فاضل نظری

فاضل نظری

اطلاعات شخصی
تاریخ تولد	۱۰ شهریور ۱۳۵۸ ‏(۴۵ سال)
ملیت	ایرانی
زبان مادری	فارسی
محل تولد	خمین
محل اقامت	تهران
تحصیلات	دکترای رشته مدیریت تولید و عملیات
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی
اطلاعات هنری
عنوان هنری	شاعر • نویسنده
کتاب‌ها	گریه‌های امپراتور • اقلیت • آن‌ها • ضد • کتاب • اکنون • وجود
سابقه منصب	دبیری سه دوره جشنواره بین المللی فیلم صد • دبیری علمی جشنواره بین المللی شعر فجر
جوایز	برنده جایزه قلم زرین (۱۳۹۲)؛ برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (۱۳۸۷)؛ شاعر برگزیده‌ی دهه‌ی ۸۰ به انتخاب مردم، در جشنواره‌ی شعر فجر؛
اطلاعات ارتباطی
آدرس اینستاگرام	فاضل نظری
سایر
سایر فعالیت‌ها	استاد ادبیات در دانشگاه امام صادق(ع) تهران

فاضل نظری (زادهٔ ۱۰ شهریور ۱۳۵۸ در خمین) شاعر، نویسنده و مدرس دانشگاه اهل ایران است.

تحصیلات

فاضل نظری تحصیلات اولیه خود را در شهرهای خمین و خوانسار گذرانده‌ و سپس در سال ۱۳۷۶ برای ادامه تحصیل به تهران مهاجرت کرد و تحصیلات خود را تا مقطع دکترای رشته مدیریت تولید و عملیات در دانشگاه شهید بهشتی ادامه داده است.

سوابق

• دبیری سه دوره جشنواره بین المللی فیلم صد
• دبیری علمی جشنواره بین المللی شعر فجر
• استاد ادبیات در دانشگاه امام صادق(ع) تهران
• عضویت در شورای علمی گروه ادبیات انقلاب اسلامی فرهنگستان زبان و ادب فارسی

آثار

کتاب‌های این هنرمند که توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است:

• گریه‌های امپراتور، زمستان ۱۳۸۲
• اقلیت، بهار ۱۳۸۵
• آن‌ها، بهار ۱۳۸۸
• ضد، بهار ۱۳۹۲
• کتاب، بهار ۱۳۹۵
• اکنون، اسفند ۱۳۹۷
• وجود، اردیبهشت ۱۴۰۱

کتاب‌های «گریه های امپراتور»، «اقلیت» و «آن‌ها» در یک بسته بندی مجزا تحت عنوان «سه‌گانه شعریِ فاضل نظری» از طرف انتشارات سوره مهر منتشر شده است و در نهایت همه مجموعه‌های شعری او در قالب «پنج دفتر» عرضه شده است.

در دههٔ ۸۰ از او به عنوان شاعر جریان ساز تجلیل شد. در سال ۱۳۹۱ پرمخاطب ترین شاعر به انتخاب مردم و در سال ۱۳۹۳ به عنوان یکی از پنج چهرهٔ شاخص هنر در ایران انتخاب شد.

در سال ۱۳۹۲ گزیدهٔ اشعار او در انتشارات مروارید، در دو قطعِ رقعی و جیبی به همراه مقدمه ای دربارهٔ غزل به قلم او منتشر شد و تا کنون بیش از ۱۵ نوبت چاپ شده است. آخرین اثر او با نام «کتاب» عنوان پرفروش ترین کتاب نمایشگاه در سال ۱۳۹۵ را با هجده هزار نسخه فروش در ده روز را از آن خود ساخت.

جوایز

• برنده جایزه قلم زرین (۱۳۹۲)؛
• برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (۱۳۸۷)؛
• شاعر برگزیده‌ی دهه‌ی ۸۰ به انتخاب مردم، در جشنواره‌ی شعر فجر.
• اهدا نخستین نشان سپاس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به فاضل نظری (۱۴۰۰)

گفتاورد

مصاحبه با فاضل نظری؛

شعر امروز جوان را چطور می بینید ؟

این روزها در شعر تجربه هایی شده كه خیلی از آنها به كوچه های بن بست منتهی شده ولی در كل به نفع شعر است. غزل به هر حال به ساحت خود باز خواهد گشت. شعر، شعر است. شعر یك عرصه مشاركتی است نه یك عرصه رقابتی. همه باید برای بازگشت شعر به ساحت اسطوره ایش كمك كنند. شعر در روزگار ما غریب افتاده و با دعواهای آوانگارد و مدرن و پست مدرن كه به قولی اصلاً مال ما نیست روز به روز غریب تر می شود.

شما خودتان یك شاعر امروزید و از نظر زبانی هم به زبان امروز شعر می گویید پس چطور به نظرتان این ژانرهای شعری كه خودشان را سردمدار شعر امروز می دانند را رد می كنید؟

ببینید كلمه ها را نمی توان به قدیم یا جدید بودن متهم كرد. با تغییر چنین كلمات معانی آنها نیز متفاوت می شود. اگر به كلمات ساخت امروزی بدهیم كلمات كهن را می شود امروزی كرد و بالعكس. مثلاً اگر بگوییم "مرمرا فوتبالیست پنداشتی؟" امروزی ترین كلمات را با ساختار قدیمی چیده ایم. در مورد این نوع شعرها هم چون سنخیتی با زبان فارسی ندارد. به عبارتی این نوع شعر مال زبان فارسی نیست. یعنی از همه ظرفیتهای زبان فارسی استفاده نمی كند. به عقیده من كمال شعر فارسی را در اشعار سنتی و كلاسیك، می توان دید. كما اینكه می بینیم كه بسیاری از داعیه داران این نوع شعر هم دارند به شعر و غزل سنتی بر می گردند و خوب و قوی هم كار می كنند.

