مجید انتظامی

مجید انتظامی

اطلاعات پس‌زمینه
تاریخ تولد	۱۸ اسفند ۱۳۲۶ ‏(۷۶ سال) تهران
ساز	ابوا
فعالیت	موسیقی‌دان آهنگساز نوازنده
وبگاه	www.majidentezami.com
سازهای اصلی
استاد	آنتوان کاتلوس ثمین باغچه‌بان مصطفی کمال پورتراب
بنیانگذار	کانون آهنگسازان سینمای ایران
جایزه	لوح زرین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر (۵بار) تندیس زرین جشن سینمای ایران (۲بار)
آدرس اینستاگرام	مجید انتظامی

مجید انتظامی (زادهٔ ۱۸ اسفند ۱۳۲۶ در تهران) موسیقی‌دان، آهنگساز، نوازنده ابوا و مدرس موسیقی اهل ایران است.

زندگی و تحصیلات

او فرزند عزت الله انتظامی است. از کلاس ششم با حمایت پدرش به هنرستان موسیقی رفت. او سلفژ، تئوری و هارمونی را نزد ثمین باغچه‌بان و مصطفی کمال پورتراب آموزش دید و نخستین نت موسیقی را به کمک پورتراب نوشت. پس از پایان تحصیلات ابتدایی به هنرستان عالی موسیقی رفته، به فراگیری موسیقی پرداخت و تحصیلات خود را در این زمینه، در کنسرواتوار تهران آغاز کرد.

پس از اتمام این دوره، راهی آلمان غربی شد و در دانشگاه دولتی برلین نزد استادانی چون «کارل اشتاین» و «لوتار موخ» به فراگیری فنون موسیقی پرداخت. یک‌سال پس از گرفتن دیپلم هنرستان وارد ارکستر سمفونیک شد و زیر نظر «آنتوان کاتلوس» ابوا، آموخت.  او به‌عنوان هنرمند تک‌نواز بر صحنه‌ی شهرهای برلین در آلمان غربی، نانسی و مارسی و لیون در فرانسه درخشید.

در سال ۱۳۵۲ از سوی ارکستر سمفونیک تهران به‌عنوان تک‌نواز ابوا به ایران دعوت شد که پس از اجرای موفقیت‌آمیز چند کنسرت، بار دیگر به آلمان غربی بازگشت و در مدت اقامت در آن کشور به‌عنوان نوازنده با ارکستر سمفونیک برلین و ارکستر فیلارمونیک آلمان غربی همکاری داشت. وی فارغ التحصیل کنسرواتوار برلین است. انتظامی در سال ۱۳۵۳ وقتی ۲۷ ساله بود به ایران بازگشت و در ارکستر سمفونیک تهران استخدام شد و همزمان در دانشگاه تهران و مدرسه عالی موسیقی شروع به تدرس کرد.

فعالیت تخصصی

اولین تجربه موسیقی تصویری‌اش با ساخت موسیقی فیلم کوتاه «زال و سیمرغ» در سال ۱۳۵۶ بود و با ساخت موسیقی فیلم «سفر سنگ» بطور حرفه‌ای کار ساخت موسیقی فیلم را آغاز کرد. او تاکنون نزدیک ۱۰۰ موسیقی فیلم نوشته‌است و از پرکارترین آهنگسازان سینمای ایران به‌شمار می‌آید. از آثار دیگرش حدود ۱۰ موسیقی صحنه‌ای می‌باشد که در اجرای بعضی از آن‌ها به عنوان نوازنده حضور داشته‌است. او در دانشکده موسیقی دانشگاه هنر نیز به تدریس پرداخته‌است و داوری بیست و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر را نیز عهده‌دار بوده‌است. همچنین در دانشکده‌ی موسیقی دانشگاه تهران و هنرستان عالی موسیقی به‌عنوان استاد فن مشغول تدریس شد. مجید انتظامی هم‌اکنون در طبقه‌بندی مشاغل هنرمندان، موزیسین درجه‌یک شناخته‌شده است و در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز اشتغال داشته است.

