آیین جاماندگان اربعین (۱۴۰۲)
جاماندگان اربعین، مراسمی است که هر ساله همزمان با راهپیمایی اربعین در ایران و برخی دیگر از کشورهای اسلامی برگزار میشود. در این مراسم افرادی که نتوانستهاند در پیادهروی اربعین آن سال در کشور عراق حاضر شوند، مسیر تعیین‌شده‌ای را به صورت پیاده طی می‌کنند.[۱] در این مراسم همچون پیادهروی اربعین موکب‌هایی برای خدمت‌رسانی به عزاداران برپا میشود.[۲]زیارت اربعین و بزرگداشت چهلمین روز شهادت عاشقان دشت کربلا، نشانه شیعه بودن است و هرکه دل در گرو اهل بیت دارد در این روز سعی می‌کند به نوعی ارادت و محبت خود را ابراز کند. راهپیمایی در مشایه و پذیرایی از زوار حسین (ع) اما توفیقی است که نصیب همگان نمی‌شود؛ با این حال باکی نیست و می‌توان از دور سلام کرد و به نشانه آن راه، پای در مسیری گذاشت که نهایتش نشان دادن عشق به آلالله است. حالا چند سالی میشود که در اقصی نقاط کشور در روز اربعین مراسم پیادهروی جاماندگان برگزار میشود و عدهای با حضور در مسیرها و عدهای دیگر با برپایی موکب و پذیرایی از آنها چنین ســنتی را ارج می‌نهند. آنها در این مسیر می‌روند تا نشان دهند از قافله عشق جانمانده‌اند.
این مراسم در سال ۱۴۰۲ شمسی در ۲۰ صفر سال ۱۴۴۵ قمری در اقصی نقاط ایران و جهان انجام شد.
تهران
مراسم جاماندگان حسینی هرسال از میدان امام حسین (ع) تهران تا حرم سید الکریم (ع) در شهر ری برپا میشود تا مردمی که به هر دلیل نتوانستهاند در تجمع عظیم عزاداران حسینی در کشور عراق حضور یابند، حال و هوای دوستداشتنی این مراسم را در شهرشان تداعی کرده و به این شیوه در مصائب اهل بیت (ع) شریک شوند. در تجمع امسال مردم تهران، حجت الاسلام و المسلمین محمد قمی نیز به همراه خانواده مسیر پیادهروی را با عاشقان اباعبدالله (ع) همقدم شد. در همین حال پیادهروی جاماندگان اربعین در شهرستان پردیس از نقاط مختلف شهرستان در جاجرود، پردیس و بومهن به سمت امامزاده سلطان مطهر بن امام صادق علیه السلام بومهن برگزار شد. همچنین مراسم مشابه در دیگر شهرهای استان تهران ازجمله درشهرستان رباط کریم و شهریار برپابود.
آذربایجان غربی
مراسم پیادهروی جاماندگان اربعین در ۱۵ نقطه استان با طول مسیر حدود ۸۰ کیلومتر برگزار شد و بیش از ۶۵ موکب برای پذیرایی و ارائه خدمات فرهنگی، آموزشی ویژه خانواده‌ها، نوجوانان، جوانان و عاشقان اباعبدالله الحسین (ع) مهیا گردید. حجت الاسلام رحمان خضرلو، معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی از پیادهروی جاماندگان در ارومیه از میدان شهدا تا مزارشهدا خبر داد. این پیادهروی در خوی از امامزاده سید بهلول تا مزار شهدا، در چالدران از مقابل مسجد صاحب الزمان تا مقبره سیدصدرالدین صورت پذیرفت.
اردبیل
حرکت دسته عزاداری و همایش خانوادگی پیادهروی حرم تا حرم ویژه جاماندگان اربعین حسینی (ع) از مقابل امامزاده صالح (ع) اردبیل واقع در میدان عالی‌قاپو بهسمت میدان قیام، دروازه مشکین، میدان وحدت و امامزاده سیدصدرالدین (ع) برگزار شد.
