سید محمود طالقانی

آیت‌الله طالقانی

نام کامل	سید محمود علایی طالقانی
لقب	آیت‌الله
تاریخ تولد	۱۲۸۹
زادگاه	وستای گلیرد طالقان
تاریخ وفات	۱۹ شهریور ۱۳۵۸
شهر وفات	تهران
محل دفن	بهشت زهرا(س) در تهران
محل سکونت	تهران
خویشاوندان سرشناس	جلال آل احمد(پسر عمو)
استادان	ادیب تهرانی • سید محمد حجت • سید ابوالحسن اصفهانی • محمدحسین غروی • آقاضیاء عراقی • شیخ عبدالکریم حائری
اجازه روایت از	سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی
اجازه اجتهاد از	سید ابوالحسن اصفهانی شیخ عبدالکریم حائری
تالیفات	اسلام و مالکیت شرح تنبیه الامه
سیاسی	اولین امام جمعه تهران • عضو مجلس خبرگان قانون اساسی • رییس شورای انقلاب • همراهی با نهضت آزادی پیش از انقلاب • از مدافعان فدائیان اسلام پس از کودتای ۲۸ مرداد • حمایت از نهضت ملی ایران •
اجتماعی	تأسیس کانون اسلام • تلاش برای وحدت حوزه و دانشگاه • سخنرانی در انجمن‌ها و کنفراس‌های مختلف

سید محمود علایی طالقانی (زاده ۱۲۸۹در روستای گلیرد طالقان - درگذشت ۱۹ شهریور ۱۳۵۸ در تهران) از مبارزان و شخصیت‌های انقلاب اسلامی ایران، مفسر قرآن و نهج البلاغه و از علمای تهران بود.

زیست علمی

سید محمود علایی طالقانی در اسفندماه ۱۲۸۹ در روستای گلیرد طالقان متولد شد.

یادگیری مقدمات علوم حوزوی نزد پدرش

هجرت به قم در ده سالگی و پس از آن راهی نجف اشرف شده و از دروس بزرگان آن زمان بهره برد. اساتید مهم او در قم و نجف، از این قرار بودند:

1. سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی
2. ادیب تهرانی
3. سید محمد حجت
4. سید ابوالحسن اصفهانی
5. محمدحسین غروی اصفهانی
6. آقا ضیاء عراقی
7. شیخ عبدالکریم حائری یزدی

وی از سید ابوالحسن اصفهانی و شیخ عبدالکریم حائری اجازه اجتهاد و از شهاب‌الدین مرعشی و قمی اجازه روایت دریافت کرد. وی در خلال سال‌های ۱۳۱۸-۱۳۱۷ش به تهران بازگشت و در درس میرزا خلیل کمره‌ای، فلسفه و حکمت آموخت.

فعالیت‌های فرهنگی

• تأسیس کانون اسلام در شهریور ۱۳۲۰ و انتشار مجله دانش‌آموز
• مسئول تحقیق و تفحص درباره مسئله دموکرات‌ها و حمله ارتش به منطقه آذربایجان و زنجان
• برپایی اولین نماز جمعه تهران مستقل از دولت در سال ۱۳۴۷ در مسجد جامع نارمک

فعالیت‌های سیاسی

• حمایت از نهضت ملی
• نامزدی در دوره هفدهم مجلس شورای ملی در استان مازندران
• پیوستن به نهضت مقاومت ملی به‌همراه سید رضا موسوی زنجانی
• همراهی با فدائیان
• تأسیس نهضت آزادی به همراه مهدی بازرگان و یدالله سحابی در اردیبهشت ۱۳۴۰

• دستگیری و حبس به دلیل مخالفت با انقلاب سفید در ۲ بهمن ۱۳۴۱

• بعد از رمضان ۱۳۵۰، حکومت وقت، طالقانی را به مدت ده سال به زابل تبعید کرد که اعتراضات زیادی را در پی داشت. البته بعدها با فشار بزرگانی چون آیت‌الله میرزا احمد آشتیانی یکی از مراجع تهران، رژیم رأی صادره را پس از شش ماه تقلیل داده و محل اقامت اجباری وی را از زابل به بافتِ کرمان تغییر داد. وی پس از یکسال اقامت در بافت، به تهران بازگشت.
• رئیس شورای انقلاب اسلامی از طرف امام خمینی
• اقامه اولین نماز جمعه تهران پس از انقلاب اسلامی در ۵ مرداد سال ۱۳۵۸ در اولین جمعه رمضان در بهشت زهرا آخرین نماز جمعه به امامت وی در ۱۶ شهریور ۱۳۵۸ در بهشت زهرا بر سر قطعه شهدای ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ برگزار گردید.
• عضو مجلس خبرگان قانون اساسی در ۱۸ تیر ۱۳۵۸ از حوزه انتخابیه تهران با اکثریت قاطع آراء

آثار

آثار متعددی از آیت‌الله طالقانی منتشر شده است که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

• پرتوی از قرآن

• اسلام و مالکیت

• تنبیه الامه
• به سوی خدا می‌رویم
• توحید از نظر اسلام

تثبیت جمهوری اسلامی

طالقانی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی سعی می‌کرد نیروهای مختلف سیاسی را در جهت اتحاد و هماهنگی ملت گرد هم آورد و تحت رهبری امام خمینی متحد سازد. از این‌رو، به همه نیروها توصیه می‌کند که به ملاقات امام بروند و همبستگی خود را با رهبری ایشان اعلام دارند.

رحلت

سید محمود طالقانی در ۱۹ شهریور ۱۳۵۸ بر اثر سکته قلبی درگذشت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

حضرت امام خمینی با تأثر شدید از رحلت ناگهانی آیت‌الله طالقانی پیامی به شرح زیر صادر فرمودند:

آقای طالقانی یک عمر در جهاد و روشنگری و ارشاد گذراند. او شخصیتی بود که از حبسی به حبسی و از رنجی به رنج دیگر در رفت و آمد بود و هیچ گاه در بهار بزرگ خود سستی و سردی نداشت. من انتظار نداشتم که بمانم و دوستان عزیز و پر ارج خودم را یکی پس از دیگری از دست بدهم. او برای اسلام به منزله حضرت ابوذر بود و زبان گویای او چون شمشیر مالک اشتر برنده بود و کوبنده. مرگ او زودرس بود و عمر او پربرکت