فرامرز رفیع پور

فرامرز رفیع پور

زمینه فعالیت	جامعه‌شناسی
ملیت	ایرانی
تاریخ تولد	۶ تیر ۱۳۲۰ ‏(۸۳ سال)
محل تولد	تهران
محل زندگی	تهران
بنیانگذار	روش تحقیق در ایران
پیشه	جامعه‌شناس استاد دانشگاه پژوهشگر نویسنده
تخلص	هیچِ هیچ
همسر	نیره حکمی
تحصیلات	کارشناسی ارشد (فوق لیسانس پیوسته) مهندسی کشاورزی با موضوع اقتصاد جامعه روستایی، ۱۳۴۷ (دانشگاه هوفنهایم
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی
استاد	هارتموت آلبرشت
علت شهرت	نظریات ارائه شده در زمینه مطالعات جامعه‌شناسی
جوایز	چهره ماندگار-۱۳۸۹

فرامرز رفیع‌پور (متولد ۱۳۲۰ در تهران)، جامعه‌شناس، پژوهشگر و نویسنده ایرانی است.

رفیع‌پور جامعه شناس و استاد ممتاز دانشگاه شهید بهشتی است، دارای فوق لیسانس مهندسی کشاورزی و دکترای روش تدریس جامعه‌شناسی در سال ۱۳۵۳ از آلمان و همینطور در سال ۶۵ رساله پرفسوری‌اش را در آلمان نوشته است. در این زمینه نیز موفق شده است. بیش از ۳۰ سال است که در آلمان (دانشگاه هوهن هایم)، آمریکا (دانشگاه ویسکانسین) و ایران (دانشگاه شهید بهشتی) تدریس می‌‌کند.

بیشترین تخصص وی غیر از حوزه‌های نظری وجامعه‌شناسی روستایی، پژوهش اجتماعی است که شاید بتوان رفیع پور را موفقترین جامعه‌شناسی ایرانی در عرصه پژوهش اجتماعی دانست. تحقیقات وی نیز در رابطه با توسعه ایران، دین داری، روحانیت، احساس و موسیقی، و... در کتابهای مختلف چاپ شده و مورد استفاده است. تمامی پایان‌نامه‌های دانشجویان وی نیز پژوهش اجتماعی است. توانایی وی در این عرصه به حدی است که مهم‌ترین کتاب منبع پژوهش اجتماعی در ایران نیز برای اوست (کندوکاوها و پنداشته ها). و گروه جامعه‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی نیز بواسطه حضور وی، شیوه پژوهش اجتماعی و خط مشی پوزیتویستی را دنبال می‌‌کند.که به زعم اکثر جامعه شناسان ایران، در این عرصه موفق بوده‌اند. گرچه انتقادات فراوانی به ضعف مبانی تئوریکی آنان وارد است.

علاقه رفیع پور به نجاری و ورزش نیز باعث مسائل جالبی شده است. نمازخانه دانشکده ادبیات را او و دانشجویان خود ساخته‌اند و در مورد ورزش نیز وی اهمیت زیادی به دانشجویان ورزشکار می‌‌دهد و حتی پیش آمده اگر دانشجویی سوالی از وی پرسیده، دکتر رفیع پور پاسخ را منوط به شنا رفتن سوال کننده می‌‌کند.

دکتر فرامرز رفیع پور در سال ۱۳۵۳ به ایران بازگشت و به عضویت هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی (ملّی سابق) در آمد. وی جهت طی دوره تحقیقاتی علمی بار دیگر به کشور آلمان سفر کرد و در نتیجه تلاش روزافزون در سال ۱۳۶۵ به درجۀ پروفسوری از دانشگاه هوهن هایم مفتخر شد.

