بهاران خجسته باد (سرود)

بهاران خجسته باد (سرود)

کشور	ایران
شاعر	عبدالله بهزادی
خواننده	علی برفچی، عبدالله و ابوالفضل قهرمانی، فرهاد مافی، حسن فخار، پدرام اکبری و اسفندیار منفردزاده
آهنگ‌ساز	اسفندیار منفردزاده
تاریخ انتشار	۱۳۵۷
صدا
نمونهٔ صوتی
سرود هوا دلپذیر شد پرونده راهنما
عنوان صدا	سرود هوا دلپذیر شد

سرود بهاران خجسته باد یا هوا دلپذیر شد اثری انقلابی و امیدبخش و جزو نخستین و از مشهورترین سرودهایی هست که پس از انقلاب اسلامی و سقوط نظام شاهنشاهی، در گرامیداشت سالروز ورود امام خمینی (ره) از رادیو و تلویزیون پخش شد و هنوز هم همه‌ساله در سالگرد پیروزی انقلاب پخش می‌شود.

دربارهٔ سرود

نخستین نشانه‌های این سرود را باید ۱۸ سال پیش از پیروزی انقلاب در شعری از دکتر عبدالله بهزادی جست‌وجو کرد. او در سال ۱۳۳۹ و پس از درگذشت پاتریس لومبومبا رهبر انقلابی جنبش ملی کنگو شعری برای همدردی با همسر لومبومبا در هفته‌نامه سپید و سیاه منتشر کرد که چند سال بعد به منبع الهامی برای خلق سرود انقلابی «بهاران خجسته باد» تبدیل شد. در بخشی از این شعر آمده بود: «به بانوی سوگوار، که در ماتم شهید بنالید و زان نوا، دل عالمی تپید بهاران خجسته باد!»

سال‌ها بعد، کرامت‌الله دانشیان که از مبارزان سیاسی سال‌های پیروزی انقلاب بود، با بخشی از این شعر سرودی ساخت و آن را به دانش‌آموزان مدرسه‌ای در روستای سلیران یاد داد تا آن را به جای سرود ملی شاهنشاهی بخوانند. وقتی دانشیان به دلیل فعالیت‌های مبارزاتی‌اش به زندان شاه افتاد، سرود بهاران خجسته‌باد با صدای خوش او و همراهی زندانیان در سلول‌ها طنین‌انداز می‌شد.

سرود بهاران خجسته باد نخستین بار از همین زندان‌ها بود که به میان راهپیمایی‌های مردم راه پیدا کرد؛ وقتی زندانیان سیاسی در روزهای منتهی به پیروزی انقلاب آزاد شدند، سرودی که دانشیان ساخته بود از دل راهپیمایی‌ها هم شنیده شد.

در مسیر تکمیل این سرود مشهور، نوبت به «اسفندیار منفردزاده» آهنگساز برجسته آن روزها رسید که این سرود را تنظیم و با همراهی گروهی از خوانندگان به صورت شکیل‌تر منتشر کند. سرانجام نسخه نهایی سرود «بهاران خجسته باد» صبح روز بیست و نهم بهمن ۱۳۵۷ در استودیو صبا ضبط و کاست آن همان روز از این استودیو به تالار اجتماعات مدرسه عالی تلویزیون ارسال شد.

مردم برای نخستین بار سرود ضبط شده «بهاران خجسته‌باد» با صدای علی برفچی، عبدالله و ابوالفضل قهرمانی، فرهاد مافی، حسن فخار، پدرام اکبری و اسفندیار منفردزاده را در این تالار و هنگام برگزاری مراسم بزرگداشت کرامت‌الله دانشیان که ۲۹ بهمن ۱۳۵۲ توسط رژیم شاه اعدام شده بود شنیدند.

متن سرود

متن سرود بهاران خجسته باد:

هوا دل‌پذیر شد، گل از خاک بردمید

پرستو به بازگشت زد نغمهٔ امید

به جوش آمده‌ست خون، درون رگ گیاه

بهار خجسته باز، خرامان رسد ز راه

بهار خجسته باز، خرامان رسد ز راه

به خویشان، به دوستان، به یاران آشنا

به مردان تیزخشم که پیکار می‌کنند

به آنان که با قلم، تباهی دهر را

به چشم جهانیان پدیدار می‌کنند

بهاران خجسته باد، بهاران خجسته باد

و این بند بندگی، و این بار فقر و جهل

به سرتاسر جهان، به هر صورتی که هست

نگون و گسسته باد، نگون و گسسته باد

به خویشان، به دوستان، به یاران آشنا

به مردان تیزخشم که پیکار می‌کنند

به آنان که با قلم، تباهی دهر را

به چشم جهانیان، پدیدار می‌کنند

بهاران خجسته باد، بهاران خجسته باد

گفتاورد

سایت مرکز موسیقی و سرود صدا وسیما اطلاعات جالبی از ناگفته‌های این سرود منتشرکرده است؛

