سید محمود هاشمی شاهرودی

آیت‌الله سید محمود هاشمی شاهرودی

تاریخ تولد	۵ شهریور ۱۳۲۸ ‏(۷۵ سال)
زادگاه	نجف
تاریخ وفات	۳ دی ۱۳۹۷
شهر وفات	تهران
محل دفن	قم - حرم حضرت معصومه(س)
محل سکونت	نجف - تهران
استادان	سید محمدباقر صدر • امام خمینی • سید ابوالقاسم خویی
محل تحصیل	نجف
تالیفات	بحوث‌ فی علم‌ الاصول‌
سیاسی	رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق • عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم • عضو شورای نگهبان • عضو و نایب رییس مجلس خبرگان رهبری • رییس قوه قضاییه • رئیس هیئت عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه‌گانه • عضو و رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام

سید محمود هاشمی شاهرودی (۵ شهریور ۱۳۲۸ - ۳ دی ۱۳۹۷) فقیه مجاهد شیعه معاصر و از شاگردان سید محمدباقر صدر و امام خمینی بود. ریاست مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، نائب رئیسی مجلس خبرگان رهبری، ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام و ریاست قوه قضاییه، از مهمترین فعالیت‌هاى اجتماعی ایشان بوده است.

زندگی‌نامه

سید محمود هاشمی شاهرودی در سال ۱۳۲۷ دوم ذی قعده ۱۳۶۸قمری. در نجف متولد شد. پدرش سید علی هاشمی شاهرودی از شاگردان آیت‌الله خویی و مادرش دختر آیت‌الله سید علی‌مدد موسوی قائینی از علمای خراسان بود. او با نوه سید محمود حسینی شاهرودی(۱۲۶۲-۱۳۵۳) ازدواج کرد.

آثار

از آیت‌ الله‌ هاشمى شاهرودى مقالات‌ فراوانى در فصلنامه فقه‌ اهل‌ بیت‌ به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌. همچنین‌ وى در زمینه‌هاى گوناگون‌ کتابهایى منتشر کرده‌ است‌ که‌ برخى از آنها به‌ شرح‌ زیر است‌:

• بحوث‌ فی علم‌ الاصول‌(تقریرات‌ درس‌های اصول‌ سید محمد باقر صدر) در ۷ جلد،
• کتاب‌ الخمس‌(۲ جلد)،
• قرائات فقهیه معاصره؛ مجموعه مقالاتی در مسائل مستحدثه که پیشتر در مجله فقه اهل بیت منتشر شده بود.
• قاعده‌ الفراغ‌ و التجاوز،
• التفسیر الموضوعی لنهج البلاغه
• الفقه‌ الزراعی،
• معطیات آیة المودة
• کتاب‌ الاجارة‌(۲ جلد)،
• کتاب الزکاة(۴ جلد)،
• کتاب المضاربة
• الصوم؛ مسائل و ردود،
• الصراط(اجوبة الاستفتاءات)،
• مناسک الحج،
• مناسک حج فارسی؛ تعلیقه‌ای بر فتاوای امام خمینی
• اضواء و آراء(۳ جلد)،
• رساله توضیح المسائل.
• صحیفه عدالت: مجموعه سخنرانی‌های وی در دوره ریاست بر قوه قضائیه.

فعالیت سیاسی

هاشمی شاهرودی در سال‌های تحصیل‌ و تدریس‌ خود در نجف، با تبعیت از استاد خود سید محمدباقر صدر، به فعالیت سیاسی پرداخت. در پی حملات مأموران صدام‌ به‌ علمای شیعه در سال‌ ۱۹۷۴م، وی به‌ زندان‌ افتاد و شکنجه‌ شد. پس‌ از انقلاب اسلامی ایران و در گرامیداشت‌ سالروز آن، تظاهراتی را در شهرهای مختلف عراق و به ویژه نجف سامان داد و تحت‌ تعقیب حکومت بعث قرار گرفت‌. شاهرودی به درخواست استادش سید محمدباقر صدر از عراق خارج شد و از طریق کویت به ایران رفت اما حزب بعث عراق سه برادر او را دستگیر و اعدام کرد. پس از حضور در ایران با پیشنهاد آیت‌الله خامنه‌ای که‌ در آن‌ زمان‌ مسؤولیت‌ نهضت‌های اسلامی را بر عهده‌ داشت‌، هاشمی شاهرودی با همراهی شماری از علما و فعالان سیاسی، به ویژه سید محمدباقر حکیم، مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق را تأسیس کرد و ریاست آن را بر عهده گرفت.

پس از انتصاب به سمت رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، هاشمی شاهرودی سفری به عراق داشت و با بعضی از مقامات سیاسی این کشور دیدار کرد.

مسئولیت‌ها

علاوه بر ریاست مجلس اعلای اسلامی عراق، هاشمی شاهرودی چند مسئولیت در نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران داشته است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• از اعضای شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت
• عضو مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
• رئیس و مؤسس مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)
• نائب رئیس مجلس خبرگان رهبری
• نایب رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
• عضو فقهای شورای نگهبان در دوره‌های سوم ، پنجم و ششم.
• رئیس قوه قضاییه
• رئیس هیئت عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه‌گانه ایران
• عضو و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام
• عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه

بزرگداشت

در بیستمین دوره همایش کتاب سال حوزه که در سال ۱۳۹۷ش در شهر قم برگزار گردید سید محمود هاشمی شاهرودی به عنوان شخصیت برجسته علمی حوزه معرفی شد و به پاس خدمات علمی، فرهنگی، تدریس و تألیفات مورد تقدیر در این دوره از همایش قرار گرفت.

درگذشت

شاهرودی در ۳ دی سال ۱۳۹۷ پس از تحمل یک دوره بیماری در تهران درگذشت. در ۵ دی آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در تهران بر جنازه او نماز گزارد، سپس جنازه وی به قم منتقل گردید و در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.

به مناسبت درگذشت او، دولت ایران روز ۵ دی را عزای عمومی اعلام کرد. و حوزه‌های علمیه سراسر ایران نیز در این روز تعطیل شد.