رضا اسماعیلی
 | |
| زمینه فعالیت | شاعر آیینی، پژوهشگر و منتقد ادبی |
|---|---|
| ملیت | ایرانی |
| تاریخ تولد | ۲۴ مرداد ۱۳۳۹ (۶۴ سال) |
| محل تولد | تهران |
| تحصیلات | کارشناسی ارشد ادبیات فارسی |
| آدرس اینستاگرام | رضا اسماعیلی |
رضا اسماعیلی (زادهٔ ۲۴ مرداد ۱۳۳۹ در تهران) شاعر آیینی، پژوهشگر و منتقد ادبی اهل ایران است. وی کارشناسی ارشد ادبیات فارسی دارد. وی افزون‌بر سرودن شعر، یکی از پژوهشگران عرصهٔ شعر آیینی است و کتاب‌ها و مقاله‌هایی در این باره نگاشته است.
زندگی و تحصیلات
رضا اسماعیلی در ۲۴ مرداد ماه ۱۳۳۹ در محله هفت چنار تهران در خانواده‌ای مذهبی متولد شد. بعد از گذراندن تحصیلات ابتدایی، تحصیلات متوسطه خود را در دبیرستان کریم خان زند گذراند. بعد از گذراندن تحصیلات متوسطه و در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ دیپلم گرفت و با شرکت در کنکور سراسری در رشته علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی تهران قبول شد. هنوز بیش از یک ترم از تحصیل او در دانشگاه نگذشته بود که با شروع انقلاب، دانشگاه‌ها تعطیل شد. در طول چهار سالی که دانشگاه‌ها به خاطر انقلاب فرهنگی تعطیل بود، او علاوه بر مشارکت در بسیج محله، موفق به اشتغال در اداره آموزش و پرورش منطقه ۱۵ تهران به عنوان مربی پرورشی شد و همزمان به عنوان معلم قرآن در یکی از دبیرستان‌ها مشغول به کار گشت. به خاطر علاقه شدیدی که به روزنامه‌نگاری و شعر و ادبیات داشت، در اداره آموزش و پرورش پیشنهاد انتشار یک نشریه دانش آموزی به نام «امید اسلام» را داد که به صورت ماهانه چاپ می‌شد. از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۰ به عنوان سردبیر این نشریه دانش آموزی فعالیت کرد که با شمارگان ۱۵ هزار جلد چاپ و منتشر می‌شد و در سراسر مدارس تحت پوشش منطقه ۱۵ تهران توزیع می‌گردید. او سرودن را در سن دوازده یا سیزده سالگی با قالب نو (نیمایی و سپید) آغاز کرد، و بعد از انقلاب به شکل حرفه‌ای با نشریات و روزنامه‌ها همکاری کرد. اولین اثر او یک مثنوی بلند در رابطه با حادثه ۱۹ دی قم بود که در ماهنامه «عروه‌الوثقی» چاپ شد. اسماعیلی در سال ۱۳۶۲ ازدواج کرد و در سازمان بهزیستی تهران استخدام شد و به عنوان مربی در شبانه‌روزی‌های وابسته به سازمان بهزیستی کشور که مخصوص نگهداری و پرورش کودکان بی سرپرست بود، به صورت قراردادی مشغول به کار شد.
بعد از بازگشایی دانشگاه‌ها در سال ۱۳۶۲، مجدداً به تحصیل خود ادامه داد و موفق به اخذ مدرک کارشناسی (در رشته علوم اجتماعی) از دانشگاه شد. در دوران تحصیل در دانشگاه نیز به خاطر علاقه ای که به روزنامه‌نگاری داشت، به عنوان سردبیر یک نشریه دانشجویی فعالیت خود را آغاز کرد و اشعار و مقالات خود را در این نشریه به چاپ رساند. در سال ۶۵ مدرک کارشناسی خود را در رشته علوم اجتماعی از دانشگاه علامه طباطبایی تهران گرفت و سپس موفق به دریافت مدرک کارشناسی ارشد در رشته ادبیات فارسی شد. پس از گذرانیدن خدمت نظام وظیفه در سال ۱۳۶۸ ه.ش به استخدام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درآمد و چند سال به عنوان رئیس اداره کل فرهنگی وزارت بهداشت خدمت کرد.
