علی رواقی
علی رواقی (زادهٔ ۸ آذر ۱۳۲۰ در مشهد) استاد ادبیات فارسی، قرآنپژوه، شاهنامهپژوه، مصحح و عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. علی رواقی برگزیده دومین همایش چهرههای ماندگار (۱۳۸۱) است. وی استاد دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران بوده است. وی در حال حاضر مدیر مؤسسهٔ فرهنگی محمّد رواقی است.[۱]
زندگی و تحصیلات
علی رواقی در سال ۱۳۲۰ در شهر مشهد زاده شد. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، در سال ۱۳۳۹ دوره کارشناسی خود را در دانشکده ادبیات مشهد شروع نمود و برای گذراندن دوره کارشناسی ارشد و دکترا به تهران رفت و تا سال ۱۳۵۳ در دانشگاه تهران مشغول به تحصیل بود. او در این سال مدرک دکترای زبان و ادبیات فارسی را از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران گرفت. استادان او در این سالها احمدعلی رجایی بخارایی، غلامحسین یوسفی، بدیع الزمان فروزانفر، جلالالدین همایی، پرویز ناتل خانلری، محمد معین، مجتبی مینوی، علیاکبر فیاض و محمد پروین گنابادی بودند.
رواقی از سال ۱۳۴۹ تدریس در دانشگاه تهران را با تدریس متون فارسی همچون شاهنامه، تاریخ بیهقی و آثار ناصرخسرو آغاز کرد. او در سال ۱۳۵۴ به فرانسه رفت و در آنجا در زمینه فرهنگنویسی به تحقیق پرداخت. وی در سال ۱۳۵۶ در دانشگاه پل والری مون پلیه، زبان فارسی را تدریس میکرد.
علی رواقی در سال ۱۳۶۹ جزو نخستین افرادی بود که به عضویت پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد و در سال ۱۳۸۰ به عنوان چهره ماندگار در رشته زبان و ادبیات فارسی معرفی شد.[۲] او در سال ۱۳۸۱ بازنشسته شدهاست و پس از آن فعالیتهای علمی خود را در پژوهشگاه شخصی خود (مؤسّسهٔ فرهنگی محمّد رواقی) دنبال میکند.[۳][۴][۵]
فعالیتهای پژوهشی
یکی از زمینههای پژوهشی که علی رواقی در آنها فعالیتهای تحقیقی و پژوهشی داشتهاست؛ ترجمههای قرآن بودهاست که این کار را از سال ۱۳۴۴ شروع کردهاست. «تفسیر قرآن پاک» نخستین اثر اوست که در سال ۱۳۴۸ منتشر شدهاست. ترجمه «قرآن موزه پارس» در سال ۱۳۵۵ و تصحیح کتاب «تفسیر بصائر یمینی» در سال ۱۳۵۹ دومین و سومین آثار پژوهشی او هستند. بررسی مجموعه «ترجمههای قرآن» در کتابخانه آستان قدس رضوی با نام «قرآن قدس» در دو جلد و تصحیح کتابهای «برگردانی کهن از قرآن کریم» و «ترجمهای فارسی از قرآن مجید» از دیگر کارهای تحقیقی رواقی بهشمار میروند.[۳]
بزرگداشت
در سال ۱۴۰۲ از طرف انجمن آثار و مفاخر فرهنگی مراسمی در نکوداشت علی رواقی برگزار گردید.[۵] همچنین دو مستند «فرهنگ» و «حکایت دل» دربارهٔ زندگینامه و معرفی فعالیتها و آثار علمی وی در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۴۰۰ از صدا و سیمای ایران ساخته و پخش شدهاست.[۶][۷]
آثار
علی رواقی در زمینههای مختلف زبان و ادبیات فارسی، قرآنپژوهی و شاهنامهپژوهی کتابها و آثار متعددی را تألیف، ترجمه و تصحیح کردهاست. برخی از آنها عبارتند از:[۳][۴][۸][۹]
- منتخب نثر فارسی
- پژوهش و ویرایش قرآن مترجَم قدس قرآن قدس
- تصحیح ترجمهٔ مقامات حریری
- تصحیح تفسیر قرآن پاک (با مقدمهٔ مجتبی مینوی)
- تصحیح جلد اول تفسیر بصائر یمینی
- تصحیح فرهنگ تکملةالاصناف
- تصحیح مقاصداللغه و تفسیر ۶جلدی بصائر یمینی
- ذیل فرهنگهای فارسی
- زبان فارسی در ماوراءالنهر
- سبکشناسی یا گونهشناسی ترجمههای قرآن
- گزیدهٔ شاهنامه
- فرهنگ فارسی تاجیکی
- فرهنگ مصدر در زبان فارسی
- فرهنگوارهٔ واژگان قرآنیِ فارسی
- همکاری با مجتبی مینوی و مهدی محقق در تصحیح دیوان ناصرخسرو
- ویرایش ترجمهٔ قرآن موزه پارس شیراز
- زبان فارسی افغانستان (دری)
پانویس
- ↑ «علی رواقی». دریافتشده در ۱۳ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «چهرههای ماندگار ایران – بنیان چهرههای ماندگار». دریافتشده در ۲۰ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ مفاخر، دبیرخانه. «علی رواقی (تولد 1320، مشهد)، ادیب، مصحح و شاهنامهپژوه». مفاخر ایران اسلامی. دریافتشده در ۲۰ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد. «علی رواقی». وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. دریافتشده در ۲۰ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «مردی که از مفاخر کشور است». ایسنا. ۱۲ دی ۱۴۰۲. دریافتشده در ۲۰ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ ای، چند رسانه. «پخش مستند زندگی «دکتر علی رواقی» از رادیو فرهنگ». fa. دریافتشده در ۲۰ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ «مستند پرتره علی رواقی در «حکایت دل» امشب پخش میشود». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۱۶ تیر ۱۳۹۸. دریافتشده در ۲۰ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ «علی رواقی-نورمگز». www.noormags.ir. دریافتشده در ۲۰ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ «زادروز علی رواقی». فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ۱۴۰۱.
پیوند به بیرون
- استادان دانشگاه اهل ایران
- استادان دانشگاه تهران
- اعضای پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی
- افراد زنده
- دانشآموختگان دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
- دانشآموختگان دانشگاه فردوسی مشهد
- شاهنامهپژوهان
- قرآنپژوهان اهل ایران
- قرآنپژوهان اهل مشهد
- لغتشناسان اهل ایران
- مقالات که نوع کلی آنها مشخص نشده است
- اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی