اکس نیهیل (مستند)
 پوستر فیلم | |
| نام فیلم | اکس نیهیل |
|---|---|
| کارگردان | محمدرضا نیرومند |
| نویسنده | محمدرضا نیرومند |
| تدوین | مجید شکاری زهرا حاجی محمدعلی |
| فیلمبرداری | علی عزیزی حمید حیدری علی‌اکبر فتحی‌نژاد |
| شرکت/سازمان تولیدکننده | موسسه روایت فتح |
| زمان | ۸۱ دقیقه |
| کشور | ایران |
| زبان | فارسی |
اکس نیهیل (تولید ۱۴۰۰) مستندی به کارگردانی محمدرضا نیرومند است که یک تراژدی اقتصادی و یک بحران ملّی را روایت می‌کند. این مستند درباره بحران اقتصادی است که در دولت حسن روحانی و در نتیجه رویکرد دولت او در کشور به‌وجود آمد.
اکس نیهیل اصطلاحی است که برای خلق پول به‌کار می‌رود؛ زیرا پولی که امروز در قالب دیجیتالی و بر بستر فضای اینترنتی به مردم عرضه می‌شود، صرفا با چند کلیک ساده در کامپیوتر خلق و به حساب وام‌گیرندگان واریز می‌شود
گویندگی این مستند را حمید محمدی بر عهده داشته است.
درباره مستند
مستند با به‌کار بردن تشبیه بسیار بجایی از فوتبال جام‌جهانی و مسابقه ایران و ژاپن شروع می‌شود. شاید یادتان باشد، آن موقعیتی را که یکی از بازیکنان ایران به هوای این‌که خطا کرده است، دست از بازی می‌کشد ولی بازیکنان ژاپنی با ادامه بازی یک موقعیت گل برای خود می‌سازند و از آن به‌بعد نتیجه را به نفع خود تغییر می‌دهند.
این وضعیت ایران در اقتصاد است. مساله اصلی اقتصاد ایران به هوای این‌که شاید مشکلاتش بتواند از جای دیگری حل شود، رها شده و برای همین است که گل می‌خوریم و گل بدی هم خورده‌ایم. شاید یادتان باشد اوایل دولت روحانی و آن وعده‌هایی که مردم به‌خاطر آنها، خریدهایشان را به عقب انداختند و این باعث شد چندسالی اقتصاد گردش مالی خاصی نداشته باشد و قیمت همه‌چیز پایین بیاید اما یک روز ورق برگشت و همه‌چیز دگرگون شد.
حسن روحانی علت اصلی مشکلات اقتصادی ایران را به کاخ‌سفید و غرب ربط می‌داد. حال آنکه سال‌ها به دور از چشم مردم، کلاهبرداری بزرگی درحال رخ دادن بود. کلاهبرداری بزرگی به نام خلق پول با عاملیت بانک‌ها، خیلی آرام شرایط اقتصادی را به نقطه بحرانی رساند. بانک‌ها عامل اصلی تورم و مشکلات ایران معرفی می‌شوند. این جمله ساده نتیجه مصاحبه با حدود ۱۰ نفر از نخبگان اقتصادی کشور در مستند «اکس نیهیل» است. به نظر می‌رسد به لحاظ سابقه سازنده این مستند، تلاش شده استدلال‌ها دقیق و کاملا علمی طرح شود و جای ایراد و شک و شبهه باقی نمی‌گذارد.
مستندی عامه‌فهم، که به شعور مخاطب توهین نمی‌کند و در سطح سواد جامعه صحبت می‌کند. اقتصاد چیزی نیست که هرکسی از آن سر دربیاورد. بنابراین مستند و مصاحبه‌شوندگان یکی از بخش‌های مهم مستند را به‌خوبی انجام داده‌اند، یعنی ساده و روان بیان کردن مسائل اقتصادی. اکس نیهیل اصطلاحی است که برای خلق پول به‌کار می‌رود؛ زیرا پولی که امروز در قالب دیجیتالی و بر بستر فضای اینترنتی به مردم عرضه می‌شود، صرفا با چند کلیک ساده در کامپیوتر خلق و به حساب وام‌گیرندگان واریز می‌شود.
اگر بخواهیم به‌اصطلاح عامیانه بیان کنیم، پول امروزی، از باد هوا خلق می‌شود و دیگر همانند زمان قدیم چاپ پول مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. این خلق پول مشکلات بسیار زیادی در طولانی‌مدت به وجود می‌آورد که در مستند به سیر وجودی این مشکلات پرداخته می‌شود. متاسفانه عده‌ای سودجو، از وجود این مشکلات سود می‌برند، همانند تورم، بیکاری، بحران و رکود اقتصادی. از نکات مثبت این فیلم، می‌توان به مصاحبه‌های علمی آن اشاره کرد. جمله یا عبارت خاصی در مصاحبه‌ها به‌کار نرفت که مخاطب نتواند آن را بفهمد. از دیگر نکات مثبت این مستند، اشارات مختلفی است که به‌کار برده شده است. در این مستند به ترفندهای تبلیغاتی حسن روحانی نیز اشاره می‌شود.
مستند یک سیر خطی صرفا ساده ندارد و پله‌به‌پله همراه با مخاطب حرکت می‌کند و البته به‌دنبال سیاه‌نمایی از وضعیت موجود نمی‌رود و حتی در آخر به راهکارهای رفع مشکلات اقتصادی نیز به‌خوبی اشاره می‌کند. حتی به قضیه ربا و بانکداری غیراسلامی و ارجاعات فقهی و مذهبی نیز اشاره می‌شود که از دغدغه‌مندی کارگردان و پژوهشگر خبر می‌دهد.
یکی از مطالب جالبی که یکی از استادان اقتصاد صحبت از آن به میان آورد، شعاع صدمات این انفجار اقتصادی بود. او به این نکته اشاره می‌کند که انسان‌هایی درحال به این دنیا آمدن هستند و صرفا به‌خاطر وضع اقتصادی بد، پشت دروازه‌های آن دنیا گیر می‌کنند و نمی‌توانند به این دنیا بیایند. یعنی اقتصاد بد، حتی روی زندگی انسان‌هایی که هنوز پا به این دنیا نگذاشته‌اند نیز تاثیرات گاه سهمگینی گذاشته است.
مستند اکس نیهیل در کمال ناباوری و در میان مستندهایی که شاید هیچ خبری از حقیقت در آنها دیده نمی‌شود، جرات کرده و حقیقت را بازگو می‌کند. مستند خوش‌ساخت و خوش‌فرم طراحی شده است و سیر روایت اقتصادی آن مخاطب را خسته نمی‌کند.[۱]
پانویس
- ↑
«اکس نیهیل». دریافت‌شده در ۲۴ تیر ا۱۴۰۳. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک)
پیوند به بیرون