سید محمدحسین علمدار

سید محمدحسین علمدار

سید محمد حسین علمدار تولید کننده انیمیشن و آثار پویانمایی اهل ایران است که چندین مجموعه و سریال برای تلویزیون و سایر سازمان‌های دولتی و خصوصی تهیه و تولید کرده است.

تحصیلات و فعالیت حرفه‌ای

سید محمد حسین علمدار فارغ التحصیل کارگردانی تلویزیون از دانشگاه صداوسیماست. از حدود هجده سال قبل از همان دوران دانشجویی شروع به ساخت انیمیشن کرد و پس از فراغت از تحصیل پس از چند سال برنامه‌سازی از حدود چهارده سال قبل به طور جدی متمرکز بر تولید انیمیشن شد و چندین مجموعه و سریال برای تلویزیون و سایر سازمان‌های دولتی و خصوصی تهیه و تولید کرده است.

او تهیه‌کننده انیمیشن «مسافری از گانورا» را برعهده داشته است؛ همچنین در سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، اثر وی منتخب از خراسان رضوی شناخته شد.

گفتاورد

گفت‌وگوی سید محمدحسین علمدار درباره اهمیت تولیدات پویانمایی

علمدار درباره سرمایه‌گذاری در آثار پویانمایی چنین توضیح داده است:

شروع کارم با سازمان بود و همان کارهایی که با سازمان انجام دادم، موجب شد رشد کنم و به تدریج به سمت تولید آثار سینمایی بیایم. من یک نمونه از این کار را ساخته و فرآیند پیش تولید آن را انجام داده بودم و باید سرمایه گذار جذب می‌‌شد، یعنی یک سرمایه مالی باید به این پروژه تزریق می‌‌شد تا انجام شود. حوزه هنری رویداد رویازی را در حاشیه جشنواره فیلم کوتاه در سال ۱۳۹۷ با همکاری معاونت فناوری ریاست جمهوری برگزار کرد و من در آن شرکت کردم و طرحم پذیرفته شد؛ یعنی حالتی شبیه معرفی داشت که سرمایه گذاران بالقوه پویانمایی می‌‌آمدند و خوشبختانه طرح پذیرفته شد. با مشارکت حوزه هنری و دو صندوق پژوهش و فناوری که در این رویداد حاضر بودند، این کار شروع شد. بنابراین، ما گروه و استودیو داشتیم و بی‌تجربه نبودیم که بخواهیم از صفر شروع کنیم. من از صدا و سیما بالیدم و رشد کردم اما به نظرم باید بازار بین‌المللی بیشتر مدنظر باشد. پس از آن نیز وارد فاز تولید شدیم، البته این تولید مقداری سختی هم داشت و این که کرونا به طور دقیق وسط کار ما بود که گاهی تعطیل می‌‌شد اما با دورکاری ادامه دادیم.

مدت کمی است که می‌‌بینیم به پویانمایی ایرانی به عنوان یک بازار جریان ساز و پول ساز نگاه می‌‌شود. چه کار کنیم که نگاه مان نسبت به تولید پویانمایی بین‌المللی و گسترده‌تر باشد؟

این موضوع از چند جهت قابل بررسی است که یکی نوع سیاست‌گذاری است؛ یعنی مدیران بالادستی باید توجه کنند که اگر بخواهیم تاثیر فرهنگی قوی داشته باشیم باید به پویانمایی توجه کنیم، چون تولید پویانمایی نوعی تاثیر نرم محسوب می‌‌شود و روی افکار عمومی جهان تاثیر می‌‌گذارد. سینمای ایران جزوسینماهای شناخته شده جهان است وتولید پویانمایی ازجمله قابلیت‌هایی است که باید از آن استفاده کنیم. این درست نیست که به محض این که بعضی دراین رابطه صحبت می‌‌کنند، ما به سرعت سند سینما را زیرسوال ببریم. بنابراین، درست نیست که به جای استفاده از این توانمندی آن را سرکوب کنیم. پویانمایی ایران همپایه سینما رشد نکرده و این حرکت و رشد دیر اتفاق افتاده است.

با توجه به این شرایط چه کار باید انجام دهیم؟

باید تکلیف خودمان را مشخص کنیم که آیا می‌‌خواهیم وارد بازار بین‌المللی شویم یا خیر؟... اگر می‌‌خواهیم وارد بازار بین‌المللی شویم، باید مولفه‌های آن را رعایت کنیم که یکی داشتن زبان بین‌المللی است. این کار ژانر علمی تخیلی داشت و خیلی شروع آن اما و اگر داشت اما ما ارزش‌های خودمان، جنگ تحمیلی، فداکاری مادران و نقد نگاه نادرستی که به مهاجران وجود دارد و همچنین موضوع محیط زیست را در فیلم مطرح کردیم. به نظرم قرارگرفتن در فضای علمی تخیلی ترس زیادی هم ندارد که بگوییم وارد این مقولات شدیم و با بنیان‌های فرهنگی ما سازگار نیست. در اینجا مدیران حوزه هنری خطرپذیری داشتند و وارد این گود با توجه به مولفه‌های بومی خودمان شدند. بخش دیگر نیز مربوط به فیلمسازان است که باید برای حضور در بازارهای بین‌المللی مولفه‌های داستانی، گرافیک و تصویر را رعایت کنند. بخش سوم نیز مربوط به بازاریابان بین‌المللی است که متاسفانه بازار بین‌المللی در کشورمان شکل نگرفته و چندان پخش کننده بین‌المللی قدرتمندی نداریم.

