علی انسانی
| مداح و شاعر آیینی | |
 | |
| زمینه فعالیت | نوحه‌سرایی |
|---|---|
| ملیت | ایرانی |
| تاریخ تولد | ۱۳۲۶ (۷۶–۷۷ سال) |
| محل تولد | کاشان |
| محل زندگی | تهران |
| پیشه | بازاری (برنج‌فروش) |
| شاگردان | احمد واعظی و سید مهدی میرداماد |
علی انسانی (زادۀ ۱۵ خرداد ۱۳۲۶ش) شاعر آیینی و از مداحان پیشکسوت و مشهور ایرانی است. او در مراسم‌های مختلفی همچون مراسم‌های بیت رهبری شعرخوانی و مداحی می‌کند. انسانی در شانزدهمین جشنواره شعر فجر برگزیده شد و نشان درجه یک هنر را دریافت کرد. وی خادم برگزیده فرهنگ رضوی بوده و در بیست‌ودومین جشنواره ملی شعر رضوی نیز برای او بزرگداشت برگزار شد. او دارای اشعار آیینی خود را در کتاب‌های مختلفی همچون «دل سنگ آب شد» و «گلاب و گل» منتشر کرده است.
زندگی و تحصیلات
علی انسانی در ۱۵ خرداد ۱۳۲۶ش در کاشان به دنیا آمد و در سال ۱۳۳۳ش به همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در تهران گذراند.[۱]
وی پس از تحصیل به کاسبی و تجارت پرداخت. او نخست فرش‌فروش بود و سپس به برنج‌فروشی روآورد و از این طریق، امرار معاش می‌کند. [۲]
انسانی ورزش باستانی کار می‌کرد و در سال ۱۳۴۴ش قهرمان ورزش باستانی کشور در چرخ زورخانه‌ای شد. به همین دلیل در مراسم سالروز تولد محمدرضاشاه پهلوی او را دعوت می‌کنند تا مقابل شاه چرخ زورخانه‌ای بزند؛ اما به علت تمارض از این کار سرباز زد که به همین دلیل از سوی توسط شعبان جعفری (شعبان بی‌مخ) مسئول وقت ورزش‌های زورخانه‌ای، تنبیه شد.
حاج علی پیش از انقلاب اسلامی، جزو فعالان انقلاب به شمار می‌رفت و سابقه بازداشت و زندان در دوران رژیم پهلوی را نیز دارد. از جمله او در سال ۱۳۵۲ش به جهت مداحی در سالگرد شهادت آیت‌الله سعیدی و دعا برای امام خمینی توسط ساواک دستگیر و زندانی شد.[۳]
مداحی و شاعری
علی انسانی را از مداحان برتر و مشهور و شاعران آیینی برجسته و نام‌آشنا به شمار می‌رود.[۴]
وی، از اوایل جوانی با مداحی آشنا شد و به تدریج با کسب تجربه، در انجمن‌های ادبی و محافل آیینی حضور یافت. او سرودن شعر را از شانزده سالگی آغاز کرده است.
حاج علی از استادانی چون محمدعلی فتی، خوشدل تهرانی، استاد قدسی مشهدی، مهرداد اوستا، ریاضی یزدی، مشفق کاشانی بهره برده است. وی، تقویت بنیه ادبی خود را مرهون اساتیدی چون امیری فیروزکوهی، ابوتراب جلی، خلیل سامانی و پارسای تویسرکانی می‌داند.[۵]
سبک شعری انسانی، تلفیقی از سبک اصفهانی (هندی) و عراقی است؛ ولی تمایل او بیشتر به سبک اصفهانی است.[۶]
حاج علی در مراسم‌های مختلفی همچون بیت رهبری شعرخوانی و مداحی می‌کند.
مداحانی همچون احمد واعظی[۷] و سید مهدی میرداماد[۸] از شاگردان و تأثیرپذیرفتگان از او به شمار می‌روند.
بزرگداشت و تجلیل
انسانی، در اسفند ۱۴۰۰ش به جهت سرودن «رخصت: مرامنامه ورزش زورخانه‌ای (پهلوانی)»[یادداشت ۱] در اختتامیه شانزدهمین جشنواره شعر فجر برگزیده شد و نشان درجه یک هنر را که معادل دکترای ادبیات فارسی است، دریافت کرد.[۹] وی همچنین در سال ۱۴۰۰ش، به عنوان خادم برگزیده فرهنگ رضوی انتخاب شد.[۱۰]
در اختتامیه ۲۲امین جشنواره ملی شعر رضوی در مرداد ۱۳۹۵ش نیز برای علی انسانی، بزرگداشت برگزار شد.[۱۱]
انسانی در سومین جشنواره شعر مباهله در سال ۱۴۰۱ش، دبیری این جشنواره را برعهده داشت.[۱۲]
آثار
حاج علی انسانی اشعار آیینی خود را در قالب چند کتاب زیر منتشر کرده است:
- دل سنگ آب شد
- گلاب و گل با نام کامل «در کار گلاب و گل حکم ازلی این بود»
- یک دم
- رخصت: مرامنامه ورزش زورخانه‌ای (پهلوانی)
همچنین تصحیح و مقابله منظومه حماسه عاشورایی «چهار خیابان باغ فردوس»[یادداشت ۲] سروده احمد الهامی کرمانشاهی از شعرای دوره قاجار، مجموعه «چراغ صاعقه؛ مرثیه از مدینه تا مدینه»، حاوی اشعار برگزیده عاشورایی شاعران، مجموعه شعری «یک عمر» حاوی غزل‌های برگزیده صائب تبریزی و «شیشه در بغل؛ گزیده اشعار بیدل» از دیگر آثار انسانی به شمار می‌روند.[۱۳]
کتاب باورمداران نیز حاص گفت‌شنودی با علی انسانی درباره زندگی شخصی و ادبیات آیینی و وظایف شعرا و مداحان است.