البرز
تجمع بزرگ جاماندگان اربعین حسینی درشهرستان کرج مسیر ۱۰ کیلومتری آستان مقدس امامزاده حسن (ع) تا امامزاده محمد (ع) را پیاده طی کردند. حجت الاسلام مهدی ولایی برحق، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان البرز گفت: امسال بزرگ‌ترین تجمع در آستان مقدس امامزاده محمد (ع) حصارک کرج برگزار شد و در طول مسیر ۲۰۰ موکب مردمی و نهادهای مختلف برپا بود. همچنین از دیوارنگاره میدان جمهوری کرج با شعار «اربعین مقدمه تمدن نوین اسلامی» کاری از واحد تجسمی حوزه هنری البرز رونمایی شد.
اصفهان
راهپیمایی جاماندگان اربعین و با شعار «الی اصحاب الحسین» با حضور انبوه جمعیت در سه مسیر در کلانشهر اصفهان و شهرهای دیگر استان برگزار شد. مسیرهایُ منتهی به گلستان شهدا از مبدأ چهارراه نورباران، میدان فیض و میدان آزادی برای برپایی موکبها در نظر گرفته شده بود. علاوه بر مسیرهای منتهی به گلستان شهدای اصفهان، مسیرهای منتهی به آستان مقدس حضرت زینب (س) و همچنین در جاده منتهی به فرودگاه اصفهان، به سمت امامزاده شاه کرم راهپیمایی انجام شد. امسال ۴۵۲ موکب شهری در استان اصفهان برای میزبانی از راهپیمایان جاماندگان اربعین دایر شد. همچنین ۶۴ موکب در ورودی و خروجی شهرهای اصفهان به زائران عبوری از مناطق مختلف این استان، خدمات ارائه کردند.
ایلام
در ماه صفر بیش از ۳٫۵ میلیون زائر اربعین از مرز بینالمللی مهران تردد کردند. از این تعداد یک میلیون و ۶۷۸ هزار و ۶۵۱ زائر ایرانی و ۱۸۶ هزار ۹۷۰ مسافر خارجی از مرز مهران وارد کشور شدند. همچنین در این مدت یک میلیون و ۶۰۰ هزار و ۴۹۳ مسافر ایرانی و ۳۸ هزار و ۲۵۲ مسافر خارجی از طریق مرز مهران از کشور خارج شدند.
بوشهر
در شهر بوشهر مراسم پیادهروی جاماندگان اربعین از امامزاده قاسم (ع) کوی شغاب و امامزاده عبدالمهیمن (ع) تا آستان مقدس امامزاده محمدبن باقر (ع) برگزار شد. در شهرستان دشتستان مراسم پیادهروی اربعین در ۶ نقطه برپابود و در شهر برازجان تا امامزاده ابراهیم (ع) روستای نینیزک، از کل نقاط منطقه بوشکان تا امامزاده محمدفیروز (ع) شاه پسرمرد به همراه اطعام عزداران حسینی، در آبپخش و روستای درودگاه و روستای جتوت تا آستان شاه قطب الدین حیدر (ع)، سعدآباد و روستای هلپهایی تا امامزاده میرهداف (ع)، روستای بنداروز تا امامزاده شاه نورالله، روستای قلعه سوخته تا امامزاده جعفر (ع) و شهر دالکی تاامامزاده احمد (ع) این پیاده روی برگزار شد.
چهارمحال و بختیاری
آیین پیاده روی در ۴۲ نقطه شهری و روستای چهارمحال و بختیاری با حضور اقشار مختلف مردم برگزار شد. در شهرکرد از امامزاده سلطان سبزپوش تا امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون (س) شهرکرد، در اردل از امامزاده عزیز (ع) تا گلزار شهدای گمنام، در سامان از پُـل زمانخان تا امامزاده بابا پیراحمد (ع)، در فارسان از مسجد جامع تا گلزار شهدا و در کوهرنگ از گلزار شهدای با نام تا گلزار شهدا گمنام برگزار شد.