پس نقش سازمان‌های دولتی در بازارهای بین‌المللی فیلم چیست؟

سازمان‌های دولتی در خارج از کشور غرفه می‌‌زنند اما این فرآیند خیلی پیچیده است و هنوز نتوانستیم شبکه‌سازی برای پویانمایی انجام دهیم. معمولا تمام حرکت‌ها در این زمینه شخصی است و محمدامین همدانی، تهیه کننده پویانمایی «پسر دلفینی» مدتی است که در این زمینه کار می‌‌کند و یک شبکه کوچک درست کرده است. اطلاعاتی در این رابطه دارد وعده ای هم به شکل شخصی کار می‌‌کنند.

برای داشتن بازار موفق پویانمایی در خارج، چطور می‌‌توانیم پویانمایی تولید داخل را به کشورهای دیگر معرفی کنیم؟

وقتی می‌‌خواهیم بخش فرهنگی و ایدئولوژیکی را در داخل کشور مطرح کنیم، نباید پیام مورد نظرمان را به شکل شعاری و مستقیم به مخاطبان منتقل کنیم، چون امروز دیگر انجام چنین کاری مردود است. به عنوان مثال، اگر بخواهیم موضوع حجاب زن ایرانی را در پویانمایی بیاوریم، باید تمایزی میان پوشش حجاب او در خانه با بیرون قائل شویم. به همین علت سعی کردیم پوشش مادر با لباس بومی کردستان در خانه و در بیرون هم پوشش او رسمی‌تر باشد و پیش بردن کار به این نحو هم دافعه ای برای مخاطبان ایجاد نمی‌کند. همچنین اگر بخواهیم مسائل مربوط به دفاع مقدس را به شکل شعاری بیان کنیم، دافعه ایجاد می‌‌کند.به خصوص که حساسیت کار کودکان بیشتر و بالاتر است و باید ظرافتی برای انتقال مفاهیم مورد نظرمان به مخاطبان داشته باشیم. در حال حاضر فیلم «پسر دلفینی» یک نمونه است و با وجود داشتن نشانه‌های فرهنگ مردم جنوب، هم از نظر مفهوم و هم از نظر پخش موفق است ودراروپا وروسیه پخش موفقی داشت. بالاخره باید تکلیف مدیران درزمینه این که می‌‌خواهیم پویانمایی درابعاد بین‌المللی داشته باشیم یاخیر، مشخص باشد. اگر می‌‌خواهیم موفق شویم باید با نظارت پیش برویم. خوشبختانه تعامل ما با حوزه هنری برای رعایت مرزها خوب پیش می‌‌رفت و بسیاری از مسائل حساب و کتاب داشت. آنها ممیزی‌ها را به ما اعلام می‌‌کردند وممکن بود کمی بحث پیش بیاید امابعدها به این نتیجه رسیدیم که اگررعایت نمی‌کردیم، گرفتار می‌‌شدیم. تکلیف مدیر باید مشخص باشد که می‌‌خواهد پویانمایی را در بستر شرعی وعرفی خودش بسازد و این خیلی کار را پیش می‌‌برد؛ چون آنها بین خودشان مسائلی را می‌‌دانند که اطلاعات شان نسبت به من به عنوان یک فیلمساز بالاتر است؛ یعنی بیشتر از من می‌‌دانند چه خبر است و این خیلی برایم خوشحال کننده بود.

مسافری از گانورا هم شاخصه‌های یک پویانمایی بین‌المللی را دارد و هم در عین حال سعی کرده شاخصه‌های بومی کشورمان را در قصه‌اش بگنجاند. لطفا از چگونگی تلفیق این فضا و سختی هایش بگویید.

انجام این کار همیشه سخت است. به عنوان مثال؛ ژاپن همیشه صنعت انیمه‌سازی موفقی داشته و تلاش کرده نمادهای بومی کشور خودش را بر اساس معانی و گرافیک به کشورهای دیگر بشناساند، چون انیمه‌های ژاپن شخصیت محور است و در حال حاضر همه دنیا تقریبا با این جنس پویانمایی آشنا هستند؛ اما برای ایران مقداری سخت است مردم جهان متوجه شوند پویانمایی ایرانی چه خصوصیت‌هایی دارد. درراه شناساندن پویانمایی ایران به جهان باید استمرار داشته باشیم و با توجه به این که صنعت نوپایی در ایران است، هنوز راه‌های زیادی برای رسیدن به پیشرفت داریم اما به نسبت پویانمایی، فیلم‌های سینمای ایران بیشتر در جهان شناخته شده و الان جهان، الگوهای موجود در سینمای ایران را پذیرفته است و بیشتر با داستان کار دارند. فکر می‌‌کنم اهالی پویانمایی ایران هم باید جمع شوند تا بتوانیم با مشورت، به سبک خودمان در داستان گویی و ارائه تصاویر گرافیکی برسیم. خیلی طول می‌‌کشد تا به آن مولفه‌ها و شاخصه‌ها نزدیک شویم. از آن گذشته هم باید سرمایه‌گذاری مستمری در این زمینه وجود داشته باشد که انیماتورها و برنامه ریزان ما بتوانند بر این اساس به حیات ادامه دهند. به نظرم این شرایط در حال حاضر رو به بهبود است. مثالی واضح از این موضوع مربوط به گروه هنر پویا می‌‌شود که به کمپانی خیلی موفق و پایداری نزدیک شده است.