سید محمد بهشتی
 | |
| نام کامل | سید محمد حسینی بهشتی |
|---|---|
| لقب | آیت‌الله بهشتی |
| تاریخ تولد | ۲ آبان ۱۳۰۷ (۹۵ سال) |
| زادگاه | اصفهان |
| تاریخ شهادت | ۷ تیر ۱۳۶۰ |
| محل شهادت | تهران - دفتر حزب جمهوری اسلامی |
| محل دفن | تهران - بهشت زهرا |
| استادان | سید حسین طباطبایی بروجردی • سید محمد محقق داماد • امام خمینی • مرتضی حائری یزدی • علامه طباطبائی |
| محل تحصیل | مدرسه صدر اصفهان • حوزه علمیه قم • دانشکده معقول و منقول |
| تالیفات | خدا از دیدگاه قرآن • شناخت اسلام • بانکداری، ربا و قوانین مالی در اسلام |
| فعالیت‌ها | فعالیت در زمینه‌های فلسفه و کلام اسلامی، تفسیر قرآن، نظریه‌پردازی جمهوری اسلامی |
| سیاسی | مبارزه سیاسی علیه نظام سلطنتی پهلوی • از اعضای شورای انقلاب • نخستین رئیس دیوان عالی کشور • از اعضای جامعه روحانیت مبارز • نخستین دبیرکل حزب جمهوری اسلامی • عضویت در هیئت مؤتلفه • مشارکت در تدوین قانون اساسی |
| اجتماعی | از بنیان‌گذران و اساتید مدرسه علمیه حقانی • فعالیت در مرکز اسلامی هامبورگ • تدوین کتب درسی دانش‌آموزان • تأسیس دبیرستان دین و دانش |
سید محمد بهشتی (۲ آبان ۱۳۰۷ - ۷ تیر ۱۳۶۰) مشهور به شهید بهشتی و آیت‌الله بهشتی از روحانیون مؤثر در انقلاب اسلامی ایران بود. بهشتی در حوزه علمیه قم شاگرد علمایی مانند آیت‌الله بروجردی، امام خمینی، محقق داماد و علامه طباطبائی بود. او از بنیان‌گذران و اساتید مدرسه علمیه حقانی و مؤسس بیرستان دین و دانش است.
آیت‌الله بهشتی در دفتر مرکزی همان حزب و در یک عملیات تروریستی در ۷ تیر ۱۳۶۰ به همراه ۷۲ تن دیگر به شهادت رسید.
ولادت و خاندان بهشتی
آیت‌الله بهشتی در دوم آبان ۱۳۰۷ در محله لُنبان اصفهان متولد شد. پدرش، سید فضل الله بهشتی، از روحانیون اصفهان بود و پدر مادرش، حاج میرزامحمدصادق مدرس خاتون آبادی، از شاگردان آخوند خراسانی و سید محمد کاظم یزدی بود و از علمای اصفهان به شمار می‌رفت.[۱]
زیست علمی
- ورود به حوزه علمیه صدر اصفهان در سال ۱۳۲۱ و آغاز به یادگیری زبان انگلیسی در همان سال
- ورود به شهر قم در سال ۱۳۲۵ و شرکت در دروس [۲] آیت الله بروجردی، سید محمد محقق داماد، امام خمینی و شیخ مرتضی حائری یزدی
- حضور در درس‌های فلسفی علامه طباطبائی
- قبولی در دانشکده معقول و منقول (الهیات و معارف اسلامی کنونی) در سال ۱۳۲۷
- دبیر زبان انگلیسی در دبیرستان حکیم نظامی شهر قم
- آغاز به تحصیل دوره دکتری فلسفه در سال ۱۳۳۵ و اخذ مدرک دکترا در سال ۱۳۵۳.
- تأسیس دبیرستان دین و دانش [۳]
- تاسیس مدرسه علمیه حقانی [۴]
تألیفات
از آثار چاپ شده دکتر شهید بهشتی می‌توان این عناوین را نام برد:
- خدا از دیدگاه قرآن (رساله پایان‌نامه دکتری)،
- شناخت اسلام (با همکاری محمد جواد باهنر و علی گلزاده غفوری)،
- نماز چیست ؟
- بانکداری، ربا و قوانین مالی در اسلام،
- محیط پیدایش اسلام،
- اقتصاد اسلامی،
- شریعتی، جستجوگری در مسیر «شدن»
- حج در قرآن.
