بهروز افخمی (کارگردان فیلم): حدود ٢٠ سال پیش، آرشیو روزنامه کیهان را بررسی می‌کردم که به گزارش تیرباران طیب حاج‌رضایی و حاج اسماعیل رضایی برخوردم. در واقع، این گزارش شماره‌ای از کیهان روز ١١ آبان سال ١٣۴٢ بود. این گزارش خبری، به قدری جذاب و مفصل بود که برای خودم از آن کپی کردم و در کتابخانه‌ام گذاشتم. از همان زمان در ذهنم شکل گرفت که براساس این گزارش تیرباران می‌توانم فیلم سینمایی بسازم. همواره مشتاق بودم تا خبرنگاری که این گزارش را نوشته، پیدا کنم اما هنوز در دفتر روزنامه کیهان نتوانسته‌ام فردی را بیابم که این خبرنگار را بشناسد. به هر حال این گزارش دو صفحه‌ای، با امضای خبرنگاری است که متن را به‌گونه‌ای با دلبستگی و علاقه نسبت به اعدام‌شوندگان نوشته بود و چنین جبهه‌گیری‌ای در آن زمان بسیار عجیب بود. می‌توان اذعان کرد چون مصطفی مصباح‌زاده بنیان‌گذار کیهان به دنبال نشان دادن وجهه روشنفکری از خودش بود، این گزارش را چاپ کرده اما شخص خبرنگاری که آن را نگاشته، برای من بسیار اهمیت داشت. فیلمنامه صبح اعدام را بر اساس گزارش مطبوعاتی کیهان نوشته‌ام. دیالوگ‌های طیب حاج‌رضایی و حاج اسماعیل رضایی را که در روزنامه نوشته شده بود به صورت مستقیم در فیلمنامه آورده‌ام. البته برای نوشتن فیلمنامه، از منابع و اسناد دیگر از جمله کتاب «طیب در گذر لوطی‌ها» استفاده و اقتباس کردم. کتاب «طیب در گذر لوطی‌ها» مصاحبه‌های مختلفی با لوطی‌های تهرانی دارد که طیب را می‌شناختند و نثر آن تهرانیِ قدیمی است و برای نوشتن فیلمنامه برایم بسیار کارآمد بود. فیلم خوب، فیلمی است که شما را تکان دهد. اگر صبح اعدام فیلم خوبی از آب دربیاید، به معترضان امروزی خواهم گفت که معترض واقعی این‌هایی هستند که در فیلم دیدید، نه شما!
صبح اعدام (فیلم)
 | |
| کارگردان | بهروز افخمی |
|---|---|
| تهیه‌کننده | علی شیرمحمدی |
| نویسنده | بهروز افخمی |
| بازیگران | |
| تدوین | آیدین افخمی |
| فیلمبرداری | حسنعلی اسدی |
| کشور | ایران |
| زبان | فارسی |
صبح اعدام فیلمی به کارگردانی و نویسندگی بهروز افخمی و تهیه‌کنندگی علی شیرمحمدی محصول سال ۱۴۰۲ است. داستان صبح اعدام اقتباسی از گزارش واقعی خبرنگار روزنامه کیهان از مراسم تیرباران طیب حاج‌رضایی و حاج اسماعیل رضایی است.[۱] سازمان سینمایی سوره این فیلم را با مشارکت بنیاد فارابی راهی چهل و دومین جشنواره فیلم فجر کرد.
داستان فیلم
صبح اعدام برشی از لحظات پایانی زندگی طیب حاج‌رضایی و حاج اسماعیل رضایی است که در پی قیام ١۵ خرداد ۱۳۴۲ محکوم به اعدام شدند. داستان فیلم در فاصلهٔ زمانی ۵ تا ۶:٣۰ صبح این روز روایت می‌شود.[۲]
پیرنگ اصلی این داستان اعتراضی و سیاسی، اقتباسی از گزارش واقعی خبرنگار روزنامه کیهان از مراسم تیرباران این دو شخصیت است که بهروز افخمی پس از سال‌ها تحقیق و پژوهش آن را به فیلمنامه «صبح اعدام» تبدیل کرده است.
