قطب‌الدین راوندی
 | |
| نام کامل | سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله |
|---|---|
| لقب | قطب راوندی |
| زادگاه | راوند |
| تاریخ وفات | ۱۴ شوال سال ۵۷۳ هجری قمری |
| محل دفن | صحن آینه حرحم حضرت معصومه(س) |
| خویشاوندان سرشناس | محمد بن سعید بن هبةالله راوندی (پسر) نویسنده کتاب عجالة المعرفه |
| استادان | فضل بن حسن طبرسی • محمد بن علی طبری • صفی الدین مرتضی بن داعی رازی |
| شاگردان | احمد بن علی بن عبدالجبار طوسی • ابن‌شهرآشوب |
| محل تحصیل | قم • اصفهان • خراسان • همدان |
| تالیفات | الخرائج و الجرائح • تهافت الفلاسفه • جواهر الکلام فی شرح مقدمة الکلام |
سعید بن هبةالله راوندی کاشانی (درگذشته ۵۷۳ قمری) معروف به قطب راوندی محدث، مفسر، متکلم، فقیه، فیلسوف و مورخ بزرگ شیعه در قرن ششم هجری است. وی از شاگردان شیخ طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان و صاحب تألیفات بسیاری بوده که معروف ترین اثر وی کتاب الخرائج و الجرائح است. ابوالفضل محمد بن سعید بن هبة‌اللّه راوندی فرزند ایشان است.
زندگی‌نامه و زیست علمی
نام کامل قطب راوندی سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله راوندی کاشانی است و قطب‌الدین لقب اوست. سال تولد او مشخص نیست و در راوند، نزدیک کاشان به‌دنیا آمد.[۱] افندی اصفهانی می‌گوید: نام وی بیشتر با انتساب به جدش یعنی «سعید بن هبة الله» شناخته می‌شود.[۲] کنیه قطب راوندی، ابوالحسن و ابوالحسین گزارش شده است.[۳] او تحصیلات ابتدایی را در راوند نزد پدر و پدربزرگ خویش گذراند و سپس راهی قم شد. طبق گفته افندی اصفهانی وی روایاتی را از بزرگان حدیث در اصفهان، خراسان و همدان شنیده و نقل کرده است.[۴]
سه فرزند قطب‌الدین که تحصیل علوم دینی کردند به نام‌های علی، حسین و محمد، صاحب کتاب عجالة المعرفة بودند.[۵]علامه امینی در کتاب شهدا الفضیله حسن بن سعید راوندی را به عنوان یکی از فرزندان قطب راوندی در شهدای قرن ششم هجری قمری نام برده است. [۶]
مشایخ و اساتید
محمدباقر خوانساری در کتاب روضات الجنات، استادان قطب راوندی را نام برده است:[۷]
- فضل بن حسن طبرسی صاحب مجمع البیان
- عمادالدین طبری صاحب بشارة المصطفی
- صفی الدین مرتضی بن داعی رازی صاحب تبصرة العوام
- شیخ ابوجعفر محمد بن علی حلبی
- محمد بن حسن، پدر خواجه نصیرالدین طوسی
- محمد بن اسماعیل مشهدی
- محمد بن علی تمیمی نیشابوری
- عبدالرحیم بن احمد شیبانی
- ابونصر الغازی
- ذوالفقار بن محمد بن معبد حسینی
- ابوجعفر بن کمیح.[۸]
شاگردان
در برخی کتب شرح‌حال‌نگاری، نام شاگردان قطب راوندی آمده است:
- سه فرزند قطب راوندی؛ حسین، محمد و علی
- احمد بن علی بن عبدالجبار طوسی
- جمال‌الدین بن علی بن عبدالجبار طوسی
- علی بن محمد مدائنی
- عزالدین محمد بن حسن علوی بغدادی
- محمد بن عبد الحمید بن محمود دعوی‌دار
- ابن‌شهر آشوب مازندرانی.
- منتجب‌الدین رازی.[۹]
آثار
پاکتچی راوندی را مؤلفی پرنویس توصیف کرده است که در حوزه‌های مختلف دانشی قلم زده است.[۱۰] آثار قطب راوندی نزدیک به ۶۰ کتاب و رساله گزارش شده است. در میان تألیفات راوندی، کتاب الخرائج و الجرائح، مشهورترین اثر اوست که در بیان معجزات پیامبر(ص) و امامان شیعه است. [۱۱] وی شرحی هم بر کتاب نهج‌البلاغه دارد که منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه نام دارد.[۱۲]
رحلت
قطب الدین راوندی در ۱۴ شوال[۱۳] سال ۵۷۳ هجری قمری در قم فوت کرد و نزدیک حرم حضرت معصومه(س) دفن شد.[۱۴]
پانویس
- ↑ امین، اعیان الشیعة، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۲۳۹.
- ↑ افندی، ریاض العلماء، بی‌تا، ج۲، ص۴۱۹.
- ↑ امین، اعیان الشیعة، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۲۳۹.
- ↑ افندی، ریاض العلماء، بی‌تا، ج۲، ص۴۲۵.
- ↑ امین، اعیان الشیعة، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۲۴۰.
- ↑ امینی، شهدا الفضیله، ص۲۳
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، بی‌تا، ج۴، ص۷.
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، بی‌تا، ج۴، ص۷.
- ↑ طباطبایی، «نهج البلاغه عبر القرون (۷)، ص۲۶۰-۲۶۱.
- ↑ پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، بی‌تا، ج۴، ص۶.
- ↑ افندی، ریاض العلماء، بی‌تا، ج۲، ص۴۲۰-۴۳۱.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۸۴.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ ق، ج۱۰۵، ص۱۳۵.