احقاق (مستند)
 پوستر فیلم | |
| نام فیلم | احقاق |
|---|---|
| سبک | مستند |
| کارگردان | صدرالدین اسدی |
| تهیه‌کننده | جواد نیری ثابت |
| صداپیشگان | حجت نصاری |
| شرکت/سازمان تولیدکننده | مرکز هنری رسانه‌ای آفرینش (مهرا) |
| زمان | ۴۱ دقیقه |
| کشور | ایران |
| زبان | فارسی |
احقاق (تولید ۱۴۰۰) مستندی است به کارگردانی صدرالدین اسدی و با تهیه‌کنندگی جواد نیری ثابت که به بررسی روند پیگیری حقوقی و کیفری ترور شهید حاج قاسم سلیمانی می‌پردازد. در این اثر با بررسی روند پیگیری حقوقی و کیفری ترور شهید سلیمانی در نهادهای بین‌المللی مربوطه به تحلیل ظرفیت‌ها و چالش‌های پیش رو در این مسیر آشنا می‌شویم. این مستند را مرکز هنری رسانه‌ای آفرینش (مهرا) در ۴۱ دقیقه، در پاییز ۱۴۰۰ تولید کرده است.
دربارهٔ مستند
مستند «احقاق»، به بررسی روند پیگیری حقوقی و کیفری ترور شهید حاج قاسم سلیمانی می‌پردازد. در این اثر با بررسی روند پیگیری حقوقی و کیفری ترور شهید سلیمانی در نهادهای بین‌المللی مربوطه به تحلیل ظرفیت‌ها و چالش‌های پیش رو در این مسیر پرداخته است.
قاسم سلیمانی (۱۳۳۵–۱۳۹۸ش) فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ایران که به همراه ابومهدی المهندس، معاون حشد الشعبی عراق در ۱۳ دی ۱۳۹۸ش به‌دست نیروهای آمریکایی در بغداد به شهادت رسید.
وی در جنگ ایران و عراق فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله کرمان و از فرماندهان عملیات‌های والفجر هشت، کربلای چهار و کربلای پنج بود. سلیمانی در سال ۱۳۷۶ش از سوی آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران به فرماندهی نیروی قدس سپاه منصوب شد که بخش برون‌مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ایران است. پس از ظهور داعش در عراق و سوریه، سلیمانی با حضور در این مناطق و سازماندهی نیروهای مردمی، به مبارزه با داعش پرداخت. شهید قاسم سلیمانی در سال ۱۳۹۸ش و پس از شهادت به درجه نظامی سپهبدی نائل شد.[۱]
عوامل
- کارگردان: صدرالدین اسدی
- تهیه‌کننده: جواد نیری ثابت
- صداپیشه: حجت نصاری
- پژوهش: صدرالدین اسدی و محسن فایضی
- گرافیک: مسعود کلانی تهرانی
گفتاورد
به گزارش عمار فیلم، به همت دبیرخانه جشنواره مردمی فیلم عمار جلسه‌ای جهت نقد و بررسی مستند «احقاق» به کارگردانی صدرالدین اسدی با حضور محمدمهدی خالقی، نویسنده، کارگردان و داور جشنواره عمار برگزار شد. گزارش این جلسه به شرح زیر است:[۲]
بررسی ابعاد حقوقی پرونده ترور شهید حاج قاسم سلیمانی در مستند احقاق
اسدی، کارگردان مستند احقاق که به بررسی ابعاد حقوقی ترور سردار شهید حاج قاسم سلیمانی می‌پردازد، افزود: دلیل اصلی پرداختنم به این موضوع این بود که پس از گذشت دو سال از ترور سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، کسی با محوریت پیگیری حقوقی آن، مستند تولید نکرده بود و اکثر مستندها در حوزه زندگینامه و فضائل اخلاقی شهید سلیمانی بود.
اسدی با بیان اینکه مسئولین قوه قضائیه بایستی پیگیر این موضوع باشند، خاطرنشان کرد: باید از این ظرفیت توسط روسای این قوه چه در دوره آیت‌الله رییسی و چه دوره کنونی که حجت‌الاسلام اژه‌ای هستند، استفاده می‌شد اما تاکنون نه گزارشی ارائه شده و نه مطالبه ای از سوی مردم وجود داشته است.
