خرمشهر چه کسانی بودند؟». خبرگزاری میزان. ۳ خرداد ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۱۷ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «روزی که خرمشهر آزاد شد»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ درودیان، سیری در جنگ ایران و عراق: خونین‌شهر تا خرمشهر، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۷۱.
- ↑ «روایت «فتح خرمشهر» از زبان فرمانده سپاه». همشهری آنلاین.
- ↑ «روزی که خرمشهر آزاد شد». ۳ خرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۱۶ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «روزی که خرمشهر آزاد شد». ۳ خرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۱۶ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ اسلامی، مرکز اسناد انقلاب (۳ خرداد ۱۳۹۶). «تصاویری از شادی و سرور مردم ایران پس از فتح خرمشهر». fa. دریافت‌شده در ۱۷ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «خرمشهر را خدا آزاد کرد / تحلیل». Pars Today. ۳ خرداد ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۱۷ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «نامگذاری روز سوم خرداد به عنوان روز مقاومت، ایثار و پیروزی». دریافت‌شده در ۱۷ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ «فتح خرمشهر نقطه عطف تاریخ معاصر ایران است». بولتن نیوز.