رضانام تا رضاخان (کتاب)
 طرح جلد کتاب رضانام تا رضاخان | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | هدایت الله بهبودی |
| موضوع | درباره زندگی نامه رضاشاه پهلوی از ۱۲۵۶ تا ۱۲۹۹ و بخشی از تاریخ ایران |
| زبان | فارسی |
| تعداد صفحات | ۳۷۴ |
| قطع | رقعی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | ۱۳۹۹ |
| شابک | 9786005786590 |
رضانام تا رضاخان اثر هدایتالله بهبودی کتابی درباره زندگینامه رضاخان و بخشی از تاریخ ایران است.
کتاب، شامل روایت‌های مختلفی در دوره رضا شاه است که متعلق به قسمتی از تاریخ ایران بوده است. فراز و نشیب‌های حکوت‌داری رضاشاه را به استبداد فردی در حکومت سوق داد. بسیاری از مخالفان رضاشاه او را مسئول «برباد رفتن مشروطیت» در ایران می‌دانند. در نهایت همزمان با جنگ جهانی دوم و اعلام بی‌طرفی ایران در سال ۱۳۲۰ متفقین ایران را اشغال کردند. پس از آن با اولتیماتوم بریتانیا، رضاخان مجبور به استعفا و ترک ایران شد. کتاب، از زاویه‌ای کمتر شناخته شده، پهلوی اول و سالهای پیش از قدرت رضاخان را شرح می‌دهد. نویسنده پس از بررسی چگونگی به قدرت رسیدن و سالهای قبل از آن، در انتهای کتاب به کودتای سوم اسفند سال ۱۲۹۹ اشاره می‌کند. آثار انقلاب اکتبر روسیه بر ایران، پایان جنگ جهانی اول، سرازیری مستشاران نظامی و مالی بریتانیا به ایران بین دو جنگ جهانی از موضوعات دیگری هستند که در کتاب به آنها پرداخته شده است.[۱]
نامگذاری کتاب
در اصطلاح آن زمان به اشخاص ناشناس پسوند نام می‌دادند مانند حسین‌نام یا محمدنام. در واقع کسانی که چندان شناخته نشده بودند؛ رضانام به دلیل اینکه شخصیت ناشناسی بود و از همان زمانی که وارد قزاقخانه شد تا زمانی که لقب خانی گرفت و تا وقتی که مدارج را طی کرد، هر چند افراد شبیه به او خیلی سریع‌تر ارتقای درجه در قزاقخانه پیدا کردند اما او چون مدرسه نرفته و دوره ندیده بود، خیلی دیر و طی بیست سال توانست به رتبه میرپنجی برسد. در این سیر که یک فرد گمنام به لقب خان یا میرپنجی می‌رسد که نام کتاب برگرفته از همین سیر است یعنی روایتی از زندگی او از ناشناخته بودن تا کودتا.
درباره نویسنده
هدایتالله بهبودی کلهری در ۲۹اردیبهشت ۱۳۳۹ در تبریز به دنیا آمد و در سال ۱۳۴۳ همراه خانواده از تبریز راهی تهران شد. او علاوه بر مستندنگاری در حوزۀ انقلاب و دفاع مقدس، نویسنده دو زندگینامه مهم رهبران انقلاب اسلامی ایران، به نام‌های شرح اسم و الف لام خمینی است. بهبودی دانش‌آموخته رشته تاریخ از دانشگاه تهران است.
جوایز و افتخارات
- جایزه کتاب سال (اسفند ۱۴۰۰)
- جایزه ادبی جلال آل‌احمد
- جایزه ادبی شهید اندرزگو
گفتاورد
نویسنده کتاب «رضانام تا رضاخان»، در معرفی مقطعی که در این اثر مورد بررسی قرار گرفته، چنین می‌نویسد:
کوشیده‌ام زندگینامه رضاشاه پهلوی و در این بُرِش رضاخان را با نگاه به سه دایره متحدالمرکز؛ انگلیس، قزاقخانه، و رضا، بنویسم. دایره اول با شعاع بزرگتر، دولت انگلیس است. انگلیس، پیروز جنگ جهانگیر برای استقرار نفوذ و تأمین منافع سیاسی اقتصادی خود در شمال آفریقا و غرب آسیا به تناسب شرایط هر کشور سیاستی پیش گرفت. این شرایط در ایران با جلوگیری از نفوذ کمونیسم همراه گردید و تعریف دیگری پیدا کرد. دایره دوم با شعاع بزرگ، قزاقخانه، محل کار رضاخان است. وی از ۱۲ سالگی وارد این سازمان نظامی شد و در فراز و فرود آن نقش پذیرفت و در مقاطعی نقش‌آفرید. قزاقخانه محل توجه دولت انگلیس برای پیاده کردن راهبرد اصلی‌اش در ایران، تأسیس قشون متحدالشکل بود. دایره سوم با شعاع کوچک، رضا نام، و دو دهه بعد، رضاخان است. او از اندک شمار قزاقانی بود که خود را در معرض دگرگونی‌های قزاقخانه قرار داد و با امواجی که به دیواره آن می‌خورد همراه شد. اگر زندگی رضاشاه پهلوی به سه دوره اصلی: الف - تولد تا کودتای ۱۲۹۹، ب - کودتا تا پادشاهی، پ - پادشاهی تا سقوط، بخش پذیر باشد، این کتاب شامل دوره اول یعنی ۱۲۵۶ شمسی تا ۱۲۹۹ شمسی است.
پانویس
- ↑ «درباره کتاب رضانام تا رضاخان». ایران کتاب. دریافت‌شده در ۳۱ فروردین ۱۴۰۳.
برای مطالعه بیشتر
- خانه کتاب و ادبیات ایران:معرفی مختصر کتاب
- معرفی کتاب «رضانام تا رضاخان»
- گفت‌وگو با هدایتالله بهبودی به مناسبت سالگرد کودتای سوم اسفند 1299
- 24 «رضانام تا رضاخان» جایزه کتاب سال را کسب کرد