سوابق اجرایی و مسئولیت‌ها
وی علاوه بر سرایش شعر، تحقیق، تألیف و فعالیت‌های مطبوعاتی، در چهار دهه گذشته مسئولیت‌های دیگری نیز داشته است که از آن میان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دبیر علمی هفدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر
- دبیر بیست و دومین کنگره ملی شعر دفاع مقدس
- عضو هیئت مدیره انجمن قلم ایران
- دبیر سومین و یازدهمین جشنواره کتاب سال «قلم زرین» انجمن قلم ایران
- عضو شورای عالی شعر و موسیقی صدا و سیما
- مسئول شورای عالی شعر سازمان بسیج هنرمندان
- عضو هیئت مؤسس انجمن شاعران انقلاب و دفاع مقدس
- همکاری افتخاری با شورای شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (تعدادی از سروده‌های اسماعیلی به صورت ترانه توسط خوانندگانی چون: سراج، بهادری، خاوری، مهدی یغمایی، حسین زمان، قاسم رفعتی و … اجرا و از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش گردیده است)
- دبیر جشنواره‌های دانشجویی شعر و داستان دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور
- داور جشنواره کتاب سال رضوی
- عضو شورای سیاست‌گذاری و کمیته علمی کنگره شعر مقاومت بین‌الملل اسلامی
- عضو شورای سیاست‌گذاری و کمیته علمی کتاب سال عاشورا
- دبیر علمی کنگره شعر شهدای علمی
- مُدرّس کارگاه‌های آموزشی کانون‌های ادبی دانشگاه‌های علوم پزشکی
- دبیر بخش شعر ماهنامه اقلیم نقد
- نگارش و چاپ صدها مقاله تحقیقی در حوزه نقد و بررسی ادبیات معاصر و شعر آیینی.
- عضو هیئت مدیره مؤسسه شاعران فارسی‌زبان
علمی و آموزشی
- سفر علمی - فرهنگی به هند جهت ارائه مقاله در سمینار بیدل‌شناسی (۲۵ مهر تا ۳ آبان ۹۱)
- سفر علمی، فرهنگی به لبنان و سوریه جهت شرکت در همایش ادبی شاعران پایداری و تعامل با شاعران مقاومت جهان عرب
- سرپرست کاروان علمی، فرهنگی حوزه هنری جهت اعزام جمعی از شاعران به ترکیه جهت دیدار با شاعران و نویسندگان این کشور
- مُدرس کارگاه‌های آموزشی کانون‌های فرهنگی دانشگاه‌های علوم پزشکی
آثار
کتاب
- قافله بهار (زندگی و زمانه چهل شاعر انقلاب)، موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، ۱۳۹۸
- در ستایش بیداری(گزیده شعر شاعران معاصر در ستایش طاهره صفارزاده)، ۱۳۹۳، پارس کتاب
- بوی گل در می‌زند، اطلاعات، ۱۳۸۶
- الفبای بیداری، بنیاد حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، ۱۴۰۰
- زنده بادا عشق، مؤسسه فرهنگی شاعران پارسی زبان، ۱۴۰۰
شعر
- حنجره سرخ عشق، ۱۳۷۶، حوزه هنری
- نی نامه(حاج احمد متوسلیان)، ۱۳۷۶، کنگره سرداران (انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
- گزیده ادبیات معاصر، شماره شش، ۱۳۷۸، نیستان
- بر آستان جانان(مجموعه شعر آیینی)، ۱۳۸۱، انتشارات روزنامه اطلاعات
- آسمانی‌ها(مجموعه شعر دفاع مقدس)/ ۱۳۸۱، پازینه
- عاشقانه‌های شرقی، ۱۳۸۴، هزاره ققنوس
- از جنس باران(امامیه)، ۱۳۸۴، عروج
- عاشقانه‌های سرخ(مجموعه شعر ایثار و شهادت)، ۱۳۸۴، نشر شاهد
- بوی گل در می‌زند(مجموعه شعر کودک و نوجوان)، ۱۳۸۶، انتشارات روزنامه اطلاعات
- این مریم همیشه، ۱۳۸۶، تکا
- ملکوت کلمات(مجموعه شعر آیینی)، ۱۳۹۰، انتشارات انجمن قلم
- آب، بابا … آزادی(شعر مقاومت و پایداری)، ۱۳۹۰، انتشارات انجمن قلم
- لهجه شرقی عشق، ۱۳۹۰، انتشارات انجمن قلم
- ناگهان دریا (مجموعه شعر عاشورایی)، ۱۳۹۰، تجلی مهر
- مجموعه شعر رضوی «کبوترانه بخوان آسمان هشتم را»، ۱۳۹۱، سخن گستر
- سلام بر عاشورا (مجموعه رباعی عاشورایی)، ۱۳۹۳، انتشارات روزنامه اطلاعات
- سمت روشن دنیا، ۱۳۹۵، هنر رسانه اردیبهشت
- بر بال ققنوس(شعر انقلاب و دفاع مقدس)، ۱۳۹۷، موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
- سحرنامه(شعر مهدوی)، ۱۳۹۸، موعود عصر (عج)
- به وقت بیداری(شعر مقاومت و پایداری)، ۱۴۰۰، نشر صریر
