دموکتاتور (مستند)

دموکتاتور

پوستر فیلم
نام فیلم	دموکتاتور
موضوع	حزب رستاخیز در حکومت پهلوی
سبک	مستند
کارگردان	محمدحسین محمدی واله
تدوین	علی کوثری
صداپیشگان	سعید مقدم‌منش
فیلمبرداری	سیامک مختاری یوسف سبحانی امیر خدایی
شرکت/سازمان تولیدکننده	سفیرفیلم
زمان	۴۹ دقیقه
کشور	ایران
زبان	فارسی

دموکتاتور (تولید ۱۴۰۱) مستندی است به کارگردانی محمدحسین محمدی واله و با تهیه‌کنندگی محمد فریدونی که به بررسی حزب رستاخیز ایران، یکی از جنجالی‌ترین و پرحاشیه‌ترین احزاب سیاسی ایران قبل از انقلاب در دوره پهلوی دوم می‌پردازد.

این مستند را سفیرفیلم در ۴۹ دقیقه تولید کرده است.

درباره مستند

مستند ««دموکتاتور»» به بررسی حزب رستاخیز ایران، یکی از جنجالی‌ترین و پرحاشیه‌ترین احزاب سیاسی ایران قبل از انقلاب در دوره پهلوی دوم می‌پردازد.

تأسیس حزب واحد و فراگیر رستاخیر ملت ایران در راستای برنامه‌های بلند پروازانه محمدرضا پهلوی برای رسیدن به «دروازه های تمدن بزرگ» صورت گرفت و مهم‌ترین دلیل تأسیس آن در روند رو به تزاید خوی استبدادی شاه نهفته است؛ گروهی از مهم‌ترین طراحان و مجریان این حزب دارندگان درجه دکترا از دانشگاه‌های امریکایی بودند که عمدتا تحت تاثیر دیدگاه هانتینگتون قرار داشتند.

گروه دیگر، توده‌ای‌هایی بودند که خدمت در نظام شاهنشاهی را بر تفکرات پیشین خود ترجیح داده بودند. گروهی از مشاوران فرح را نیز جزو پیشنهاد کننده‌گان طرح تأسیس حزب رستاخیز معرفی کرده‌اند.

این حزب را باید آخرین مرحله دیکتاتوری شاه قلمداد کرد که بدون محابا، بقایای بسیار متظاهرانه و فرمایشی اصول مشروطیت و دموکراسی را در ایران فرو ریخت.

گفتاورد

محمدحسین محمدی واله کارگردان مستند «دموکتاتور» در گفتویی درباره این مستند گفت:

مستند «دموکتاتور» به بررسی حزب رستاخیز ایران، یکی از جنجالی‌ترین و پرحاشیه‌ترین احزاب سیاسی ایران قبل از انقلاب در دوره پهلوی دوم می‌پردازد. ایده مستند با توجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ شکل گرفت و چون هسته مرکزی دموکتاتور را احزاب تشکیل می‌دادند، ناخودآگاه ما را به این سمت برد تا بتوانیم با پرداختن به حزب رستاخیز ایران، دموکراسی پهلوی دوم را بررسی کنیم.

وی افزود: در ابتدا سراغ پژوهشگرانی در این حوزه رفتیم از جمله ایروان آبراهامیان، مظفر شاهدی و آقای خسرو معتضد، حتی به فرح دیبا یا حتی اردشیر زاهدی و بسیاری از افرادی که در تأسیس حزب رستاخیز نقش داشتند، ایمیل زدیم اما هیچکدام قبول نکردند که در مستند ما حضور داشته باشند.

محمدی واله بیان کرد: در نهایت پژوهش‌های خود را با توجه به اسنادی که در این زمینه چاپ شده بود، شروع کردیم. ناگفته نماند که در مسیر پژوهش آقای سلطانی پژوهشگر مستند زحمات زیادی کشیدند تا بتوانیم حرف دقیقی بزنیم. بعد از اتمام مراحل پژوهش فیلمنامه آماده شد و شروع کردیم به تدوین فیلم ولی کار رضایت‌بخش نبود و دوباره سعی کردیم فیلمنامه را بازنویسی کنیم تا اینکه بعد از حدود ۶ ماه فیلمنامه دیگری به نگارش درآمد و این بار رضایت همه عوامل جلب شد تا همین فیلمنامه ساخته شود.

این کارگردان مطرح کرد: مستندهای تاریخی همیشه مشکل مصاحبه دارند چراکه در ایران به تجربه من، رجال سیاسی سخت مصاحبه می‌کنند و حتی حاضر نیستند جلوی دوربین بیایند مخصوصاً اگر موضوع حساس و پرحاشیه باشد. بالاخره بعد از مشورت‌های فراوان تصمیم گرفتیم از هر طیف یک نماینده در فیلم داشته باشیم تا توازن در مصاحبه‌ها حفظ شود و حتی حرف کسی را به شخصه سانسور نکردم تا هیچ مصاحبه شونده‌ای بعدها نگوید حرف‌های مرا سانسور کردید. مسأله دیگری که در کار گریبان تیم ما را گرفت پیدا کردن آرشیوی مربوط به قبل از انقلاب بود؛ مسئله‌ای که مستندسازان تاریخی و سیاسی همیشه با آن رو به رو هستند و با زحمات فراوانی به آن دست می‌یابند، مستند «دموکتاتور» هم از این قاعده مستثنی نبود.

محمدی واله اظهار کرد: البته که ما بسیار سعی کردیم از آرشیوهایی استفاده کنیم که حداقل کم‌تر استفاده شده یا اصلاً استفاده نشده است از جمله تصاویری از حزب ملیون و حزب مردم حتی ناصر عامری دبیر کل حزب مردم آورده‌ایم همین‌ها جذابیت‌های کار را بالا می‌برد چرا که مخاطب برای اولین‌بار است آنها را می‌بیند، ما در روایت مستند «دموکتاتور» سعی کردیم از روایت خطی دوری کنیم و با چاشنی قرار دادن پیرنگ‌های فرعی قصه را جذاب کنیم تا مخاطب خسته نشود. قتل مشکوک ناصر عامری یکی از جذابیت‌های داستانی کار بوده یعنی هم کار را پر التهاب کرده است و هم قصه خوبی دارد و توانسته در دل قصه بنشیند. «دموکتاتور» در بیان حرفی مهم است نادیده گرفتن مردم در هر دوره‌ای که باشد منجر به تغییر ریل سیاست‌ها خواهد شد و اگر مردم را وارد عرصه مشارکت سیاسی کنیم، می‌توانیم امیدی برای اصلاح جامعه داشته باشیم. در ابتدا عرض کردم انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ ما را به این سمت برد که در مورد دموکراسی فیلم بسازیم؛ «دموکتاتور» شاید تذکری برای امروز ایران باشد تا با توجه کردن به خواست‌ها و نظرات مردم بشود مسائل را حل کرد.

وی در پایان گفت: ماحصل «دموکتاتور» را باید اینگونه بگویم؛ باید از تاریخ دیروز برای امروز درس و عبرت بگیریم وگرنه چه سود که ما تاریخ را روایت کنیم و همان اشتباه را تکرار.

پیوند به بیرون

• مستند دموکتاتور رونمایی شد
• مروری بر عملکرد سفیر‌فیلم به انگیزه آغاز هفته فیلم این مجموعه فرهنگی و رسانه‌ای