حسین نوری
 | این مقاله به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
 | |
| نام تولد | غلامحسین نوری |
|---|---|
| زمینه فعالیت | نقاش، نویسنده و کارگردان تئاتر و سینما |
| ملیت | ایرانی |
| تاریخ تولد | ۱۰ تیر ۱۳۳۳ (۷۰ سال) |
| محل تولد | مشهد |
| پیشه | نقاش•نویسنده•کارگردانی |
| همسر | نادیا مفتونی |
| آدرس اینستاگرام | حسین نوری |
| وبگاه | الگو:وبگاه |
غلامحسین نوری مشهور به حسین نوری (زاده ۱۰ تیر ۱۳۳۳ در مشهد) نقاش، نویسنده و کارگردان تئاتر و سینما است. او از جانبازان انقلاب اسلامی اما علیرغم محدودیت‌های جسمی‌اش موفق شده در سه عرصه نقاشی، تئاتر و سینما دستاوردهای مهمی داشته باشد.
زندگی
نوری در سه سالگی پدر خود را از دست داد و مادرش با زحمات فراوان او را بزرگ کرد.[۱] نوری چهارده سال نخست زندگی خود را در مشهد سپری کرد.
او از دوره ابتدایی علاقه خود نسبت به نقاشی را یافته و در این زمینه به صورت حرفه‌ای مشغول به کار می‌شود.[۲] غلامحسین نوری نقاشی را نزد هاشم ظریف تبریزیان از نگارگران آستان قدس رضوی و عباس دینده فرد فرا می‌گیرد. نوری برای ادامه تحصیلات مقطع متوسطه به تهران می‌آید و در آموزشگاه فنی حرفه‌ای که بعداً به هنرستان صنعتی فرح تغییر نام پیدا کرد مشغول تحصیل می‌شود. در همین زمان یعنی سال ۵۱ نمایشنامه‌ای با مضمون حقوق بشر و نقض آن در ایران می‌نویسند که بلافاصله بعد از اجرای این نمایش توسط ساواک دستگیر شده و در اثر شکنجه‌هایی که به او وارد می‌شود، از ناحیه حنجره، دو دست و دو پا دچار معلولیت می‌شود.
او تحت نظارت ساواک دو سال را در تهران به بستری بودن در بیمارستان می‌گذراند و نهایتاً در سال ۵۳ به تربت جام که مادرش در آنجا به پرستاری مشغول بود و از مشهد منتقل شده بود می‌رود.[۱] در این دوران با وجود آنکه نوری دیگر نمی‌توانست از دست‌هایش استفاده کند، نقاشی با دهان را آغاز می‌کند.[۳] در این دوران با وجود آنکه نوری دیگر نمی‌توانست از دست‌هایش استفاده کند، نقاشی با دهان را آغاز می‌کند. او جانباز انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ محسوب می‌شود.
فعالیت تخصصی
یکی از نکات جالب توجه درباره زندگی حسین نوری این است که علیرغم محدودیت‌های جسمی‌اش موفق شده در سه عرصه نقاشی، تئاتر و سینما دستاوردهای تخصصی داشته باشد. نمایش‌هایی که او نوشته و کارگردانی کرده در دوره‌های مختلف جشنواره تئاتر فجر و دیگر جشنواره‌های سراسری حائز رتبه شده است.
نقاشی
حسین نوری تاکنون سبک‌های مختلفی را در نقاشی آزموده‌است ولی ترسیم فضاهای ملکوتی در قالب رنگ‌هایی شاعرانه و شاد در آثار وی نمود بیشتری دارد و پروانه نیز از جمله عناصر برجسته نقاشی‌های او است.[۴]
در سال ۱۳۸۳ حسین نوری نمایشگاهی از آثار نقاشی خود در پاریس دایر کرد و به ارائه سبک ابداعی خود پرداخت.[۵] نقاشی در این سبک بر مبنای تصمیم هنرمند جهت خلق طرحی مشخص از طریق یک فرایند بداهه ایجاد می‌شود. نتیجه ترکیبی است از بداهه‌سازی و طراحی حساب شده.
نوری در نزدیک به چهل سال بیش از صد نمایشگاه انفرادی از آثار نقاشی خود در شهرهای مختلف ایران و در پایتخت‌هایی همچون پاریس، پکن، برلین، الجزیره، بیروت و وین برگزار کرده است.[۶][۷][۸]
آثار نوری در نمایشگاه‌های گروهی متعددی ارائه شده که از متآخرترین آنها می‌توان به نمایشگاه هنرمندان پیشکسوت اشاره کرد. این نمایشگاه در آبان ۱۳۹۸ در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد و طی آن آثار نوری در کنار آثار چهره‌های شاخصی نظیر حسین محجوبی، ایران درودی، طاها بهبهانی، علی فرامرزی و ناصر هوشمند وزیری به نمایش درآمد.