از دیگر وقایع رخداده برای دکتر رفیع پور می‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ۱۳۵۹ (۱۹۸۰) تحقیق درباره سنجش نیازهای روستائیان یزدی
• ۶۳ ـ ۱۳۶۱ (۸۴ ـ ۱۹۸۲) دعوت به دانشگاه هوهن هایم به هزینه مرکز تحقیقات آلمان DFG
• ۱۳۶۵ (۱۹۸۶) اخذ Habilitation (رساله پروفسـوری) و venia legendi (اجازه تدریس در دانشگاههای آلمان به عنوان پروفسور از دانشگــاه هوهن هایـم ـ اشتوتگـارت بـر اساس رساله ارائه شده درباره "پویائی نیاز در برنامه‌ریزی رشد ".
• ۱۳۶۸ (۱۹۸۹) چاپ رساله Habilitation در آلمان.

تحصیلات

• ۳۲ـ۱۳۲۶(۵۳ ـ ۱۹۴۷)تحصیلات ابتدائی:مدارس امیراتابک تهران(میدان بهارستان)و شمس وبهشت آئین اصفهان(به مدت یک سال)
• ۳۹ ـ ۱۳۳۲(۶۰ ـ ۱۹۵۳) تحصیلات متوسط: دبیرستان علمیه تهران
• ۱۳۳۹(1960) اخذ دیپلم طبیعی
• ۴۰ ـ ۱۳۳۹(۶۱ ـ ۱۹۶۰) گذراندن دوره زبان انگلیسی در انجمن ایران و امریکا
• ۱۳۴۰(1961) کنکور اعزام، زبان انگلیسی
• ۱۳۴۱(1962) سفر به آلمان
• ۱۳۴۲(1963) ۶ ماه کارآموزی کشاورزی،
• ۴۷ ـ ۱۳۴۲(۶۸ ـ ۱۹۶۳) تحصیل رشته کشاورزی در دانشگاه هوهن هایم ـ اشتوتگارت کشور آلمان DAAD 47 ـ * ۱۳۴۴ (۶۸ ـ ۱۹۶۵) دانشجوی بورسیه
• ۱۳۴۷(1968) فوق لیسانس پیوسته در مهندسی کشـاورزی با تخصـص در علوم اجتماعـی ـ اقتصادی روستائی از دانشگاه هوهن هایم ـ اشتوتگارت
• ۵۲ ـ ۱۳۴۸ (۷۳ ـ ۱۹۶۹) گذراندن دوره دکتری در مؤسسه جامعه‌شناسی روستائــی، روانشناسـی کاربردی و ترویج کشاورزی دانشگاه هوهن هایم ـ اشتوتگارت و آسیستان نیمه وقت و بعد تمام وقت در همان مؤسسه
• ۱۳۵۲(۱۹۷۳) در علوم اجتماعی (magna cum laude) دکتری با درجه (بسیار خوب)
• ۱۳۵۳(1974) چاپ رسالة دکتری به عنوان کتاب در آلمان
• ۱۳۵۳(1974) دوره " بعد از دکتری " در " روش تدریس " در دانشگاه کاسل، آلمان

برخی آرا و افکار

• مشکل ایران این است که همگام با مسئله بی‌اعتمادی، وجود جامعه ادایی و دروغی است. و وجه تمایز ما در کل خاورمیانه این است که رفتار ایرانیان انتظاری است، یعنی با دروغ و ریا آن چه هستند را نشان نمی‌دهند بلکه آن چه را دیگران می‌‌خواهند به نمایش می‌‌گذارند که این مسئله برای تحقیق اجتماعی بسیار مسئله زاست.
• رسانه‌ها و خصوصا تلویزیون، فکر را تعطیل می‌‌کنند. من نیز از سال ۷۲ تلویزیون نگاه نمی‌کنم.
• مشکل جامعه‌شناسی ما این است که تئوری‌های جامع مورد استفاده آن، مبتنی بر نظام ارزشی و مسئله غربی هاست. و مسائل ما، تئوری‌های ماو نهادهای ما ربطی به نیاز ما ندارند.