خراسان جنوبی
حجت الاسلام سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشورمان همزمان با اربعین حسینی به استان خراسان جنوبی سفر کرد و در مراسم پیاده روی دلدادگان و جاماندگان اربعین با قشرهای مختلف مردم از میدان آزادی بیرجند به سمت امامزادگان باقریه (ع) حضور یافت.
خراسان شمالی
عزاداران حسینی خراسان شمالی راهپیمایی جاماندگان اربعین حسینی را از میدان شهید تا آرامگاه امامزاده سیدعباس (ع) بجنورد برگزار کردند. این مراسم با عزاداری و نوحه خوانی مداحان و سخنرانی حجت الاسلام رفیعی مدیرکل تبلیغات اسلامی خراسان شمالی همراه بود.
خراسان رضوی
همایش پیادهروی جامانده گان اربعین از میدان ۱۵ خرداد تا حرم مطهر رضوی (ع) در مشهد برگزار شد. ۱۱۰ موکب در طول مسیر خدمت رسانی کردند. قرائت زیارت اربعین، تعزیه خوانی و چهارپایه خوانی برخی از برنامه‌های این روز بود. همچنین حجت الاسلام محمدعلی فاطمیان، رئیس اداره تبلیغات اسلامی تربت حیدریه خبر داد که در این شهرستان، عزاداران حسینی مزار شهدای بهشت عسگری تا بقعه متبرکه بیبی حسنیه را با پای پیاده طی کرده و در طول مسیر ۴۸ موکب از عزاداران پذیرایی کردند.
خوزستان
جمعیتی حدود ۱۰۰ هزار نفر از عزاداران اربعین حسینی مسیری ۱۳ کیلومتری از آستان متبرک سبزقبا (ع) تا بقعه محمد ابن جعفر طیار (ع) شهرستان دزفول را راهپیمایی و عزاداری کردند. همچنین آیین پیاده روی جاماندگان اربعین حسینی تا قدمگاه خضر نبی (ع) در ۱۵ کیلومتری آبادان برگزار شد. بیش از ۱۰ موکب در قدمگاه خضرنبی و مسیرهای منتهی به آن به عزاداران خدمت رسانی کردند.
زنجان
مسیر پیادهروی جاماندگان اربعین در زنجان از سد گاوازنگ به سمت مزار شهدای گمنام بود و ۷۰ موکب در این مسیر از عزاداران پذیرایی کردند. برگزاری همایش جاماندگان اربعین حسینی، برگزاری مسابقه عکاسی جاماندگان اربعین، برگزاری مسابقه دلنوشته برای جاماندگان اربعین حسینی، برگزاری مسابقه نقاشی ویژه جاماندگان اربعین حسینی و تولید نماهنگ جاماندگان اربعین با نوای مداحان حسین رسولی و مجید موحد، از دیگر برنامه‌هایی بود که اداره تبلیغات اسلامی زنجان تدارک دیده بود.
سمنان
بیش از ۲۰۰ موکب پذیرایی که بیشتر آنها مردمی و خودجوش بودند در آیین راهپیمایی بازماندگان اربعین حسینی در استان سمنان برای پذیرایی از عزاداران در مسیرها فعالیت داشتند. حجت الاسلام عباس عبداللهی، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان سمنان در این زمینه گفت: در ۱۸ نقطه استان سمنان راهپیمایی بازماندگان اربعین حسینی برگزار میشود. پیادهروی دلدادگان اربعین در سمنان از میدان امام علی (ع) به سمت مصلای این شهر و در شاهرود از سه راه مجن تا امامزاده سید ابوالقاسم بسطام برگزار شد. این مسیر در دامغان از مسیر گلزار شهدای گمنام پارک دانشجو (جاده کمربندی) تا آستان امامزادگان جعفر و محمد (ع) و در گرمسار از گلزار شهدا تا امامزاده اسماعیل (ع) بود.