سبک نقاشی او تحت عنوان بازتاب به عنوان یک سبک نوآورانه مورد تحلیل قرار گرفته و در نمایشگاه‌هایی در سطح جهان عرضه شده است. در سینما نیز فیلم‌هایش در کشورهایی همچون ایتالیا، آلمان، هند، کانادا و آمریکا اکران شده و جوایزی را از جشنواره‌های بین‌المللی کسب کرده است. در بهمن سال ۱۳۸۳ نشان ملی ایثار توسط رئیس‌جمهور ایران به نوری اعطا شده و در شهریور سال ۱۳۹۸ سالن نمایشی تحت عنوان تماشاخانه استاد حسین نوری با ارجاع به نام او افتتاح گردیده است.
تئاتر
حسین نوری پس از انقلاب دوباره به هنرهای نمایشی روی آورد. او قریب به سه دهه در عرصه حرفه‌ای تئاتر ایران حضور فعال داشته است. در سال‌های ۶۰، نمایش‌های ایستگاه برزخ، لذت دیوانگی، شاهدان محراب، راهیان عشق و خرقه ارغوانی را نوشت و به روی صحنه برد. در جشنواره سراسری تئاتر سوره سال ۶۹، نمایش همراه او ممتاز شناخته شد و در جشنواره سراسری فجر ۷۰ نیز، اثر دیگرش دلدار بهترین کار متناسب با فرهنگ اسلامی شناخته شد. در جشنواره فجر ۷۲ هم، نمایش شهود او برگزیده شد. شیدایی، سودایی، سائر، سیرک و فستیوال آخر از دیگر نمایشنامه‌هایی است که حسین نوری آنها را نوشته و به روی صحنه برده‌است.
در روز پنجشنبه هفتم شهریور ماه ۱۳۹۸ سالن نمایشی به نام تماشاخانه «استاد حسین نوری» در مشهد افتتاح شد. مراسم افتتاح این سالن با حضور جمعی از هنرمندان پرسابقه تئاتر از جمله رضا صابری صورت گرفت و پیام تصویری نوری، که در مراسم حضور نداشت، برای حضار به نمایش درآمد.
نخستین حضور نوری در جشنواره تئاتر فجر به سال ۱۳۶۲ برمی‌گردد که نمایشنامه خرقه ارغوانی او موفق به کسب مقام نخست در زمینه بهترین نمایشنامه شد. در آن سال ایستگاه برزخ از دیگر نوشته‌های نوری نیز با کارگردانی گروهی دیگر در جشنواره حضور داشت. در دهمین جشنواره تئاتر فجر که سال ۱۳۷۰ برگزار شد نمایش دلدار به نویسندگی و کارگردانی حسین نوری در رقابت حاضر بود. این اثر جایزه ویژه‌ای تحت عنوان بهترین کار متناسب با فرهنگ اسلامی را به خود اختصاص داد.
نوری سال بعد، یعنی ۱۳۷۱ در یازدهمین دوره جشنواره تئاتر فجر با نمایشنامه سیرک که با نویسندگی و کارگردانی خودش به انجام رسیده بود حضور یافت. ظاهراً در این سال برگزارکنندگان جشنواره تصمیم گرفتند اثر برگزیده معرفی نشود و از همه آثار به طور کلی تقدیر به عمل آمد.
آخرین اثری که نوری شخصاً به جشنواره تئاتر فجر عرضه کرد نمایش شهود به نویسندگی و کارگردانی خودش بود که در بخش نمایشنامه چهاردهمین جشنواره تئاتر فجر در سال ۱۳۷۴ مورد تقدیر قرار گرفت.