فعالیت ها

• استاد دانشگاه هوهن هایم ـ اشتوتگارت، آلمان تا سال ۲۰۰۵
• عضو پیوسته فرهنگستان علوم ایران
• عضو شورای پژوهشی فرهنگستان علوم ایران
• عضو شورای پژوهشی فرهنگستان علوم پزشکی ایران
• عضو شورای دانشگاه شهید بهشتی تا ۱۳۸۴
• عضو هیات ممیزه دانشگاه شهید بهشتی تا ۱۳۸۲
• عضو هیات ممیزه مرکزی علوم انسانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
• عضو هیات امناء پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
• سرپرست کمیته علوم اجتماعی شورایعالی برنامه‌ریزی تا سال ۱۳۸۶
• عضو کمیسیون علوم انسانی شورای پژوهش‌های کشور تا ۱۳۷۹
• رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۲ تا خرداد ۱۳۸۵
• عضو پیوسته فرهنگستان علوم ایران

- ۶۸ ـ ۱۳۶۷(۸۹ ـ ۱۹۸۸) استاد مدعو دانشگاه ویسکانزین ـ مدیسون

آثار علمی

کتاب‌ها

• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۷۰ (۱۳۶۴). جامعه روستایی و نیازهای آن: پژوهشی در ۳۲ روستای برگزیده استان یزد. تهران: شرکت سهامی انتشار. چاپ سوم.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۷۲. سنجش گرایش روستائیان نسبت به جهاد سازندگی و عوامل مؤثر بر آن: پژوهشی در سه استان: اصفهان، فارس و خراسان. تهران: مرکز تحقیقات روستایی، وزارت جهاد سازندگی.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۷۵. جامعه، احساس و موسیقی: کوششی در جهت آغاز یک بررسی جامعه‌شناختی از اثرات سازنده و مخرب موسیقی در ایران. تهران: شرکت سهامی انتشار.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۷۵. وسایل ارتباط جمعی و تغییر ارزش‌های اجتماعی: پژوهشی دربارهٔ تأثیر فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها تلویزیونی، ویدئو، روزنامه و تبلیغات. چاپ اول، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد، چاپ دوم، ۱۳۷۸. تهران: نشرفر.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۷۶. توسعه و تضاد: کوششی در جهت تحلیل علل پیدایش انقلاب اسلامی و مسایل اجتماعی ایران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. چاپ چهارم، ۱۳۷۹، تهران: شرکت سهامی انتشار.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۷۸. آناتومی جامعه: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی کاربردی. چاپ دوم، ۱۳۸۰. تهران: شرکت سهامی انتشار.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۷۸. آنومی یا آشفتگی‌های اجتماعی: پژوهشی دربارهٔ پناسیل آنومی. تهران: شرکت سروش.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۷۸. کارایی بیمارستان‌ها: مقایسه‌ای در سه بیمارستان دولتی، خصوصی و آموزشی. تهران: بشیر.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۸۰ (۱۳۶۰). کندوکاوها و پنداشته‌ها: مقدمه‌ای بر روش‌های شناخت جامعه و تحقیقات اجتماعی. تهران: شرکت سهامی انتشار. چاپ یازدهم.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۸۱. موانع رشد علمی در ایران. تهران: شرکت سهامی انتشار.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۸۲. تکنیک‌های خاص در علوم اجتماعی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۸۳. علوم انسانی در ایران نگاهی از بیرون و درون. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۸۶. سرطان اجتماعی فساد. تهران: شرکت سهامی انتشار. برگزیده جشنواره فارابی به عنوان کتاب سال ۱۳۸۶.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۹۳. دریغ است ایران که ویران شود: جنگ فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی (یک مدل تحلیلی): شرکت شهامی انتشار.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۹۵. تضاد غرب و شرق: ایران و کشورهای غربی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
• رفیع پور، فرامرز، 1402، قرآن و جامعه، شرکت سهامی انتشار

• Rafipoor، Faramarz. 1974: Das “ Extension and Development Corps “ im Iran. Eine empirische Untersuchung zur Feststellung effizienzrelevanter Faktoren und Beziehungen. Saarbruecken: SSIP،۱۹۷۴.
• Rafipoor، Faramarz. 1989 Beduerfnisse und Beduerfnisdynamik in der Entwicklungsplanung: Eine empirische Analyse zur Erarbeitung praxisrelevanter Ermittlungsmethoden in der Provinz Yasd/Iran. Frankfurt a.M: Campus، ۱۹۸۹.