گفتاورد
علی انسانی درباره شعر آیینی و نوکری اهل‌بیت(ع) می‌گوید:
عقیده دارم شعر مذهبی را نباید از ادبیات فارسی خارج دانست و تفكیك شعر آیینی و غیرآیینی درست نیست. خیلی‌ها شعر مذهبی ندارند؛ اما اعتقادشان پابرجاست. معتقدم غلام اهل‌بیت علیهم السلام سرور جهانیان است و جوانان آگاه، باصفا و زلال که به این وادی آمده‌اند، باید حمایت شوند؛ چون جوانی كه در فكر شغل، خانه، ازدواج و غیره است نمی‌تواند به‌راحتی بیندیشد و اشعار قوی بسراید.[۱۴]
انسانی درباره برخی مداحی‌ها و روضه‌خوانی‌های بدون مدرک و مستند معتقد است:
متأسفانه برخی به هر قیمتی می‌خواهند صدای ناله مردم را درآورند؛ اما اگر این مسئله با استناد و با حرمت توأم نبوده و با مقتل همراه نباشد، نه‌تنها مزدی نخواهد داشت، بلکه چوب (تنبیه) هم خواهد داشت.[۱۵]
پانویس
- ↑ مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، ۱۳۸۶ش، ص۵۴۹.
- ↑ «شکوهمندی، عواطف و احساسات؛ دو بال پرفروغ ادبیات اهل‌بیت(ع)». ۲۳ شهریور ۱۴۰۲ش. دریافت‌شده در ۱۷ مرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ «ماجرای کتک کاری حاج علی انسانی با شعبان بی‌مخ». ۳ شهریور ۱۳۹۳ش. دریافت‌شده در ۱۷ مرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، ۱۳۸۶ش، ص۵۵۰.
- ↑ «استاد علی انسانی نشان درجه یک هنری را دریافت کرد». ۴ اسفند ۱۴۰۰ش. دریافت‌شده در ۱۵ مرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، ۱۳۸۶ش، ص۵۵۰.
- ↑ «احمد واعظی: نزدیک بود جلوی آقا غش کنم». ۲۵ فروردین ۱۳۹۴ش. دریافت‌شده در ۱۰ شهریور ۱۴۰۳ش.
- ↑ «توصیه مهم رهبر معظم انقلاب به سید مهدی میرداماد». ۲۷ دی ۱۳۹۱ش. دریافت‌شده در ۱۴ مرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ «استاد علی انسانی نشان درجه یک هنری را دریافت کرد». ۴ اسفند ۱۴۰۰ش. دریافت‌شده در ۱۵ مرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ «معرفی حاج علی انسانی به عنوان خادم برگزیده فرهنگ رضوی». ۲۴ خرداد ۱۴۰۰ش. دریافت‌شده در ۱۷ مرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ «بزرگداشت حاج علی انسانی شاعر و مدیحه‌سرای اهل‌بیت در جشنواره ملی شعر رضوی در کرمان». ۱۶ مرداد ۱۳۹۵ش. دریافت‌شده در ۱۷ مرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ «جشنواره شعر مباهله برگزار می‌شود». ۱۶ خرداد ۱۴۰۱ش. دریافت‌شده در ۱۷ مرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، ۱۳۸۶ش، ص۵۵۰.
- ↑ «شناخت نامه حاج علی انسانی». ۱۹ خرداد ۱۳۰۴ش. دریافت‌شده در ۱۷ مرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ «شکوهمندی، عواطف و احساسات؛ دو بال پرفروغ ادبیات اهل‌بیت(ع)». ۲۳ شهریور ۱۴۰۲ش. دریافت‌شده در ۱۷ مرداد ۱۴۰۳ش.
یادداشت
- ↑ سروده‌های این مجموعه درباره محیط زورخانه و رشته‌های ورزش زورخانه‌ای و پیام‌های هر رشته به‌صورت ساده و خارج از آرایه‌های شعری و صنایع آن سروده شده است.
- ↑ منظومه عظیم چهار خیابان باغ فردوس در قالب سی هزار بیت درباره از آغاز حرکت قیام امام حسین(ع) و شهادت او و قیام و شهادت مختار سروده شده است؛ البته بعدها به شانزده هزار بیت تقلیل یافت.
منابع
مجاهدی، محمدعلی، کاروان شعر عاشورا، قم، زمزم هدایت، ۱۳۸۶ش.