نخستین اجرای نوری در تئاتر شهر به خرداد سال ۱۳۶۱ بازمی‌گردد. زمانی که نمایش ایستگاه برزخ را در سالن اصلی به روی صحنه برد. دومین میزبانی تئاتر شهر از نوری مربوط به آبان سال ۶۴ و نمایش مار زنگی است که توسط همسرش نادیا مفتونی نوشته و توسط خود او کارگردانی شده بود. این نمایش نیز در سالن اصلی به روی صحنه رفت. همراه سومین اثر از نوری است که در تئاتر شهر اجرا شده است. این نمایش در مهر ۱۳۷۰ در سالن چارسو اجرا شد. در بهمن‌ماه همان سال و در قالب دهمین جشنواره تئاتر فجر، دلدار در سالن چارسو اجرا شد. در بهمن ۷۱ نیز نمایش سیرک در چارچوب برنامه‌های یازدهمین جشنواره تئاتر فجر در تئاتر شهر اجرا شد. نمایش شهود دو بار در سال ۱۳۷۴ توسط گروه نوری به روی صحنه تئاتر شهر رفت. نخست در اواخر تیر و اوایل مرداد به صورت آزاد اجرا شد. سپس در اواخر دی و اوایل بهمن به عنوان بخشی از برنامه‌های چهاردهمین جشنواره تئاتر فجر عرضه شد. نمایش سائر واپسین اثری بود که توسط خود نوری در تئاتر شهر ارائه شد. این اجرا مربوط به جشنواره تئاتر دفاع مقدس سال ۱۳۸۱ بود که هم جایزه اول متن نمایشی و هم جایزه بازیگری نقش اول مرد را کسب کرد.
سینما و تلویزیون
نوری فیلم‌های مستند و تله‌تئاترهای متعددی را کارگردانی کرده‌است. او تعدادی از نمایشنامه‌های خود از جمله سیرک، سائر، فستیوال آخر، شهود و دلدار را در قالب تله‌تئاتر جلوی دوربین تلویزیون کارگردانی کرده‌است.[۹] وی از بازنویسان سناریوی سریال تلویزیونی مریم مقدس به کارگردانی شهریار بحرانی بوده‌است. او فیلم سینمایی پرواز دست‌های من را درباره برهه‌ای از زندگی خودش نویسندگی و کارگردانی کرده که پس از پریشان‌خاطر دومین اثر سینمایی وی محسوب می‌شود.
پریشان‌خاطر اولین اثر سینمایی حسین نوری در مقام نویسنده و کارگردان بود که روایتی مستند از زندگی او در مقام یک نقاش را روایت می‌کرد. این فیلم با هزینه پانصد میلیون تومان در کشورهای مختلفی تصویربرداری شده بود. در حالی که تولید فیلم در مراحل پایانی بود با سرقتی که از دفتر کار حسین نوری صورت گرفت کیس کامپیوتر حاوی فیلم و هاردهای حاوی راش‌های آن از دست رفت و تنها اثر موجود از آن تیزری است که پیش‌تر در رسانه‌ها پخش شده بود. تلاش‌ها برای یافتن سارقان نتیجه‌ای در بر نداشت.
حسین نوری در سال ۱۳۷۶ و در زمان ریاست جمهوری حافظ اسد مجموعه مستندی را از برخی اماکن تاریخی دمشق که برای شیعیان به دلیل ماجراهای پس از عاشورا جنبه مذهبی دارد تهیه و کارگردانی کرد. تصویربرداری این مستند را همسر او مفتونی بر عهده داشت. در آن زمان ضبط تصویر در منطقه زینبیه ممنوع بود و نوری و همسرش با دشواری توانستند تصاویر زیادی جمع کنند که حاصل آن به صورت ۲۱۰ دقیقه برنامه مستند درآمد. علیرغم گذشت چندین سال و رایج شدن تصویربرداری در زینبیه و سپرده شدن تولیت آن مکان به ایرانی‌ها، هنوز مستندی به جامعیت شاهدان شام و شبی در شام از مناطق زیارتی دمشق تولید نشده‌است.
| سال | نام فیلم | سمت | قالب |
| ۱۳۹۸ | پرواز دست‌های من | نویسنده، کارگردان، بازیگر | سینمایی |
| ۱۳۹۴ | هم مسیر | نویسنده، کارگردان، بازیگر | داستانی کوتاه |
| ۱۳۹۳ | پریشان خاطر | نویسنده، کارگردان، بازیگر | سینمایی |
| ۱۳۸۱ | دلدار | نویسنده، کارگردان | تله تئاتر |
| ۱۳۸۱ | شهود | نویسنده، کارگردان | تله تئاتر |
| ۱۳۸۱ | سیرک | نویسنده، کارگردان | تله تئاتر |
| ۱۳۸۱ | سائر | نویسنده، کارگردان | تله تئاتر |
| ۱۳۸۱ | فستیوال آخر | نویسنده، کارگردان | تله تئاتر |
| ۱۳۸۰ | تب طبیعت | نویسنده، کارگردان | مستند |
| ۱۳۷۹ | مریم مقدس | بازنویسی فیلم‌نامه | سریال و سینمایی |
| ۱۳۷۷ | شاهدان شام | نویسنده، کارگردان | مستند |
| ۱۳۷۶ | همراه | نویسنده، کارگردان | داستانی نیمه بلند |
| ۱۳۷۵ | مردی شبیه باران | با تشکر از | سینمایی |
| ۱۳۷۴ | دلدار | نویسنده، کارگردان | داستانی نیمه بلند |
کتاب‌ها
- کتاب فلسفه ورزی در تئاتر: دراموسوفی آثار نمایشی حسین نوری به تحلیل وجوه فکری و فلسفی نمایش‌های مختلف نوری می‌پردازد.