آثار

موسیقی فیلم

• وی سازنده موسیقی برای فیلم‌های زیر بوده‌است:

نام فیلم (سال تولید)	نام فیلم (سال تولید)	نام فیلم (سال تولید)
سفر سنگ (۱۳۵۶)	دریا برای تو (۱۳۶۹)	مرد آفتابی (۱۳۷۴)
در محاصره (۱۳۶۰)	چشم شیشه‌ای (۱۳۶۹)	دشمن (۱۳۷۴)
آفتاب نشین‌ها (۱۳۶۰)	در آرزوی ازدواج (۱۳۶۹)	قله دنیا (۱۳۷۴)
خط قرمز (۱۳۶۰)	راز کوکب (۱۳۶۹)	سرعت (۱۳۷۵)
پرونده (۱۳۶۲)	اُ منفی (۱۳۶۹)	سیب (۱۳۷۶)
سناتور (۱۳۶۲)	شب بیست و نهم (۱۳۶۹)	آژانس شیشه‌ای (۱۳۷۶)
سردار جنگل (۱۳۶۲)	اوینار (۱۳۷۰)	سکوت (۱۳۷۷)
عقاب‌ها (۱۳۶۳)	پوتین (۱۳۷۰)	عشق بدون مرز (۱۳۷۷)
آشیانه مهر (۱۳۶۳)	تبعیدی‌ها (۱۳۷۰)	اعتراض (۱۳۷۸)
گردباد (۱۳۶۴)	ناصرالدین شاه آکتور سینما (۱۳۷۰)	مریم مقدس (۱۳۷۹)
پلاک (۱۳۶۴)	وصل نیکان (۱۳۷۰)	من ترانه ۱۵ سال دارم (۱۳۸۰)
بای سیکل ران (۱۳۶۴)	از کرخه تا راین (۱۳۷۱)	نورا (۱۳۸۰)
تفنگ شکسته (۱۳۶۴)	راز خنجر (۱۳۷۱)	نغمه (۱۳۸۱)
دزد و نویسنده (۱۳۶۵)	آذرخش (۱۳۷۱)	دیوانه‌ای از قفس پرید (۱۳۸۱)
گذرگاه (۱۳۶۵)	طعمه (۱۳۷۱)	دوئل (۱۳۸۲)
مأموریت (۱۳۶۵)	سوءظن (۱۳۷۱)	عروس افغان (۱۳۸۲)
دستفروش (۱۳۶۵)	یک شب، یک غریبه (۱۳۷۱)	جایی برای زندگی (۱۳۸۳)
دبیرستان (۱۳۶۵)	مرد ناتمام (۱۳۷۱)	طبل بزرگ زیر پای چپ (۱۳۸۳)
ترن (۱۳۶۶)	زیر آسمان (۱۳۷۱)	زمهریر (۱۳۸۸)
هراس (۱۳۶۶)	روز واقعه (۱۳۷۲)	و آسمان آبی (۱۳۸۹)
کانی مانگا (۱۳۶۶)	آخرین خون (۱۳۷۲)	پی ۲۲ (۱۳۹۳)
بحران (۱۳۶۶)	ضربه آخر (۱۳۷۲)	کربلا، جغرافیای یک تاریخ (۱۳۹۴)
سیمرغ (۱۳۶۶)	آرزوی بزرگ (۱۳۷۲)	مجنون (۱۴۰۲)
زرد قناری (۱۳۶۷)	بدل (۱۳۷۲)
گودال (۱۳۶۷)	دل و دشنه (۱۳۷۳)
گنبد نور (۱۳۶۷)	راه افتخار (۱۳۷۳)
آخرین پرواز (۱۳۶۸)	حمله به اچ۳ (۱۳۷۳)
مدرسه رجایی (۱۳۶۸)	نون و گلدون (۱۳۷۴)
آتش پنهان (۱۳۶۹)	بازمانده (۱۳۷۴)
ابلیس (۱۳۶۹)	بوی پیراهن یوسف (۱۳۷۴)

موسیقی مجموعه تلویزیونی

• موسیقی متن انیمیشن «زال و سیمرغ» (۱۳۵۶) در تیتراژ بچه‌های کوه آلپ استفاده شد.
• گرگها (مجموعه تلویزیونی)|گرگها (۱۳۶۶)
• تنهاترین سردار (مجموعه تلویزیونی)|تنهاترین سردار (۱۳۷۵)
• مردان آنجلس (۱۳۷۶)
• محاکمه (مجموعه تلویزیونی)|محاکمه (۱۳۷۸)
• شیخ بهایی (مجموعه تلویزیونی)|شیخ بهایی (۱۳۸۷)
• کلاه پهلوی (مجموعه تلویزیونی)|کلاه پهلوی (۱۳۹۲)

سمفونی

• ایثار (سمفونی)|ایثار
• انقلاب اسلامی (سمفونی)|انقلاب اسلامی
• سمفونی مقاومت|مقاومت
• خرمشهر (سمفونی)|خرمشهر
• این فصل را با من بخوان (سمفونی)|این فصل را با من بخوان
• صلح (سمفونی)|صلح
• کارون (سمفونی)|کارون

آلبوم موسیقی

• آلبوم موسیقی سازی|موسیقی بی‌کلام «آرام‌تر از دریا».
• آلبوم موسیقی متن سریال «تنهاترین سردار» با صدای محمد اصفهانی.
• آلبوم موسیقی متن فیلم «آژانس شیشه‌ای».
• آلبوم موسیقی متن فیلم «بوی پیراهن یوسف».
• آلبوم موسیقی متن فیلم از «کرخه تا راین».