سیستان و بلوچستان
مراسم پیاده روی اربعین حسینی و اجتماع لشکر امام حسین (ع) روز اربعین در زاهدان از مزار مطهر شهدای این شهر تا آستان مقدس کهف الشهداء محله ابوذر برگزار شد و موکبهای مختلفی در مسیر پیاده روی از عزاداران پذیرایی کردند. قرائت زیارت عاشورا، سخنرانی مذهبی، مداحی و قرائت زیارت اربعین و برگزاری نماز ظهر اربعین از جمله برنامه‌های این اجتماع بود.
فارس
پیادهروی اربعین در شیراز در مسیرهای میدان امام حسین علیه السلام و میدان شهدا آغاز شد و تا آستان مقدس حضرت شاهچراغ علیه السلام ادامه یافت. در مسیر پیادهروی موکبهای متعددی پذیرایی از عزاداران حسینی را برعهده داشتند. این راهپیمایی در دیگر شهرهای فارس نیز تدارک دیده شده بود که بیشتر با محوریت حرکت به سوی بقاع متبرکه و امامزادگان برگزار شد.
قزوین== همایش پیاده روی جاماندگان پیادهروی اربعین در ۶۰ نقطه استان قزوین از جمله ۲۰ منطقه شهری و ۴۰ نقطه روستایی برگزار شد. حجت الاسلام یوسف پورآرین، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان قزوین خبرداد که این مراسم در شهر قزوین، از میدان میرعماد تا امامزاده حسین (ع) برگزاری شده و ۳۷ موکب وظیفه پذیرایی از جاماندگان اربعین را برعهده داشتند.
قم
از ۲۷ مرداد تا پایان روز دوشنبه ۱۳ شهریورماه (اول تا ۱۸صفر) بیشازیکمیلیونو۷۰۰هزارزائر وارد شهر قم شده و حدود ۲۰۰ هزار نفر از آنها که به‌طور عمده از زائران غیرایرانی بودند در مواکب قرارگاه مردمی اربعین این استان اسکان یافتند. مراسم پیادهروی و برپایی موکبها نیز در بلوار پیامبر اعظم (ص) مسیر حرم مطهر به سمت مسجد مقدس جمکران انجام شد. این مسیر در شهرستان کهک از امامزاده عباس روستای ورجان تا امام زاده ابراهیم این شهرستان، در بخش فردو از میدان امام حسین (ع) تا چهار امامزاده بوره، در شهر قنوات از مسجد صاحب الزمان (عج) تا امامزاده طیب طاهر، در شهر جعفریه از گلزار شهدا تا مقبره شهدای گمنام و در شهر دستجرد تا امامزاده زکریا این شهر بود.
کردستان
مردم سنندج در روز اربعین و در دسته‌های مختلف مسیر مهدیه تا میدان آزادی و خیابان فردوسی این شهر را پای پیاده طی کردند و به عزاداری پرداختند. این درحالی بود که از ابتدای راهپیمایی اربعین، ۱۱۵ هزار و ۲۶۴ زائر اربعین از مرز باشماق استان کردستان تردد کردند. حضور موکبهای اهل سنت در پذیرایی از زائران حسینی و همچنین سفر چند کاروان اهل تسنن برای زیارت اربعین به عراق از جلوه‌های باشکوه وحدت در این استان بود.
کرمان
در استان کرمان و در ۲۵ شهر، راهپیمایی جاماندگان اربعین حسینی برگزار شد. در شهر کرمان ۲ مسیر برای راهپیمایان پیش‌بینی شد که مسیر نخست از دانشگاه آزاد اسلامی به مسافت ۲۰ کیلومتر تا شهر جوپار و حرم امامزاده حسین (ع) این شهر و مسیر دیگر از امامزاده محمد (ع) در شهر کرمان تا گلزار شهدای این شهر بود. در طول مسیر راهپیمایی بیش از ۱۰۰ موکب برای پذیرایی حضور داشتند. همچنین علاوه بر پیادهروی در سیرجان و جیرفت، ۹ موکب بین راهی جاماندگان اربعین در فهرج، ماهان، بردسیر، نرماشیر، رفسنجان، بروات، سیرجان، بم و باغین و ۶۰ مراسم در شهرها و روستاهای استان کرمان برگزارشد.