بازیگران
- ارسطو خوش‌رزم در نقش حاج اسماعیل رضایی
- مسعود شریف در نقش طیب حاج‌رضایی
- داوود فتحعلی‌بیگی در نقش قاضی عسکر
- پوریا منجزی در نقش کلیددار طیب
- مهرداد نیکنام در نقش تیمسار
- محسن آوری در نقش سرهنگ دادستانی
- کاوه دارابی در نقش خبرنگار کیهان
- فریبا آذرشب در نقش مادر حاج اسماعیل رضایی
- ابوالفضل زارع کار مقدم در نقش خبرنگار پزشکی قانونی
جوایز و افتخارات
جشنواره فیلم فجر
| مراسم | تاریخ برگزاری | رده | نامزد | نتیجه | منبع |
|---|---|---|---|---|---|
| چهل و دومین جشنواره فیلم فجر | ۲۲ بهمن ۱۴۰۲ | بهترین فیلم | علی شیرمحمدی | نامزدشده | [۳][۴] |
| بهترین کارگردانی | بهروز افخمی | برنده | |||
| بهترین بازیگر نقش اول مرد | ارسطو خوش رزم | برنده | |||
| بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | داوود فتحعلی‌بیگی | نامزدشده | |||
| بهترین فیلمنامه | بهروز افخمی | نامزدشده | |||
| بهترین تدوین | بهروز افخمی | نامزدشده | |||
| بهترین چهره‌پردازی | محسن دارسنج | نامزدشده | |||
| بهترین طراحی لباس | علی شیرمحمدی | نامزدشده |
گفتاورد
بهروز افخمی (کارگردان): روایت مستندگونه را انتخاب کردیم؛ زیرا مناسب این قصه و فیلم بود. این فیلم، دارای المان‌های مستند، مانند نریشن است، البته نقل‌قول‌هایی هم در فیلم وجود دارد که خود طیب حاج‌رضایی بیان کرده بود و ما در سکانس‌های زندان آوردیم. موسیقی در این فیلم مرموز، خیال‌انگیز، متافیزیکی و جنبه‌ای از دنیای ماوراست. در اکثر کارهایم از اقتباس استفاده کرده‌ام اما این فیلمنامه، اقتباسی به حساب نمی‌آید و بر مبنای گزارش‌های روزنامه کیهان و اطلاعات، این فیلمنامه را نوشته‌ایم.
علی شیرمحمدی (تهیه‌کننده و طراح صحنه و لباس) پیش‌تر تجربه‌های خوبی با علیرضا افخمی داشته‌ام. در این پروژه هم همزمان کار تهیه و طراحی صحنه و لباس را انجام دادم. در این پروژه همه چیز را طبق آثار مستند پیش بردیم و اینکه چقدر در این مسیر موفق بوده‌ام، به مخاطب می‌سپارم.
ارسطو خوش‌رزم (بازیگر): نخستین نقش جدی من در سینما، در «صبح اعدام» رقم خورد. البته من ۲۰ سال است که بازی می‌کنم؛ اما صبر کردم تا نقش مناسبی را برای ورود به سینما انتخاب کنم. زمانی که نقش یک کاراکتر واقعی را قرار است بازی کنیم، مسئولیت‌مان هم بیشتر می‌شود. من نقش حاج اسماعیل رضایی را بازی کردم که مورد نظر کارگردان بود. امیدوار هستم که خانواده شریف ایشان هم بپسندند.
گالری
-
نمایی از فیلم صبح اعدام (لحظه اعدام)
-
نمایی از فیلم صبح اعدام
-
نمایی از فیلم صبح اعدام
منابع
- ↑ ««صبح اعدام» افخمی به پایان رسید». ایسنا. ۲۰۲۳-۰۹-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۵.
- ↑ «مروری بر فیلم های جشنواره فجر ۴۲». جشنواره فیلم فجر. ۲۰۲۴-۰۱-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۴.
- ↑ «نامزدهای دریافت سیمرغ جشنواره فیلم فجر معرفی شدند». ایسنا. ۲۱ بهمن ۱۴۰۲.
- ↑ «سیمرغ‌های جشنواره چهل‌ودوم فیلم فجر به پرواز درآمدند». ایسنا. ۲۲ بهمن ۱۴۰۲.
پیوند به بیرون
- آغاز فیلمبرداری «صبح اعدام» بهروز افخمی
- بهروز افخمی: معترضان واقعی را نشان می‌دهم اگر «صبح اعدام» فیلم خوبی شود
- «صبح اعدام» بهروز افخمی از نیمه گذشت
- بهروز افخمی برای «صبح اعدام» مجوز گرفت