• آلبوم موسیقی متن فیلم «حمله به اچ ۳»
• آلبوم موسیقی متن فیلم «کربلا جغرافیای یک تاریخ»
• آلبوم موسیقی متن فیلم «زم هریر»
• آلبوم موسیقی متن سریال «محاکمه»
• آلبوم موسیقی متن سریال «شیخ بهایی»
• آلبوم موسیقی متن فیلم «آرزوی بزرگ»

جوایز و افتخارات

جشنواره فیلم فجر

سال	نام فیلم	رده	نتیجه
۱۴۰۲	مجنون	سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر	برنده
۱۳۸۲	دوئل	سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر	نامزدشده
۱۳۸۱	دیوانه‌ای از قفس پرید	سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر	برنده
۱۳۷۸	اعتراض	سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر	نامزدشده
۱۳۷۶	آژانس شیشه‌ای	سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر	برنده
۱۳۷۴	نون و گلدون	سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر	نامزدشده
۱۳۷۳	روز واقعه	سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر	برنده
	راه افتخار		نامزدشده
۱۳۷۱	راز خنجر	سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر	دیپلم افتخار
	از کرخه تا راین		دیپلم افتخار
۱۳۶۷	بایسیکل‌ران	سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر	برنده
۱۳۶۶	ترن	لوح زرین بهترین موسیقی متن	برنده

جشن خانه سینما

سال	نام فیلم	رده	نتیجه
۱۳۸۴	دوئل	تندیس زرین بهترین موسیقی متن فیلم	نامزدشده
۱۳۸۳	عروس افغان	تندیس زرین بهترین موسیقی متن فیلم	نامزدشده
۱۳۸۲	دیوانه‌ای از قفس پرید	تندیس زرین بهترین موسیقی متن فیلم	برنده
۱۳۸۱	نورا	تندیس زرین بهترین موسیقی متن فیلم	برنده
	من ترانه ۱۵ سال دارم		نامزدشده

گفتاورد

انتظامی در مصاحبه ای در پاییز سال ۱۳۷۰ در پاسخ به وضعیت موسیقی فیلم کشور گفته است:

اگر سیر تحولی حاضر را دنبال کنیم خوب است. قبل از انقلاب ما فاقد موسیقی فیلم به شکل حاضر بودیم و اگر بوده، بسیار محدود و انگشت‌شمار بوده است. قبلاً یک ترانه‌ای برای فیلم می‌ساختند و مابقی موسیقی را از روی صفحه‌ها و فیلم‌های خارجی برمی‌داشتند؛ اما این فکر امروزی که فیلم باید موسیقی خودش را داشته باشد، از اوایل انقلاب شروع شد و باید ادامه پیدا کند تا آتیه موسیقی در سینما روشن باشد.

به عقیده من موسیقی فیلم از قیصر به این طرف شکل گرفت. البته در این ۱۲-۱۰ ساله، موسیقی فیلم هنوز روال خودش را پیدا نکرده است. متأسفانه کم نیستند تعداد فیلم‌های ایرانی که از روی نمونه‌های خارجی ساخته می‌شوند و آهنگساز فیلم هم همان کار را کرده و موسیقی را در همان مایه‌های موسیقی فیلم اصلی ساخته است، منتها با سازهای ایرانی. به عقیده من اگر به همین منوال جلو برویم، در ۱۰-۱۲ سال آینده موسیقی از بین خواهد رفت. الآن ازلحاظ استودیو و خصوصاً نوازنده سخت در تنگنا قرار داریم. در دهه اخیر، هنرستان‌های موسیقی بازدهی درستی نداشته‌اند و روی روال درست کارنکرده‌اند و استادهای چیره‌دستی نداشته‌اند تا نوازنده‌های چیره‌دست تربیت کنند؛ بنابراین می‌بینیم یک دهه می‌گذرد و در رشته‌ای که می‌شود پنج یا شش ساله نوازنده‌ی قوی تربیت کرد موفق نبوده‌ایم.

