بهاءالدین محلاتی
| فقیه مبارز | |
 | |
| نام کامل | بهاءالدین محلاتی شیرازی |
|---|---|
| لقب | آیت‌الله |
| تاریخ تولد | ۱۲۷۵ |
| زادگاه | نجف |
| تاریخ وفات | ۱۳۶۰ |
| شهر وفات | شیراز |
| محل دفن | امامزاده علی بن حمزه در شیراز |
| خویشاوندان سرشناس | ابراهیم محلاتی محمدجعفر محلاتی مجدالدین محلاتی |
| استادان | محمدحسین نائینی آقا ضیاء عراقی |
| محل تحصیل | شیراز نجف |
| اجازه اجتهاد از | آقا ضیاء عراقی محمدکاظم شیرازی |
| تالیفات | رهنمای حق |
بهاءالدین محلاتی فقیه مبارز و از همراهان نهضت انقلاب اسلامی در منطقه استان فارس بود.
زیست علمی
محلاتی در آذر ۱۲۷۵ در نجف به‌دنیا آمد.[۱] بهاءالدین تحصیل را از مدرسه شریعت شیراز، از مدارس جدید با سبک آموزش اسلامی، آغاز کرد.[۲] پس از آن، به تحصیل علوم اسلامی نزد پدرش و برخی عالمان شیرزا پرداخت.[۳] همچنین وی در نجف در درس کسانی چون محمدحسین نائینی، آقا ضیاء عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی و محمدکاظم شیرازی شرکت کرد و از برخی از آنان اجازه اجتهاد گرفت.[۴] گرچه او برای ماندن و تدریس در نجف با اصرار سید ابوالحسن اصفهانی و آقا ضیاء عراقی مواجه شد اما به درخواست پدرش به شیراز بازگشت.[۵]
بهاءالدین محلاتی پس از بازگشت در مدرسه مُقیمیّه درس خارج فقه و اصول می‌گفت.[۶] سید عبدالحسین دستغیب از جمله شاگردان او قلمداد شده است.[۷] از جمله آثار او به رساله عملیه، مناسک حج، حاشیه بر عروة‌الوثقی و رهنمای حق اشاره شده است.[۸]
مبارزات سیاسی
بهاءالدین محلاتی را محور مبارزات سیاسی منطقه فارس پیش از انقلاب اسلامی دانسته‌اند.[۹] اولین حضور او در مبارزات سیاسی را در کنار پدرش برای مبارزه با قوای انگلستان در دشتستان و تنگستان گزارش کرده‌اند.[۱۰] گزارش شده که در دوران پهلوی اول، محلاتی به مخالفت با حکومت پرداخت و به‌شدت با کشف حجاب مقابله کرد.[۱۱] محلاتی در جریان نهضت ملی‌شدن صنعت نفت به دفاع از دولت ملی محمد مصدق پرداخت.[۱۲]
در اسناد ساواک، از مخالفت محلاتی با اصلاحات ارضی به‌دلیل مخالفت آن با شرع یاد شده است.[۱۳] به‌گزارش علی دوانی، در جریان تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، محلاتی ضمن اعلامیه‌ای مخالفت با این لایحه و حمایت خود از امام خمینی را اعلام کرد.[۱۴] در قیام ۱۵ خرداد، محلاتی، ضمن رهبری اعتراضات در شیراز، پس از بازداشت امام خمینی دست به تحرکاتی زد که منجر به بازداشت چهارماهه او شد.[۱۵] امام خمینی پس از آزادی خود از زحمات محلاتی تقدیر کرد.[۱۶] پس از تبعید امام‌خمینی در آبان ۱۳۴۳ش به‌دلیل مخالفت با کاپیتولاسیون، محلاتی مخالفت خود را با این لایحه و تبعید امام اعلام کرد.[۱۷]
از آبان ۱۳۴۳ش تا بهمن ۱۳۵۷ش، محلاتی، علاوه بر ادامه انتقاد از حکومت پهلوی،[۱۸] به تلاش برای ایجاد هماهنگی میان مخالفان حکومت و حمایت از آنان پرداخت.[۱۹] حمایت از حجاب دانش آموزان دختر در مدارس،[۲۰] مخالفت با جشن‌های ۲۵۰۰ساله شاهنشاهی[۲۱] و مخالفت با برنامه‌های غیراخلاقی در جشن هنر شیراز[۲۲] از دیگر فعالیت‌های او در این دوران است. سال پیروزی انقلاب، دوران اوج فعالیت‌های سیاسی محلاتی دانسته شده است:[۲۳] اعلام عزای عمومی به‌خاطر کشتار ۱۹ مرداد شیراز،[۲۴] صدرو اعلامیه علیه حکومت یک روز قبل از ۱۷ شهریور،[۲۵] دعوت از مردم برای ادامه تظاهرات و اعتصابات،[۲۶] مخالفت با حکومت نظامی در آبان[۲۷] و جلوگیری از تندروی به اسم انقلاب[۲۸] از جمله فعالیت‌های او در سال ۱۳۵۷ش دانسته شده است.
