سید عبدالحسین دستغیب

شهید آیت‌الله دستغیب

شهید محراب و امام جمعه شیراز
نام کامل	سید عبدالحسین دستغیب شیرازی
لقب	شهید محراب
تاریخ تولد	۱۸ آذر ۱۲۹۲
زادگاه	شیراز
تاریخ شهادت	۲۰ آذر ۱۳۶۰
محل شهادت	شیراز
محل دفن	حرم شاه‌چراغ (ع)
محل سکونت	شیراز
استادان	محمد کاظم شیرازی • سید ابوالحسن اصفهانی
محل تحصیل	شیراز • نجف
تالیفات	آدابی از قرآن (تفسیر سوره حجرات) • بهشت جاودان (تفسیر سوره الرحمن) • داستان‌های شگفت • گناهان کبیره (شرح گناهان کبیره از آیات و روایات) و قلب سلیم
سیاسی	مبارزه علیه حکومت پهلوی • امامت جمعه شیراز • نماینده مردم فارس در مجلس خبرگان قانون اساسی

سید عبدالحسین دستغیب (۱۸ آذر ۱۲۹۲ - ۲۰ آذر ۱۳۶۰)، مشهور به شهید دستغیب و شهید محراب، فقیه مجاهد، معلم اخلاق و از شاگردان عارف بزرگی چون سید علی آقا قاضی بود. او صاحب آثار فراوان فقهی، قرآنی و اخلاقی است که مشهورترین آنها دو کتاب «گناهان کبیره» و «قلب سلیم» می باشد. شهید دستغیب در پیروزی انقلاب اسلامی ایران نقش مؤثری داشت و پس از انقلاب به عنوان امام جمعه شیراز برگزیده شد و سرانجام توسط منافقین به شهادت رسید.

زندگی‌نامه

سید عبدالحسین دستغیب در ۱۰ محرم ۱۳۳۲ قمری برابر با ۱۸ آذر ۱۲۹۲ در خانواده‌ای روحانی در شیراز به دنیا آمد. خاندان دستغیب از سادات حسینی هستند که آن‌ها را سادات حسنی حسینی نیز گفته‌اند. پدرش محمدتقی و پدربزرگش سید هدایت الله از عالمان و مجتهدان استان فارس بودند.

زیست علمی

دستغیب تحصیلات مقدماتی را نزد پدر آموخت. او پس از درگذشت پدرش سرپرستی مادر، سه خواهر و دو برادر کوچک‌تر را بر عهده گرفت و در مدرسه خان شیراز نزد کسانی چون ملا احمد دارابی و علی‌اکبر ارسنجانی به تحصیل ادامه داد.

دستغیب در بیست‌سالگی اقامه نماز جماعت مسجد باقرخان، در محله بازار مرغ شیراز را بر عهده گرفت. در دوره حکومت رضا شاه برای حفظ لباس روحانیت به ناچار در امتحان طلاب علوم دینیه –که اداره معارف برگزار کرده بود- شرکت نمود و با قبولی در امتحان، لباسش را حفظ کرد. چندی بعد به بهانه سخنان تحریک‌آمیز و مخالفت‌هایش به زندان افتاد و میان ترک وطن یا کنار نهادن لباس روحانیت مخیر شد. در نتیجه، در سال ۱۳۱۴ به نجف رفت و در آن شهر نزد استادانی چون محمدکاظم شیرازی و سید ابوالحسن اصفهانی به ادامه تحصیل در مراتب عالی پرداخت و پس از سقوط حکومت رضاشاه به توصیه استادش محمدکاظم شیرازی، به شیراز بازگشت.

آثار

از دستغیب بیش از دهها جلد کتاب در مباحث مختلف اسلامی و بیشتر در حوزه اخلاق، باقی مانده است. برخی از کتاب‌های وی مانند گناهان کبیره و معاد در بیش از یک میلیون نسخه به چاپ رسیده است.

فعالیت‎‌های سیاسی و اجتماعی

دستغیب پس از این در کنار برگزاری مجالس وعظ و سخنرانی، تدریس و تألیف، به امور عام‌المنفعه‌ای چون تأسیس و بازسازی مساجد و مدارس از جمله مسجد جامع عتیق شیراز و مدرسه علمیه حکیم پرداخت.

پیش از انقلاب

دستغیب که خطیب مسجد جامع عتیق بود، طی چند دهه فعالیتش در پیش از انقلاب اسلامی، از اوضاع اجتماعی ایران و رواج مظاهر غیردینی در کشور انتقاد می‌کرد. او پس از آغاز برنامه انقلاب سفید در اوایل دهه ۱۳۴۰ش، به پیروی از علما و مراجع تقلید به قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی اعتراض کرد. اعتراض به حکومت پهلوی در به رسمیت شناختن اسرائیل نیز یکی دیگر از مخالفت‌های او بود.

مواضع انقلابی دستغیب موجب گردید که چند بار دستگیر و زندانی شود. ساواک در ۱۳۵۲ش دستغیب را به سبب ایراد سخنرانی‌های تند ممنوع‌المنبر کرد مخالفت وی با یازدهمین و آخرین برگزاری مراسم جشن هنر شیراز در سال ۱۳۵۶ و واکنش تند او به مقاله توهین‌آمیز روزنامه اطلاعات در ۱۹ دی ۱۳۵۶، نمونه‌ای از مواضع وی است.

پس از انقلاب

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در بهمن ۱۳۵۷ امام خمینی به درخواست اهالی شیراز، دستغیب را به سِمت امامت جمعه آن شهر منصوب کرد. افزون بر آن وی نماینده امام در استان فارس و نیز نماینده مردم فارس در مجلس خبرگان قانون اساسی بود. موضع اصلی دستغیب پس از انقلاب اسلامی مبتنی بر تبعیت از امام خمینی و همراهی با ولایت فقیه بود. دستغیب در موضع سخنران نماز جمعه در تبیین مبانی انقلاب اسلامی و نیز دفاع از جایگاه روحانیت و حکومت اسلامی تأثیرگذار بود.

شهادت

در ۲۰ آذر ۱۳۶۰ به هنگام رفتن به نماز جمعه در حمله انتحاری یکی از اعضای گروه «مجاهدین خلق» به شهادت رسید. امام خمینی در بیانیه‌ای به مناسبت شهادت دستغیب، وی را معلم اخلاق و مُهَذِّب نفوس و متعهد به اسلام و جمهوری اسلامی نامید.