وی با بیان اینکه ساختار تولیدی ما بسیار محدود بود، ادامه داد: همه ما تجربه اول فیلمسازی‌مان بود. اما به کارمان ایمان داشتیم و اینکه کسی تاکنون به ابعاد حقوقی ترور سردار شهید حاج قاسم سلیمانی نپرداخته بود، انگیزه ما را افزایش می‌داد.
ساخت مستند در زمینه تاریخ سیاسی کشور مورد تأکید امامین انقلاب اسلامی بوده است
خالقی، نویسنده، کارگردان و داور جشنواره فیلم عمار اظهار داشت: نکته‌ای که در این مستند بسیار مهم است، طرح مسئله و تأکید بر موضوعی با اهمیت است. مستندهای که محتوای آن‌ها جدید است و پیش از آن‌ها کسی سراغ چنین مسئله ای نرفته، بسیار جذاب است و البته سوژه محوری مستند یعنی حاج قاسم سلیمانی نیز به جذابیت کار افزوده است.
وی افزود: ساخت مستندهایی در تاریخ سیاسی کشور از اهمیت بالایی برخوردار است و بایستی به صورت‌ها و گونه‌های مختلف بصری به آن پرداخته شود؛ اگر ما چنین کاری انجام ندهیم، تاریخ معطل نمی‌ماند و کسانی به نفع خودشان موضوع را مصادره می‌کنند. همان‌طور که افرادی تاریخ انقلاب اسلامی را به گونه ای تحریف‌گونه، روایت کردند.
خالقی گفت: امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله) بارها بر ساخت مستندهایی درخصوص تاریخ سیاسی کشور تأکید داشته‌اند؛ متأسفانه تا اواسط دهه ۸۰ دچار غفلت تاریخی به ویژه در حوزه مستندسازی تاریخ انقلاب اسلامی و تاریخ پهلوی شدیم. اما پس از آن در این زمینه اتفاقات بهتری افتاد و جریانات و افرادی شروع به بررسی تاریخ معاصر و سیاسی کرده و مستندهای متعددی ساخته شد.
خالقی ادامه داد: خوشبختانه در چند سال اخیر با یک تنوع بسیار جذابی از مستندهای تاریخ معاصر مواجهیم که این کارگردان‌های مستعد به مرور کشف شدند؛ در حال حاضر باعث خرسندی‌است که در جشنواره عمار شاهد این تعداد مستند درجه یک هستیم. مستند احقاق به سوژه بسیار خوبی پرداخته است. و این موضوع باعث امیداوری ما به آینده مستندسازی تاریخ سیاسی و معاصر می‌شود.
تاکنون گزارشی از سوی مسئولین درخصوص اقدامات‌شان برای پیگیری حقوقی ترور شهید سلیمانی به مردم ارائه نشده است
اسدی جامعه هدف مستند احقاق را جامعه دانشگاهی دانست و گفت: یکی از دغدغه‌های دیگر ما این بود که یک مسئله سنگین حقوقی را به صورت ساده برای مردم بیان کنیم زیرا هیچ مطالبه جدی برای پیگیری برخورد حقوقی با عاملان و آمران ترور سردار شهید حاج قاسم سلیمانی وجود نداشت
وی افزود: متأسفانه تاکنون هیچ کاری درخصوص پیگیری حقوقی و کیفری پرونده ترور سردار شهید حاج قاسم سلیمانی از سوی مسئولان صورت نگرفته یا اگر هم کاری شده است، گزارشی به مردم ارائه نداده‌اند؛ در این ۲ سال، حوالی سالگرد شهادت سردار سلیمانی، تنها صحبت‌های کلی بیان می‌شود که در حال پیگیری هستیم اما در عمل اتفاق خاصی نمی‌افتد. نیت اصلی ما از ساخت این مستند این بود که ابعاد حقوقی این پرونده به مردم آگاهی داده شود و این تبدیل به یک مطالبه شود.
این کارگردان خاطرنشان کرد: پیگیری حقوقی و کیفری اصلی ترور سردار سلیمانی بایستی از طریق دولت عراق صورت بگیرد، زیرا حاج قاسم به دعوت آن دولت سفر کرده بود و آنگونه به شهادت رسید؛ کشور ما بایستی به دولت عراق فشار بیاورند تا این کار را انجام دهد.