- شناخت از دیدگاه قرآن
- ولایت، رهبری، روحانیت
- حق و باطل از دیدگاه قرآن
- بهداشت و تنظیم خانواده
- نقش آزادی در تربیت کودکان
- بایدها و نبایدها
- تفسیر سوره حمد
- پیامبری از نگاهی دیگر
- مبارزه پیروز (تحلیل قیام عاشورا)
- سه گونه اسلام
- درس‌گفتارهای فلسفه دین
- همچنین برخی از مقالات و گفتارهای وی در مبانی نظری قانون اساسی جمهوری اسلامی|قانون اساسی گردآوری شده است.
فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی
- تدوین کتب درسی با همکاری دکتر باهنر در بخش برنامه‌ریزی کتاب‌های وزارت آموزش و پرورش به تهیه و تدوین کتاب دینی برای مدارس [۵]
- عضویت در هیئت مؤتلفه [۶]
- همکاری در ایجاد تشکلی به نام «جامعه روحانیت مبارز تهران» در پاییز ۱۳۵۷ [۷]
- عضویت در شورای انقلاب با حکم امام خمینی نمایندگی از مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و انتخاب از سوی نمایندگان به عنوان نایب رئیس آن مجلس[۸]
- رئیس دیوان عالی کشور با حکم امام خمینی در سال ۱۳۵۸ [۹]
شهادت
بهشتی در ۷ تیر سال سال ۱۳۶۰، در دفتر حزب جمهوری اسلامی همراه با عده‌ای از همفکرانش بر اثر انفجار بمب به شهادت رسید. مسئولیت این بمب گذاری را سازمان تروریستی موسوم به مجاهدین خلق بر عهده گرفت. پیکر وی پس از تشییع در تهران در بهشت زهرا به خاک سپرده شد. در اعلامیه امام خمینی به مناسبت شهادت بهشتی و یاران او آمده است: «بهشتی... مظلوم زیست و مظلوم مرد و خار چشم دشمنان اسلام بود».[۱۰]
پانویس
- ↑ راست قامتان جاودانه تاریخ اسلام، دفتر اول، ص۳۷؛ شریف رازی، گنجینه داشمندان، ج۱، ص۲۴۳.
- ↑ راست قامتان جاودانه تاریخ اسلام، دفتر اول، ص۳۸۴۰.
- ↑ راست قامتان جاودانه تاریخ اسلام، دفتر اول، ص۳۹۴۲، ۴۸.
- ↑ راست قامتان جاودانه تاریخ اسلام، دفتر اول، ص۴۲۴۴؛ نیز رجوع کنید به: یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۳، ص۳۰۶.
- ↑ یادنامه شهید مظلومه، سید فرید قاسمی، ص ۱۷.
- ↑ هاشمی رفسنجانی، هاشمی رفسنجانی: دوران مبارزه، ج۱، ص۱۹۸؛ نیز رجوع کنید به: راست قامتان جاودانه تاریخ اسلام، دفتر اول، ص۴۴۴۵؛ تحریر تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ایران، ص۱۷۷
- ↑ خاطرات عبدالمجید معادیخواه، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تاریخ انتشار۱۰ بهمن ۱۳۹۵
- ↑ «تاریخچه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران». دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ خمینی، صحیفه نور، ج۱۱، ص۲۷۹.
- ↑ خمینی، صحیفه نور، ج۱۵، ص۵۲؛ راست قامتان جاودانه تاریخ اسلام، دفتر سوم، ص۱۱۱۷؛ نیز رجوع کنید به: سمینار تبیین اندیشه‌های شهید آیت الله بهشتی، ص۳۵۳۶.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام
- دانشنامه امام خمینی
- مدفونان در بهشت زهرا
- روحانیان فعال در انقلاب اسلامی ایران
- نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی در ایران
- شاگردان علامه طباطبایی
- شاگردان امام خمینی
- افراد خاندان صدر
- روحانیان شهید شیعه
- شاگردان آیت‌الله بروجردی
- اعضای حزب جمهوری اسلامی
- شاگردان سید محمد محقق داماد
- سادات حسینی
- روحانیان شیعه اهل اصفهان
- دانشآموختگان حوزه علمیه قم
- زندانیان در حکومت پهلوی
- مقالات که نوع کلی آنها مشخص نشده است