اگر کسی هم به‌جایی رسیده خودش کار کرده، توی ذات خودش بوده نه اینکه استاد به او آموخته باشد. هستند یکی دو نفر که ساز می‌زنند اما در حد بهره‌برداری نیستند. تمام کسانی هم که الآن دارند کار می‌کنند بالای ۴۰-۵۰ سال سن دارند. البته شاید آن‌طرف دنیا بشود که تا هفتادسالگی ساز زد اما با شرایط زندگی فعلی کشور و باوجود این‌همه فشار عصبی چه در حین کار و چه در حین رفت‌وآمد… دیگر یک فرد بالای پنجاه سال نمی‌تواند ساز بزند. من الآن بیست سال سابقه کار دارم، نهایتاً ده سال دیگر بازنشسته می‌شوم، یعنی کسانی که الآن مشغول موسیقی و موسیقی فیلم هستند، در ده سال آینده دست از کار خواهند کشید، پس باید یک گروه باشد که جانشین آن‌ها بشود اما متأسفانه با روال فعلی آموزش، در ده سال آینده هم برای این‌ها جانشینی پیدا نخواهد شد.

در کل من برای موسیقی و موسیقی فیلم، آینده خوش و درخشانی نمی‌بینم. الآن ما نمی‌توانیم ارکستر را در استودیو بنشانیم تا باهم بزنند و کار ضبط شود. یک علت اینکه از عهده‌ی مسائل مالی آن برنمی‌آییم و یکی اینکه نوازنده‌ی قوی به این تعداد نداریم. فرض کنید ما می‌خواهیم یک قطعه را با استفاده از یک ارکستر بیست نفره اجرا و ضبط کنیم. حتی اگر بگوییم ده نفر از این افراد قوی هستند، ده نفر دیگر می‌مانند که در آن حد نیستند و ما اگر بخواهیم یک قطعه را با چنین ارکستری اجرا کنیم دو با سه روز طول می‌کشد، چون هی می‌زنند و هر بار خراب می‌شود و … این کار هزینه را بالا می‌برد. گاه یک روز طول می‌کشد که مثلاً سه دقیقه موسیقی، آن‌هم از یک ساز ضبط کنیم. نوازنده ضعیف است. هیچ کجای دنیا این‌طور که ما کار می‌کنیم کار نمی‌کنند. این موسیقی‌ای که ما ضبط می‌کنیم، ماشینی و بی‌حس است. ممکن است ملودی‌اش زیبا باشد اما موسیقی که فقط یک ملودی نیست.

همراهی‌کننده‌ها و فرکانس‌های مکمل و تداخل رنگ‌های سازها هستند که موسیقی و ملودی را شکل می‌دهند؛ اما الآن قطعه‌ای را که باید یک ارکستر بزرگ بنوازد، تک‌تک سازها می‌زنند و ما درنهایت آن‌ها را ضبط و باهم ادغام می‌کنیم. اینجا است که نوازنده‌ها «ماشین‌وار» نت‌ها را می‌نوازند و تنها یک‌راه برای آهنگساز می‌ماند و آن اینکه تمام حسی را که می‌خواهد، از یک ساز سلو بیرون بکشد. به همین دلیل در چند سال اخیر، بیشتر ملودی‌ها را فقط یک ساز تنها می‌نوازد و من معتقدم با این روش ما دائماً در حال تکرار خودمان هستیم. در چنین موقعیت و فضایی، رنگ‌آمیزی خاص ارکستری، به‌خاطر کمبودها آرام‌آرام دارد از یادمان می‌رود و شما مطمئن باشید اگر سیستم آموزشی هنرستان‌ها بهبود نیابد، در ده سال آینده همین توانایی ناقص امروز را هم نخواهیم داشت.

از سوی دیگر با آمدن کامپیوتر به بازار کسی که درس کامپیوتر خوانده، با به خرج دادن قدری ذوق می‌تواند با این دستگاه‌ها صداهای موسیقی بیرون بکشد و امروزه هستند کسانی که با همین روش خود را وارد بازار کار آهنگسازی فیلم کرده‌اند و از وزارت ارشاد هم کارت گرفته‌اند. تمام این مسائل دست‌به‌دست هم می‌دهند تا ما اعتراف کنیم که موسیقی امروز ما علمی نیست. یک تم است که مکرراً اجرا می‌شود. بد نیست اشاره کنم که امروز طرح دادن دکترا به هنرمندان ‌هم ارزش خود را ازدست‌داده است. چون فرض کنید ما بیست بازیگر داریم که ده‌تایشان مدرک دکترا دارند، این مدرک دیگر ارزشی ندارد چون همه صاحب آن هستند. حالا این کارت‌های آهنگسازی هم که می‌دهند همین‌طور است. این کارت‌ها چه ارزشی دارد، فقط فضای کمی را در کیف اشغال می‌کند! داشتن آن چه مزیتی دارد که نداشتنش نقصان به‌حساب بیاید؟ کسی این کارت‌ها را قبول ندارد.