اگر پرونده ترور سردار سلیمانی از طریق مجامع حقوقی بین‌الملل پیگیری نشود، کار تاریخ برای قضاوت آن، دشوار خواهد شد
اسدی ادامه داد: بحث ما این بود که دولت آمریکا و ترامپ برای کاری که صد در صد به صورت تروریستی انجام شده است، برای قضاوت تاریخ در یک دادگاه عادلانه محکوم شود؛ گزارش شورای حقوق بشر نیز این ترور و شهادت سردار سلیمانی را عملی تروریستی بیان می‌کند و آن را ناقض قوانین بین‌المللی می‌داند اما رسانه‌های ما هیچ مانوری روی این موضوع نمی‌دهند. اگر چنین اتفاقی نیفتد، چند سال بعد هالیوود فیلمی با این موضوع خواهد ساخت و داستان را به نفع خودش روایت خواهد کرد.
مایه کار مستندسازی، پژوهش است
خالقی با بیان اینکه مستند به معنای پژوهش است، گفت: تا پژوهشی صورت نگیرد مستندی به وجود نخواهد آمد؛ درخصوص مستندهای تاریخ سیاسی، اهمیت پژوهش دوچندان است. البته پژوهشی که برای مستند صورت می‌گیرد بسیار متفاوت با سایر حوزه‌ها می‌باشد. در مستند احقاق، شاهد این بودیم که تلاش زیادی در زمینه پژوهش انجام شده بود.
وی افزود: تنوع بصری مستند احقاق نیز نشان دهنده زمانی است که صرف پژوهش شده بود. برای مستندهایی که درخصوص تاریخ سیاسی معاصر کشور است، بیشترین منابع در فضای مجازی وجود دارد اما نباید از پژوهش در آثار مکتوب، مجلات و روزنامه‌ها غافل شویم. زمانی یک مستندساز می‌تواند درخصوص موضوعی اثر تولید کند که دربارهٔ آن به اجتهاد رسیده باشد؛ یعنی توانایی تحلیل و نگاه خودش را از دل پژوهش‌ها جاری کند. اگر شخص مستندساز، کار پژوهش را به فرد دیگری واگذار کند، چالش بزرگی برای خود به وجود می‌آورد.
خالقی پور خاطرنشان کرد: در مسیر مستندسازی تاریخ سیاسی کشور، چالش‌های بسیاری وجود دارد و فقط انگیزه‌های دینی و انقلابی است که موتور محرک مستندسازان جوان ما می‌شود.
پیشرفت کشور در سینمای مستند به ویژه در حوزه انقلاب اسلامی را مدیون خون شهدا هستیم
خالقی خطاب به مستندسازان جوان در پایان گفت: به آقای اسدی برای نخستین تجربه کاری‌شان و قرار گرفتن در جمع آثار برگزیده، تبریک می‌گویم و امیدوارم گام‌های بعدی را محکم تر بردارند. درکل شرایط رو به رشدی بر فضای مستندسازی در حوزه انقلاب اسلامی حاکم است اما باید برای رشد و تعالی بیشتر بایستی همگی تلاش کنیم. البته باید جایگاه واقعی مان در ابعاد مختلف مستندسازی در بین کشورهای جهان مشخص شود؛ ما جزو کشورهای پیشروی سینمای مستند جهان هستیم و خوشبختانه بچه‌های انقلابی ما پیشران این موضوع هستند؛ این مهم را مدیون خون شهدا به ویژه شهید آوینی هستیم. همچنین یاد و خاطر مرحوم نادر طالب زاده را گرامی می‌داریم.پانویس
- ↑ «احقاق». دریافت‌شده در ۱۵ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «خالقی پور: در سالیان اخیر، پیشرفت چشمگیری در مستندسازی تاریخی داشته‌ایم/ اسدی: هیچ مطالبه‌ای برای پیگیری ابعاد حقوقی پرونده ترور حاج قاسم وجود ندارد». ۱۳ تیر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۵ مرداد ۱۴۰۳.
پیوند به بیرون
بررسی ابعاد حقوقی ترور حاج قاسم در مستند «احقاق»