- سه نمایشنامه نوری با نام‌های دلدار، شهود و فستیوال آخر در کتابی به نام فستیوال آخر توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده‌است.
- عمده نمایشنامه‌های شاخص حسین نوری در کتابی با عنوان شیوه شیدایی به چاپ رسیده‌است.
جوایز و افتخارات
- در جشنواره تئاتر فجر سال ۱۳۶۲ جایزه اول نویسندگی برای نمایش خرقه ارغوانی به حسین نوری تعلق گرفت.
- در جشنواره تئاتر فجر سال ۷۰ نمایش دلدار نوری جایزه ویژه هیئت داوران را دریافت کرد.
- زمستان ۱۳۷۴ در چهاردهمین جشنواره تئاتر فجر نمایش شهود برنده جایزه نویسندگی ویژه ارزشهای مضمونی شد و نیز جایزه کارگردانی را اخذ کرد.
- در خرداد ۱۳۸۰ رتبه اول نویسندگی هشتمین جشنواره سراسری تئاتر دفاع مقدس با نمایش همراه به حسین نوری رسید.
- حسین نوری در خرداد ۱۳۸۱ با نمایش سائر به عنوان نویسنده رتبه اول نهمین جشنواره سراسری تئاتر دفاع مقدس شناخته شد.
- در بهمن سال ۱۳۸۳ نشان ملی ایثار توسط رئیس‌جمهور ایران به نوری اعطا شد. سال ۸۳ اولین دوره‌ای بود که این نشان به شکل رسمی و در قالب مراسم کنگره ملی تجلیل از ایثارگران به افرادی تعلق گرفت.
- در هجدهم اسفندماه ۱۳۹۲ هفت نهال کاج با هدف پاسداشت و گرامیداشت هفت هنرمند فرهیخته منطقه هفت تهران در بوستان اندیشه کاشته شد. یکی از این هنرمندان حسین نوری بود. از دیگر افراد می‌توان به داریوش ارجمند و محمد متوسلانی اشاره کرد همچنان که در یادمان‌های گذشته به نام و یاد داوود رشیدی، رضا کیانیان و محمد نوری نهال‌هایی کاشته شده بود.
- در شهریور ۱۴۰۰ مراسمی برای گرامیداشت هنرمندانی که در زمینه ایثار و دفاع مقدس سابقه فعالیت هنری داشتند برگزار شد. در این مراسم از حسین نوری در کنار هنرمندانی نظیر عزت‌الله مهرآوران، علیرضا افتخاری، جمشید هاشم‌پور و رضا برجی تجلیل به عمل آمد.
پیوند به بیرون
- گزارش تصویری زندگی جانباز هنرمند نقاش حسین نوری
- حسین نوری، هنرمند جانباز در «یک نگاه» روایت شد
- ماجرای زندگی عجیب اما عاشقانه یک زوج هنرمند
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "اتفاقی که افتاد".
- ↑ "گزارشی از پشت صحنه تله تئاتر شیوه شیدایی". Archived from the original on 18 آوریل 2015. Retrieved 3 آوریل 2015.
- ↑ "داستان خواستگاری".
- ↑ "یک عمر فعالیت هنری حسین نوری پشت دوربین مستند".
- ↑ "Paris Hosts Paintings of Hossein Nuri". Archived from the original on 19 آوریل 2015. Retrieved 11 آوریل 2015.
- ↑ "همراه با «بازتاب»های آقای نوری". Archived from the original on 11 آوریل 2015. Retrieved 6 آوریل 2015.
- ↑ "استقبال مسیحیان لبنان از هنرنمایی جانباز ایرانی".
- ↑ "وقتی در زندگی عشق حرف آخر را می‌زند".
- ↑ "خرقه ارغوانی، اثر تازه حسین نوری".