(برگرفته از مقاله سرود و انقلاب حسین دی پیر)

از ابتدای پیروزی انقلاب چنین گفته می‌شد که این سرود از ساخته‌های کرامت دانشیان است تا همین اواخر که یک کتاب از خاطرات زندان عباس سماکار به چاپ رسید اطلاعات واضح و روشنی دربارهٔ شخص نداشتم، ولی الان می‌دانم این شخص یکی از دوازده نفری بود که در دی و بهمن مسال ۱۳۵۲ در دادگاه نظامی رژیم پهلوی به جرم داشتن نیت سوء قصد به شاه و گروگان‌گیری ولیعهد و فرح محاکمه شدند (در حالی که ارتباط او با گروهی که این قصد و نیت را داشت بسیار ضعیف بود) او در شهریور ماه در شهر شیراز دستگیر شد و به تهران منتقل گردید در تهران هم گروهی دیگر دستگیر شده بودند که یک جمع سه نفری کارمند روزنامه کیهان هم جزء آنان بودند آن‌ها نیز هیچ ارتباط خاصی با این گروه سوء قصدکننده نداشتند و از ان جمع هم خسرو گلسرخی محاکمه و به اعدام محکوم شد.

از بین دوازده نفر که چند عضو اصلی و تصمیم گیرنده بودند هیچ‌کدام اعدام نشدند، ولی کرامت دانشیان و خسرو گلسرخی که شاید بتوان گفت هیچ ارتباطی با این پروژه نداشتند اعدام شدند. در همین ایامی که دانشیان در زندان به سر می‌برد، نویسنده کتاب می‌گوید: «کرامت غیر از همان دو روزی که با من در سلول سر کرد مانند خسرو گلسرخی بقیه مدت را همواره در سلول انفرادی به سر برد و تنها چند روزی پیش از اعدام، با خسرو در یک سلول قرار گرفت. در واقع طرح ساواک این بود که تا آنجاکه ممکن است کرامت و خسرو را از دیگران جدا نگه دارند تا آن‌ها از توطئه‌هایی که علیه شان به اجرا درآمده بود خبردار نشوند.»

نویسنده می‌گوید آن روز کرامت با او خیلی حرف زد از جمله اینکه روش ارسال پیام به سلول بغلی شان کرد که از قضا از آن سلول هم جواب داده می‌شود. آن‌ها متوجه می‌شوند که یکی از رهبران گروه فلسطین شکرالله پاک نژاد در سلول بغلی است. نویسنده می‌گوید: «آن‌ها به این ترتیب کلی با هم صحبت کردند و ناگهان کرامت به یاد گذشته‌ها شروع کرد به خواندن سرود «بهاران خجسته باد» و پاک نژاد هم از سلول بغلی با او هم صدا شد. من هم که این سرود را بلد بودم با آنها خواندم. هوا دلپذیر شد گل از خاک بردمید…» آنها آنقدر مشغول خواندن بودند که متوجه نشدند که با چه صدای بلندی مشغول خواندن هستند. زندانبانان آمدند و آنها را جداجدا برای کتک و شکنجه بردند.

او در ادامه می‌گوید: خیلی‌ها گمان می‌کنند که شعر این ترانه را او سروده است، ولی واقعیت این است که چنین نیست. این شعر در اصل سرودهٔ (بهزادی) است. اما اینکه چرا سرودن آن را به کرامت منتسب کرده‌اند ماجرایش به این صورت است که در یکی از روزهای نزدیک به عید سال ۴۷ وقتی من با کرامت دانشیان از سر کلاس مدرسهٔ سینما و تلویزیون برگشتیم در خیابان نادری (جمهوری فعلی) بادیدن بساط ماهی فروش‌های شب عید و تنگ‌های بلور و ماهی‌های قرمز کوچک، سبزه و چراغ زنبوری‌های روشن، حال خوشی یافتیم و در آنجا تحت تأثیر همان فضا من همین شعر «بهاران خجسته باد» و یک شعر دیگر را که در مجله سپید و سیاه چاپ شده بود و در دفترچهٔ بغلی ام یادداشت کرده بودم برای او خواندم. دانشیان هم که از این شعر خوشش آمده بود فوراً دفترچه اش را از جیب درآورد و این شعرها را در آن یادداشت کرد.

جستارهای وابسته

• برخیزید (سرود)
• رفتند یاران (سرود)
• ای شهید مطهر (سرود)
• این بانگ آزادی (سرود)
• خجسته باد این پیروزی (سرود)
• ای شهیدان خدایی نامتان پاینده باد (سرود)

پیوند به بیرون

• صوت سرود بهاران خجسته باد
• درباره سرود انقلابی بهاران خجسته باد