تأملات قرآنی در پرتو معارف اهل بیت (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | تأملات قرآنی |
| نویسنده | سید محمدمهدی میرباقری |
| موضوع | تفسیر قرآن |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۵ |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | انتشارات تمدن نوین اسلامی |
| تاریخ نشر | ۱۳۹۶ |
مجموعه «تأملات قرآنی در پرتو معارف اهل بیت» در تفسیر سوره‌های قرآن که با عنوان تاملات قرآنی شناخته می‌شود، شامل سلسله مباحث تفسیر تربیتی استاد
سید محمدمهدی میرباقری است که می‌تواند گامی رو به پیش در رویکردهای تفسیری مبتنی بر معارف اهل بیت علیهم السلام شمرده شود.
این مباحث در ۵ جلد گردآوری شده است که هر جلد آن به مباحث سوره‌های مختلفی می‌پردازد.
تأملات قرآنی توسط انتشارات تمدن نوین اسلامی به چاپ رسیده و منتشر شده است.
دربارهٔ کتاب
در مجموعه تأملات قرآنی آیت‌الله سید محمدمهدی میرباقری در گفتارهای تفسیری خود، بعد از تبیین چارچوب سوره‌ها مبتنی بر نگاه علامه طباطبایی (ره) و بزرگان دیگر، تلاش می‌کند تا بر اساس معارف اهل بیت علیهم‌السلام و روایات تفسیری، طرح باطنی‌تر و کلان‌تری از پیوستار و سیر سوره و فرازهای آن ارائه کنند. در این رویکرد تلاش می‌شود تا سوره‌ها بر اساس مبانی توحید و ولایت معصومین (ع) معنا شود و اغراض فردی و اجتماعی سوره‌ها و معانی تاریخی آن تبیین گردد.[۱]
جلد اول
اولین مجلد از تاملات قرآنی به تفسیر آیه کریمه بسم الله الرحمن الرحیم و سوره کافرون اختصاص دارد که در تاریخ اسفند ۹۲ تا خرداد ۹۳ در برنامه سمت خدا ارائه شده است.
کتاب از دو بخش زیر تشکیل شده است:
بخش اول: مقام بسم الله و توحید در استعانت
- گفتار اول: مروری اجمالی بر معنا و مقام بسم الله
- گفتار دوم: موانع ورود به مقام بسم الله و چگونگی عبور از این موانع
- گفتار سوم: چرایی و چگونگی ورود به مقام بسم الله و آثار آن
- گفتار چهارم: رابطه توحید و استعانت جویی از معصومین ۱
- گفتار پنجم: رابطه توحید و استعانت جویی از معصومین ۲
بخش دوم: سوره کافرون و مرزبندی جبهه ایمان و کفر
- گفتار اول: مروری اجمالی بر فضائل و محتوای سوره کافرون
- گفتار دوم: موضوع و مقیاس درگیری جبهه ایمان و کفر در سوره کافرون
- گفتار سوم: محورهای درگیر و عمق درگیری جبهه ایمان و کفر در سوره کافرون
- گفتار چهارم: چرایی صف بندی قلطع رسول خدا با کفار در سوره کافرون
جلد دوم
دومین مجلد از تاملات قرآنی به تفسیر سوره‌های عصر، تکاثر و همزه اختصاص دارد.
جلد سوم
سومین مجلد از تاملات قرآنی به تفسیر سوره‌های فیل، ایلاف، انسان، کوثر و فجر می‌پردازد.
جلد چهارم
چهارمین مجلد از تاملات قرآنی به تفسیر سوره‌های ضحی و انشراح می‌پردازد.
جلد پنجم
پنجمین مجلد از تاملات قرآنی به تفسیر سوره‌های فلق، ناس، مسد و نصر می‌پردازد.[۲]
دربارهٔ نویسنده
سید محمدمهدی میرباقری (زادهٔ ۱۳۴۰ در قم) سخنران مذهبی، استاد درس خارج و سطح عالی حوزه علمیه قم و عضو مجلس خبرگان رهبری ایران است. وی ریاست فرهنگستان علوم اسلامی قم را برعهده دارد. میرباقری برای مدتی از کارشناسان برنامه تلویزیونی «سمت خدا» بود.