کرمانشاه
افزون بر پذیرایی شایان اهالی کرمانشاه از زائران عتبات که از مرز خسروی عبور می‌کردند، همایش پیادهروی جاماندگان اربعین حسینی همراه با سوگواری و نوحهسرایی مردم عزادار در شهرستانهای شرق استان کرمانشاه برگزار شد. در کنگاور مسیر میدان سردار دلها تا حسینیه شهدا در این راهپیمایی طی شد؛ در شهرستان صحنه عزاداران در امامزاده باباوالدین (ع) روستای سردار آباد تجمع کردند و مراسم جاماندگان اربعین درشهرستان سنقرکلیایی در حر ممطهرامامزاده احمد (ع) برگزارشد.
کهگیلویه و بویراحمد
آیین راهپیمایی جاماندگان اربعین در شهر یاسوج از میدان هفت تیر به طرف امامزاده مختار (ع)، دهدشت از جلوی سپاه پاسداران (ناحیه مقاومت بسیج) به طرف امامزاده آقامیر (ع)، شهر دوگنبدان از فلکه فرودگاه به طرف امامزاده جعفر(ع)، سیسخت از امامزاده سید محمد (ع) به طرف امامزاده شاه عسکر (ع) روستای کریک برگزار شد.
گلستان
در گرگان مراسم جاماندگان اربعین از میدان شهرداری تا میدان شهدا برگزارشد. یکی از شلوغترین مسیرها در جاده آققلا - گرگان بود که مردم این شهر از یادمان شهدای گمنام مسیر بلوار فرودگاه بینالمللی شهرداری گرگان را پیاده طی کردند. پیادهروی دلدادگان اربعین از آق قلا به امامزاده عبدالله (ع) گرگان مسافت تقریبی ۱۰ کیلومتر با حضور ۸ هزار نفر از شیعه و سنی برگزار شد. مردمان شهرهای مینودشت، گالیکش و گنبدگاووس خود را به امامزاده یحیی زید گنبدکاووس رساندند و اهالی شهرستان رامیان از مرکز شهر به سمت امامزاده قاسم حرکت کردند. مجموع مسیرهای پیادهروی ۱۵۰ کیلومتر در ۴۲ نقطه از استان با برپایی ۴۰۰ موکب گزارش شده است.
گیلان
مراسم پیادهروی جاماندگان اربعین، در رشت و ۱۴ شهرستان دیگر استان برگزار شد. در رشت مسیر گلزار شهدا تا پیادهراه فرهنگی میدان ذهاب (شهرداری) طی شد. همچنین جمعی از مردم آستارا از مسجد محمد رسولالله (ص) و جمعی دیگر از شهر لوندویل به سمت بقعه متبرکه امامزادگان ابراهیم و قاسم (ع) در قالب دسته‌های عزاداری حدود ۱۲ کیلومتر پیادهروی کردند. این مراسم در آستانهاشرفیه از ۳۶ روستا به سمت بقعه متبرکه آقا سید جلال الدین اشرف (ع) در لاهیجان برگزار شد.
لرستان
مراسم پیادهروی جاماندگان اربعین حسینی با حضور عاشقان اباعبدالله و جامانده از مراسم اربعین کربلا در شهر خرم آباد برگزار شد. همچنین این مراسم در بروجرد در یک مسیر ۲ کیلومتری از میدان قیام تا امام زاده جعفر (ع) این شهرستان برگزار شد.
مازندران
مراسم همایش پیادهروی جاماندگان اربعین حسینی در ساری از میدان شهدا تا امامزاده یحیی و همچنین از آستانه مبارکه امامزاده عباس (ع) تا آستانه مبارکه امامزاده یحیی (ع) بطول ۴ کیلومتر با برپایی مواکب برگزار شد.
