شاه بی شین (کتاب)

رمان شاه بی شین

طرح روی جلد کتاب شاه بی‌شین
اطلاعات کتاب
نویسنده	محمدکاظم مزینانی
موضوع	تاریخ معاصر ایران
سبک	رمان
زبان	فارسی
تعداد صفحات	۴۲۰
اطلاعات نشر
ناشر	انتشارات سوره مهر
تاریخ نشر	۱۳۹۰
شابک	978-964-506-926-9
وبسایت ناشر	انتشارات سوره مهر

شاه بی‌شین داستانی از زندگی محمدرضا پهلوی به قلم محمدکاظم مزینانی است. این کتاب برنده کتاب سال و جایزه ادبی جلال آل‌احمد شده است و همچنین در اولین جشنواره داستان انقلاب ایران مورد تقدیر قرار گرفت.

درباه کتاب

رمان شاه بی‌شین داستانی بر اساس زندگی محمدرضا شاه پهلوی است. داستان این کتاب از بیماری شاه آغاز می‌شود و سپس با نگاهی به گذشته از کودکی تا لحظه مرگ محمدرضا پهلوی را روایت می کند آن هم روایت اول شخص، همچنین نوع نگاه شاه به زن، جامعه، دنیا، اطرافیان و حتی روابطش با اشیا و حیوانات در این رمان به‌خوبی به تصویر کشیده شده‌اند.

این رمان در ۲۰ فصل نوشته شده‏ و محوریت ماجراهای آن مربوط به زندگی شاه مخلوع (محمدرضا شاه پهلوی) است که از زمان تولد تا مرگ او را روایت می‌کند.

محمدکاظم مزینانی درباره نگارش کتاب شاه بی‌شین می‌گوید:

در جریان نوشتن این داستان و پیش از آن، به خیلی جاها سرک کشیدم و اسناد و مدارک بسیاری را زیر و رو کردم. حتی به کاخ نیاوران و سعدآباد رفتم و شاید باورتان نشود، دور از چشم نگهبان‌ها، به بعضی از وسایل زندگی شاه و خانواده اش، دستی نیز کشیدم. ... در شهرستان نیز، به سراغ درخت هایی رفتم که برای سفر شهبانو، به تن شان میخ کوبیده بودند و ریسمانی به آنها بسته بودند تا جمعیت به خیابان نریزند؛ باور کنید که زخم میخ ها بر تن درخت ها، به شکل یک کورک مزمن، هنوز پیدا بود... در نوشتن این اثر، کتاب ها و اسناد رسمی نیز کمک بسیاری به من کردند، اما عکس ها از همه بیشتر به کارم آمدند. در هر کدام از عکس ها، لحظه ای تاریخی وجود دارد که انگار برای آیندگان، ثابت و بی حرکت مانده اند. کار من این بود که این لحظه ها و تصویرها را در رمان به حرکت و جنبش دربیاورم و جان تازه ای به آنها ببخشم.

ویژگی‌های کتاب

از ویژگی‌های کتاب این است که نویسنده بدون جانبداری خاصی صرفاً به روایت زندگی محمدرضا شاه پرداخته است.

این کتاب با نوع روایت خاص دوم شخص از دو سطح و لایه اصلی تشکیل شده است:

الف) روایت‌هایی از نگاه واپسین پادشاه ایران زمین بر روی تخت بیمارستان و همسر او. در جریان این روایت ها، نویسنده در کنار بستر بیماری شاه حضور دارد و به شکلی نامریی، به توصیف حالات و روحیات او می پردازد.

ب) روایت‌های شخصی نویسنده که در جریان آن به گذشته خانوادگی خود نقب می زند و خاطراتی را از زمان سپری شده به تصویر می کشد و با این رفت و برگشت‌ها و پرش‌های زمانی و مکانی، لایه های داستانی جدیدی را به وجود می آورد.

محمدکاظم مزینانی در شاه بی‌شین از نظر زبان، لحن و ضرباهنگ و همین‌طور فضاسازی و تصویرپردازی و حس‌­آمیزی از ذخیره پربار شعر فارسی بهره گرفته و در عین حال از عناصر داستانی غافل نمانده و داستان را فدای شعر نساخته است.

درباره نویسنده

مقالهٔ اصلی: محمد کاظم مزینانی

مزینانی نویسنده، شاعر و روزنامه‌نگار ایرانی است. وی فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه شهید بهشتی است. از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۷۴ در روزنامه‌های کیهان و همشهری فعالیت روزنامه‌نگاری داشته و با فعالیت در نشریات ادبی به همکاری خود ادامه داده است.

برشی از کتاب

چشمت به چند زن می افتد که از آب بیرون می آیند و مثل ماهی های چاق و چله روی شن های ساحل می افتند. چند مرد هم روی شن ها دراز کشیده اند و حمام آفتاب می گیرند. برادر ناتنی ات را به جا می آوری که دستش را تکیه گاه تن کرده و با خست به دریا نگاه می کند؛ دریای تو... افقی که تنها به خاطر تو به رنگ مرده درآمده... ماهی های پرنده ای که برای دیدن تو به هوا می پرند... مرجان‌هایی که برای خوشامد تو رنگ به رنگ می شوند.

همه آن ها که دور و برت را گرفته اند، هر کدام به نوعی آزارت می دهند. فقط خودشان را می بینند و به فکر منافع خودشان اند. هفته ای نیست که گزارشی از گندکاری یکی از افراد خاندان جلیله سلطنتی به دستت نرسد... سر و کله زدن با این جانورها از هر کاری سخت تر است. با اینکه دستشان را بازگذاشته ای تا از مواهب مالی برخوردار شوند، اما سیرمانی ندارند.