- ایستاده با سنگ(شعر فلسطین و غزه)، ۱۴۰۲، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس
- آیینه و سنگ(مثنوی فاطمی)، ۱۳۷۷، مؤسسه شجره طوبی
- پرواز عشق (غزل – مثنوی: پرواز)، ۱۳۸۸، انتشارات سپاه
- هر جامه اگر سرخ(غزل – مثنوی: روح شبنمی)، ۱۳۹۰، انتشارات سپاه
مقاله و رساله
- رفتارشناسی ادبی و شعر مفهومی، ۱۳۸۵، هزاره ققنوس
- نیما را دوباره بشناسیم، ۱۳۸۵، روزنامه جام جم
- از کلاغ تا کبوتر (نقد و بررسی شعر معاصر)، ۱۳۸۷، رسانه اردیبهشت
- صدای مخملی شعر، ۱۳۸۷، انتشارات روزنامه جام جم
- جلد اول تذکره ادبی خلوت انس، (با همکاری استاد مشفق کاشانی)، ۱۳۸۸، انتشارات روزنامه اطلاعات
- جلد دوم تذکره ادبی خلوت انس، (با همکاری استاد مشفق کاشانی)، ۱۳۸۸، انتشارات روزنامه اطلاعات
- جلد سوم تذکره ادبی «خلوت انس»، ۱۳۹۱، انتشارات روزنامه اطلاعات
- از واژه تا فریاد (مصاحبه با شاعران پایداری)، ۱۳۸۹، روایت فتح
- از آب تا آفتاب (مجموعه مقالات ادبی)، ۱۳۹۰، انجمن قلم
- از پایداری تا پرواز (مصاحبه با شاعران پایداری)، ۱۳۹۰، روایت فتح
- تفسیر توفان (مصاحبه با شاعران پایداری)، ۱۳۹۱، روایت فتح
- شناخت‌نامه دکتر طاهره صفارزاده، ۱۳۹۳، سوره مهر
- این بانگ آزادی، جلد ۱ (تصحیح اشعار حمید سبزواری با مشارکت حسین اسرافیلی و مصطفی محدثی خراسانی
- این بانگ آزادی، جلد ۲ (تصحیح اشعار حمید سبزواری با مشارکت حسین اسرافیلی و مصطفی محدثی خراسانی
- این بانگ آزادی، جلد ۳ (تصحیح اشعار حمید سبزواری با مشارکت حسین اسرافیلی و مصطفی محدثی خراسانی
- این بانگ آزادی، جلد ۴ (تصحیح اشعار حمید سبزواری با مشارکت حسین اسرافیلی و مصطفی محدثی خراسانی
- تاملاتی در ادب پایداری، ۱۴۰۰، نشر صریر
- جمهوری شعر(تأملاتی در شعر انقلاب اسلامی)، ۱۴۰۲، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس
مجموعه‌های گردآوری شده
- تیغ، قلم، تغزل، ۱۳۷۷، یادواره شهدای دانشجو
- یادنامه صد کلام، صد خاطره، ۱۳۷۷، شهروند
- تا سپیده دم (مجموعه داستان)، ۱۳۸۰، انتشارات طب و تزکیه
- بانوی آیینه و آب(گزیده شعر فاطمی)، ۱۳۸۱، سنا
- گزیده شعر عاشورایی «عطش»، ۱۳۸۵، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران
- سلام مقاومت (گزیده شعر مقاومت و پایداری)، ۱۳۸۶، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران
- رستاخیز حماسه (گزیده شعر عاشورایی)، ۱۳۸۶، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران
- از سر سطر(گزیده شعر شاعران معاصر در رثای قیصر امین پور)، ۱۳۸۸، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران
- در سنگر شعر(گزیده شعر دفاع مقدس)، ۱۳۹۴، سیمرغ هنر
- شور شیدایی(گزیده شعر دفاع مقدس)، ۱۳۹۴، سیمرغ هنر
جوایز و افتخارات
- اولین برنامه «شب شاعر» که به همت مؤسسه فرهنگی، رسانه ای «اوج» برگزار شد، به «نکوداشت» این شاعر انقلاب اختصاص یافت.
- وی در طول چهار دهه گذشته، شاعر برگزیده بسیاری از جشنواره‌ها و کنگره‌های ادبی کشور نیز بوده است که به بخشی از آنها اشاره می‌شود:
- کنگره‌های شعر دفاع مقدس در طول هشت سال جنگ تحمیلی، شاعر برگزیده
- جشنواره بین‌المللی شعر فجر شاعر برگزیده
- توسط جمعیت دفاع از ملت فلسطین و اعزام به لبنان و سوریه جهت شرکت در همایش ادبی شاعران پایداری، شاعر برگزیده پایداری
- سومین جشنواره بین‌المللی رضوی، برگزیده اول بخش «تألیف»
- انتخاب مجموعه شعر «کبوترانه بخوان آسمان هشتم را» به‌عنوان مجموعه شعر برگزیده رضوی
- اولین جشنواره فصلی مطبوعات کشور، برگزیده اول بخش «نقد»
کتاب‌های برگزیده در جشنواره‌های کشوری
- مجموعه شعر «بر بال ققنوس» برگزیده نوزدهمین کتاب سال دفاع مقدس
- مجموعه شعر رضوی «کبوترانه بخوان آسمان هشتم را» برگزیده سومین جشنواره بین‌المللی رضوی
- مقاله پژوهشی «بیدل، سپهری و سبک هندی» برگزیده اول بخش «نقد» اولین جشنواره فصلی مطبوعات کشور
پیوند به بیرون