شعر سنتی و كلاسیك دو چیز جداگانه اند. غزل پست مدرن داریم كه از نظر قالب كلاسیك است اما سنتی نیس. به نظر شما قالبهای غیر كلاسیك مثلاً شعر سپید كمال شعر فارسی نیست یا در اشعار غیر سنتی و آوانگارد و . . . ؟

ببینید هر پدیده ای یك شرایط موجود دارد و یك شرایط ایده آل. ایده آل ظرفیت زبان فارسی قطعاً با ایده آلهای زبانهای دیگر متفاوت است. یعنی اگر یك ژانر شعری مثلاً در زبان انگلیسی یا فرانسه رشد خوبی داشته و خوب جا باز كرده در زبان فارسی هم این چنین باشد و بالعكس. به نظر می رسد كه كمال شعر فارسی در شعر كلاسیك تجلی پیدا كرده همانطور كه شعرهای ما در قالب شعر كلاسیك هر چه كه خواسته اند توانسته اند بگویند و محدودیتی نداشته اند.

درست اما در انواع دیگر اشعار هم خوب كار شده. یعنی به عقیده شما مثلاً برداشتن وزن به شعر ضربه می‎زند ؟

ضربه اند- گفتیم هر پدیده ای یك شرایط موجود و یك ایده آل دارد حال اگر بخواهیم از هر ظرفیتی در زبان فارسی چشم بپوشیم قطعاً باید بتوانیم ظرفیتهای دیگر آن را تقویت كنیم . همانطور كه مثلاً در شعر سپید وقتی ، وزن را حذف می كنیم باید بتوانیم با قابلیتهای دیگر این كمبود را بپوشانیم

این ظرفیتها به نظر شما چیست ؟

ببینید فرق رقابتی در زبان فارسی 3 چیز است . 1- آهنگین بودنه و قابلیت تطبیق با قوانین عروضی . 2- دایره تاویل گسترده 3- تطابق با حال ایرانیان چون به نظر می رسد جانمایه ادبیات فارسی غم است و این وجه اشتراك همه انسانهاست كه این غم در زبان فارسی قلجعی است ضمن اینكه در اشعار فرم و آوانگار از این ظرفیت صرف نظر شده یعنی این نوع كار به هیچ جای تاریخ ادبیات ، بسته نیست و هیچ تطبیقی، با شعر فارسی و حال و هوای آن ندارد .

كمی از كتابها حرف بزنیم . اشكهای امپراطور و اقلیت آقای نظری اكثر كسانیكه كتاب اول شما را خوانده اند انتظارشان از كتاب دوم برآورد نشده . نظر خودتان چیست ؟

اینها دو كتاب متفاوتند و اصلاً مقایسه گریه ها و اقلیت مثل مقایسه پروانه و كبوتر است كه فقط به این دلیل كه هر دو پرواز میكنند نمیشود با هم مقایسه شان كرد .

چون مخاطب اینها متفاوتند یعنی اهمیت مخاطب خاص دارد ؟

مخاطب خاص اقلیت مخاطبان تازه ای دارد از یك قشر دیگر و با یك نگاه دیگر و طرز تفكر دیگر مثلاً من یك دوست میانسال دارم كه اصلاً از كتاب اولم استقبال نكرد ولی بسیاری از اشعار كتاب دوم را حفظ است . كتاب اول اشعار عاشقانه جوان پسند است و شعرهایی است كه همه به راحتی می توانند با آن ارتباط برقرار كنند اما شعرهای اقلیت خاستگاه فكری دارند و دارای مباحث فكری و عرفانی است . یعنی اقلیت برای شما نوعی تغییر نگرش و جایگاه شعری است نه شعرهای اقلیت و گریه ها تقدم و تاخر زمانی ندارند بسیاری از شعرهای اقلیت قبل از گریه ها گفته شده . اینها بر اساس حال و هوایشان تقسیم بندی شده اند .

آب طلب نكرده همیشه مراد نیست گاهی بهانه یست كه قربانیت كنند. این بیت از كتاب گریه های امپراطور برای خیلیها ضرب المثل شده است و خیلی ها این بین را زمزمه می كنند و ابن یكی از نشانه های موفقبت یك شعر است اما اقلیت چنین شاخصهایی ندارند. به نظر شما این برای ارجحیت گریه‌ها بر اقلیت كافی نیست ؟

نه چون اقلیت تازه چاپ شده و برای چنین قضاوتی هنوز زود است. ضمن اینكه معمولاً ابیات ساده راحت تر بر زبانها جاری می شود تا ابیاتی كه معانی عمیق و عرفانی داشته باشند.

شعر گریه های امپراطور در كتاب اقلیت است. دلیل انتخاب اسم اقلیت هم در كتاب سوم كشف می‎شود؟

شاید گریه های امپراطور تمام حرف تمام تنهایی بشر است. كه به دلیل حال و هوای اقلیت ، در اقلیت چاپ شد.

پیوند به بیرون

• شعرخوانی فاضل نظری در محضر رهبر انقلاب