او در یک مصاحبه ویدیویی گفت:

من عاشق وطنم هستم، همه این مملکت از ایران برود، من نمی‌روم، من می‌مانم، فکر نکنید زندگی در این شرایط برای من آسان است، برای من هم سخت است، اما باید ببینیم دیگر چه می‌شود.

مجید انتظامی در گفتگویی با روزنامه شرق گفت:

تازه از آلمان آمده بودم و به‌خاطر درگیری با رهبر ارکستر اخراج شده بودم. آن زمان هم مثل الان همه‌چیز باندی بود. بعد از اخراج از ارکستر، از هنرستان و دانشگاه هم بیرونم کردند. بنابراین یک آدم تحصیل‌کرده بی‌کار شدم. از خانواده‌ام هم بیرون آمده بودم و می‌خواستم ازدواج کنم. همسرم در همان ارکستر نوازندگی می‌کرد. خلاصه برای امرارمعاش خیلی کارها کردم.

در فیلم ابوائیست هم که به‌تازگی براساس زندگی من ساخته شده، توضیح داده‌ام. مسافرکشی می‌کردم. مدتی در ماشینم می‌خوابیدم، چون جایی نداشتم. روی برگشت به خانه را هم نداشتم. کمی همسرم کمک می‌کرد. البته آن زمان هنوز همسرم نبود؛ مثلا دو‌هزار تومان حقوق می‌گرفت و کمی به من پول می‌داد و من از این راه پول درمی‌آوردم. در میدان امام‌حسین از طریق خانم نقاشی که می‌شناختم اتاقی اجاره کرده بودم؛ از همان خانه‌های قمرخانم که دورتادور، اتاق است و یک دستشویی در حیاط دارند. یکی، دو ماه در این خانه زندگی کردم. تصمیم گرفته بودم به آلمان برگردم. از طرفی با همسرم آشنا و درگیر شده بودم. تصیم‌های عجیب‌وغریبی گرفتم. زمانی که ماشینم خراب شده بود و بی‌هدف راه می‌رفتم، دیدم جلو کانون پرورش فکری کودکان هستم. رئیس کانون احمدرضا احمدی بود که با پدرم و خودم رفاقت داشت. به دیدن ایشان رفتم. گفت چرا قیافه‌ات این‌طور شده؟ گفتم مشکل دارم و پولی برای زندگی ندارم. روی میزش دو، سه کاست بود. گفت یکی از اینها را بردار و آهنگ بساز. گفتم من جایی برای خوابیدن ندارم و وسیله‌ای هم برای نواختن ندارم. گفت ساعت چهار دنبالم بیا. قبول کردم. با هم به تخت طاووس آن زمان نرسیده به بزرگراه رفتیم، چنددقیقه در ماشینم منتظرش ماندم و ایشان به آن‌سوی خیابان رفت و بعد از دقایقی برگشت. روبه‌روی پارک ساعی رستورانی بود که ساعت چهار، پنج برای خوردن ناهار رفتیم. حدود پنج و شش عصر بود که خواست او را به منزلش در قیطریه برسانم. از من درخواست کرد به منزلش بروم. چای درست کرد. کاراکتر خیلی جالبی بود. ادای چند نفر از آدم‌های معروف را درمی‌آورد و برای من خیلی جالب بود. تا اینکه سه‌، چهار نفر پیانویی را به منزلش آوردند. فهمیدم زمانی که منتظرش بودم و به آن‌سوی خیابان رفته بود پیانو یاماها خریده بود. پیانو را در یک اتاق گذاشت و به من گفت برو کار کن. اولین کاری که برداشته بودم روی اشعار فروغ فرخزاد بود. کاری که انجام دادم، مقبول واقع شد و مدام می‌پرسیدند این کار را چه کسی انجام داده. چون کاملا متفاوت از موزیک‌های آن زمان بود. موزیک‌های آن‌موقع همه شاد و ریتمیک بودند و خواننده‌ها می‌خواندند. یکهو یک موسیقی غمگین با نت‌های کشیده و صدای فروغ فرخزاد خیلی اثرگذار شده بود و مسئولان آن زمان که این محل را می‌گرداندند خیلی خوششان آمده بود و خواسته بودند بیشتر کار کنم.

پیوند به بیرون

• سایت شخصی مجید انتظامی
• حرف‌های خواندنی مجید انتظامی از سال‌های دوری‌اش از سینما