میرباقری از نظریه‌پردازان در باب نسبت بین علم و دین است. او معتقد به جهت‌داری علوم از نظر معرفت‌شناختی است که براساس آن می‌توان علوم را به دینی و غیردینی تقسیم کرد.[۳]
بخشی از کتاب
جلد اول
«متعلّق «باء» در <بِسْمِ الله>
اما درباره لایه بعدی معنا آیه؛ می‌دانید که در ادبیات می‌گویند این «باء» یک متعلَّق می‌خواهد. <بِسْمِ الله> یعنی چه؟ یعنی «أستعین بسم الله»، «ابتدأ بسم الله»، «اقرأ بسم الله»؟ با اسم خدا استعانت می‌جویم، با اسم خدا شروع می‌کنم، با اسم خدا می‌خوانم؟
گفته‌اند که در آغاز هر کاری، چه کار بزرگ و چه کار کوچک، <بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖم> را بگویید؛ در این مقام باشید؛ حتی اگر می‌خواهید یک قدم بردارید یا یک نگاه کنید یا یک حرف بزنید.
در روایت، <بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖم> این‌طور معنا شده: «أَی أَسْتَعِینُ عَلَی أُمُورِی کلِّهَا بِاللَّهِ». این روایت در توحید صدوق آمده است. پس <بِسْمِ الله> متعلَّقش چیست؟ «أَستعینُ»؛ یعنی «أَستعینُ بالله»؛ استعانت می‌جویم «بالله».
«اسم» در روایت توحید صدوق این‌طور معنا شده: <بِسْمِ اللَّهِ>، یعنی «أَسْتَعِینُ عَلَی أُمُورِی کلِّهَا بِاللَّهِ»؛ کأنه این اسم وقتی به حضرت حق اضافه می‌شود، اضافه بیانیه است؛ «اسم الله»، یعنی اسمی که همان «الله» است؛ <بِسْمِ اللَّهِ> یعنی استعانت می‌جویم به اسمی که «الله» است. یک احتمال در آیه این است؛ یعنی هر کاری می‌خواهید بکنید، در آن کار از اسم الله، از الله تبارک و تعالی استعانت بجویید.»[۴]
جلد پنجم
«در نافله شبِ امام رضا (ع) نقل شده که ایشان هر سه سوره را در همان رکعت آخر می‌خواندند. کسی که از مدینه تا مرو همراه حضرت بود، شبانه‌روز ایشان را نقل می‌کند. روایت عجیبی است. حضرت در سحر، در دو رکعتِ اول نافله شب، در هر رکعت سی مرتبه «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» می‌خواندند. این مطلب در روایات متعدد تأکید شده است؛ در روایت است که اگر کسی در هر رکعت از دو رکعت اول نافلۀ شب خود، سی بار «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» بخواند، گناهی بین او و خدای متعال نمی‌ماند و خدا همه را پاک می‌کند.»[۵]
پانویس
- ↑ «تاملات قرآنی در پرتو معارف اهل بیت علیهم السلام». دریافت‌شده در ۲۸ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «تاملات قرآنی در پرتو معارف اهل بیت علیهم السلام». دریافت‌شده در ۲۸ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ ««آثار و زندگینامه سید محمدمهدی میرباقری»». دریافت‌شده در ۲۸ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «معرفی کتاب تاملات قرآنی در پرتو معارف اهل بیت (ع)؛ جلد اول». دریافت‌شده در ۲۸ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «معرفی کتاب تاملات قرآنی در پرتو معارف اهل بیت (ع)؛ جلد پنجم». دریافت‌شده در ۲۸ شهریور ۱۴۰۳.