با پیروزی انقلاب اسلامی، محلاتی به سرپرستی کمیته انقلاب اسلامی در فارس پرداخت و پس از استقرار دولت موقت تمام وظایف را به آن سپرد.[۲۹] محلاتی مردم را به شرکت در همه‌پرسی جمهوری اسلامی دعوت کرد.[۳۰] در جریان انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی، محلاتی را در صدر لیست حزب جمهوری اسلامی قرار داده بودند، اما او از کاندیداتوری انصراف داد.[۳۱] در جریان برگزاری دادگاه‌های پس از انقلاب، محلاتی با برخی تندروی‌های خلاف شرع مخالفت و به آنها اعتراض کرد.[۳۲] گفته شده که این مخالفت از سوی برخی موجب فشار به او و بعضاً بی‌حرمتی نسبت به جایگاهش شد.[۳۳] امام خمینی در مواردی به این بی‌حرمتی‌ها واکنش نشان داد و تلاش کرد تا از او دلجویی کند.[۳۴]
رحلت
محلاتی شیرازی در اسفند ۱۳۵۹ به‌دلیل بیماری قلبی بستری شد و به‌دستور امام خمینی به تهران منتقل شد.[۳۵] او پس از مداوای ناموفق به شیراز بازگشت و در ۲۷ مرداد ۱۳۶۰ درگذشت.[۳۶] و پیکر او پس از تشییع در امامزاده علی بن حمزه در شیراز به‌خاک سپرده شد.[۳۷] امام خمینی پیام تسلیتی برای درگذشتش صادر کرد.[۳۸]
پانویس
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ بهاءالدین محلاتی به‌روایت اسناد ساواک، ۱۳۹۰ش، مقدمه، ص۱۰؛ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۱۹.
- ↑ مرادی‌نیا، بهاءالدین محلاتی، ۱۳۹۵ش، ص۴۸-۴۹.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۱۹.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۲۰.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۲۳-۱۲۴.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۲۴-۱۲۵.
- ↑ مرادی‌نیا، بهاءالدین محلاتی، ۱۳۹۵ش، ص۵۱–۵۲؛ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۲۵.
- ↑ مرادی‌نیا، بهاءالدین محلاتی، ۱۳۹۵ش، ص۵۱–۵۲.
- ↑ دوانی، نهضت روحانیون ایران، تهران، ج۴، ص۷۸؛ جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی-سیاسی ایران، ۱۳۹۶ش، ص۸۹۱.
- ↑ دوانی، نهضت روحانیون ایران، تهران، ج۴، ص۷۸.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۲۶.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۲۶-۱۲۹.
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ بهاءالدین محلاتی به‌روایت اسناد ساواک، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۲۶-۲۷.
- ↑ دوانی، نهضت روحانیون ایران، تهران، ج۳، ص۱۳۰-۱۳۱.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۴۰-۱۴۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۲۷۳.
- ↑ گروه تحقیق حوزه علمیه قم، مردی بزرگ از خطه فارس، ۱۳۶۷ش، ص۱۷۳-۱۷۴.
- ↑ برای نمونه ن.ک: آیت‌الله حاج شیخ بهاءالدین محلاتی به‌روایت اسناد ساواک، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۲۰۷-۲۰۹.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۵۲-۱۵۸.
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ بهاءالدین محلاتی به‌روایت اسناد ساواک، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۵۶-۵۹.
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ بهاءالدین محلاتی به‌روایت اسناد ساواک، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۱۱۱.
- ↑ جشن هنر شیراز به‌روایت اسناد ساواک، ۱۳۸۱ش، ص۳۸۳؛ جشن هنر شیراز به‌روایت اسناد ساواک، ۱۳۸۱ش، ص۴۲۸.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۶۱-۱۶۲.
- ↑ گروه تحقیق حوزه علمیه قم، مردی بزرگ از خطه فارس، ۱۳۶۷ش، ص۱۸۲-۱۸۳؛ گروه تحقیق حوزه علمیه قم، مردی بزرگ از خطه فارس، ۱۳۶۷ش، ص۱۹۹.
- ↑ دوانی، نهضت روحانیون ایران، تهران، ج۸، ص۳۶-۳۹.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۶۴.
- ↑ گروه تحقیق حوزه علمیه قم، مردی بزرگ از خطه فارس، ۱۳۶۷ش، ص۱۹۹.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۶۶.
- ↑ مرادی‌نیا، بهاءالدین محلاتی، ۱۳۹۵ش، ص۱۲۱-۱۲۲.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۶۸.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۶۸.
- ↑ مرادی‌نیا، بهاءالدین محلاتی، ۱۳۹۵ش، ص۱۲۲-۱۲۳.
- ↑ مرادی‌نیا، بهاءالدین محلاتی، ۱۳۹۵ش، ص۱۲۲-۱۲۳.
- ↑ برای نمونه ن.ک: امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۹، ص۳۵۴.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۶۸-۱۶۹.
- ↑ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۶۹.
- ↑ مرادی‌نیا، بهاءالدین محلاتی، ۱۳۹۵ش، ص۱۲۴؛ کمپانی زارع، تبار علم و اعتدال، ۱۳۹۵ش، ص۱۶۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه نور، ۱۳۷۰ش، ج۱۵، ص۸۴.