مقالات علمی

• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۶۹. «روش مشاهده در علوم اجتماعی»، پژوهشنامه علوم انسانی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. شماره ۵، ص۱۴۵–۱۲۰.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۷۰. «تحلیل محتوا ـ روش تحقیق در وسایل ارتباط جمعی»، پژوهشنامه علوم انسانی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. شماره ۶، ص۱۳۵–۶۴.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۷۸. «تغییر ارزش‌ها در آیینه سینما و مطبوعات». نامه پژوهشی. سال ۴ شماره ۱۴ و ۱۵، ص۳۰–۵.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۸۳. «جهانی شدن، سرمایه‌گذاری خارجی و نابرابری درآمد»، نامه فرهنگستان علوم فصلنامه علمی و فرهنگی. شماره ۲۴ و ۲۵.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۸۳. «عناصر زیربنایی جامعه ایران: نظام ایلی، دولت‌ستیزی و ساختار فئودال»، پژوهشنامه علوم انسانی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. شماره ۴۱ و ۴۲.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۸۴. «در تضاد دین و علم»، فرهنگستان علوم ایران (به مناسبت بزرگداشت استاد دکتر مهدی بهادری نژاد).
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۸۵. «آفریقای جنوبی در گذر زمان»، پژوهشنامه علوم انسانی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. شماره ۵۲.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۸۶. «جامعه آفریقای جنوبی: هماهنگی یا تضاد»، پژوهشنامه علوم انسانی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. شماره ۵۳.
• رفیع‌پور، فرامرز. ۱۳۸۶. «دولت و ملت در آفریقای جنوبی: حکومت سیاهان و رفتار سیاسی سفید و سیاه»، مجله علوم انسانی دانشکده ادبیات. تهران: دانشگاه تربیت معلم، شماره ۵۸، ویژه‌نامه علوم اجتماعی (شماره ۴).

• Rafipoor، Faramarz. 1988: Die Grenzen und Moeglichkeiten der Methoden empirischer Sozialforschung in den Laendern der Dritten Welt. Versuch einer allgemeinen Orientierung und ihre Konkretisierung auf der Basis der Erfahrungen im Iran. In: Social Strategies: Forschungsberichte Vol. 2، No.3، Pp1-40.
• Rafipoor، Faramarz 1992: “Der beduerfnisorientierte Ansatz in der Beratung: Theoretische Konzepte und Praktische Anwendungs – moeglichkeiten“ Pp. 227- 236. In: Volker Hoffmann (ed.): Beratung als Lebenshilfe: Humane Konzepte fuer eine laendliche Entwicklung. Weikersheim: Margraf ۱۹۹۲.

جوایز و افتخارات

انتخاب فرامرز رفیع پور در جشنواره چهره ماندگار جامعه شناسی در سال ۱۳۸۹

• برنده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۵ به خاطر تالیف کتاب «جامعه روستایی و نیازهای آن»
• استاد نمونه دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۷۱
• استاد برتر کشور در سال ۱۳۷۵
• دانشجوی بورسیه DAAD در طی سالهای ۱۹۶۵-۶۸
• چهره ماندگار جامعه‌شناسی سال ۱۳۸۹
• استاد برجسته جایزه علمی علامه طباطبایی بنیاد نخبگان در سال ۱۳۹۰
• بنیانگذار روش تحقیق در ایران

برای مطالعه بیشتر

• چیستی و قواعد جامعه؛ بررسی مسایل ایران