مرکزی
آیین پیاده روی جاماندگان اربعین در ۳۲ نقطه استان مرکزی برپا شد. آستان مبارک امامزاده محمد عابد (ع) مشهد میقان، آستان امامزاده ابوطالب (ع) و امامزاده ریحان (ع) خمین، امامزاده موسی (ع) محلات، بی بی زبیده خاتون (س) نراق، علی ابن محمدباقر (ع) مشهد اردهال، امامزاده اسحاق جاسب، آستان مقدس امامزاده علی‌اصغر (ع) و امامزاده اسحاق (ع) ساوه، امامزاده احمد ابن علی (ع) فراهان و امامزاده محمد (ع) حصار شازندپذیرای عاشقان حسینی شدند.
هرمزگان
۳۲ موکب پذیرایی از مراسم جاماندگان اربعین در بندرعباس را برعهده داشتند که از پارک دباغیان تا مسجد جامع برگزار شد. همچنین اداره کل تبلیغات اسلامی هرمزگان در همان ایام، همایش ویژه کودکان و نوجوانان اربعینی را در سالن کانون پرورش فکری کودک و نوجوان بندرعباس برگزار کرد.
همدان
۱۵۰ موکب در ایام اربعین حسینی در استان همدان برپا شد. حجتالاسلام مهدی ارتقایی، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان همدان گفت: مراسم اجتماع جاماندگان اربعین در شهر همدان با تجمع در میدان امام خمینی (ره) آغاز و با حرکت پیاده به سمت امام زاده عبدالله (ع) ادامه یافت. در همین حال در ۵۰ امامزاده استان، زیارت اربعین به صورت جمعی قرائت شد.
یزد
راهپیمایی جاماندگان اربعین حسینی در شهرستان یزد از پارک کوهستان به سمت حسینیه امام خمینی (ره) شهر تفت به مسافت ۲۵ کیلومتر، میدان امام حسین (ع) به سمت حسینیه نجف آباد به مسافت ۱۰ کیلومتر و امامزاده جعفر (ع) به سمت امامزاده سید جعفر محمد (ع) به مسافت ۱۵ کیلومتر برپابود. همچنین نوای روحبخش زیارت اربعین در ۳۰۰ مسجد شهری و روستایی استان یزد طنین انداز شد.
گفتاورد
حجت الاسلام محمد قمی درباره آیین جاماندگان اربعین در شهرهای مختلف کشورمان در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت: راهپیمایی جاماندگان در بیش از ۶۰۰ شهر و ۶۳۰۰ روستا در طول بیش از ۵ هزار کیلومتر و با حضور بیش از ۵۰۰۸ موکب، حسرت و حرارت قلوب حدود ۱۴ میلیون دلداده حسینی را نشان داد که امتداد مشایه را تا ایران اسلامی کشاندند.
حجتالاسلام رضا عزت زمانی، معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی: پیاده روی جاماندگان اربعین یکی از مناسکی است که به واسطه حسرت و دوری مردم از زیارت سیدالشهدا (ع) در کشور شکل گرفته و بنابراین سعی میشود تا مردم نقطه متبرکی را به عنوان مقصد انتخاب کرده و به سمت آن حرکت کنند و ابراز حسرت و فقدان حضور در کربلا را در این مکان مقدس به منصه ظهور برسانند. تمام ادارات تبلیغات اسلامی استانهای کشوربرای جاماندگان پیادهروی اربعین برنامه داشته و دبیری این فعالیت در تعامل با استانداری و نمایندگیهای ولی فقیه و مجموعه‌های فرهنگی با محور یت موکبها، هیأتها و مجموعه‌های مردمی بر عهده ادارات تبلیغات اسلامی بود. امیدواریم در این زمینه بهترین شرایط از حیث محتوا و کیفیت در کشور مهیا بوده باشد.
- ↑ نگاه کنید به: «مسیرهای راهپیمایی جاماندگان اربعین در شهرستانهای استان تهران اعلام شد»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ نگاه کنید به «صفر تا صد پیادهروی جاماندگان اربعین + عکس و فیلم»، خبرگزاری ایسنا.