محمدحسین کاشف الغطاء
| مرجع تقلد | |
 | |
| نام کامل | محمدحسین کاشف الغطاء |
|---|---|
| نسب | خاندان کاشف الغطاء از نسل مالک اشتر |
| تاریخ تولد | ۱۲۵۶ هجری شمسی |
| زادگاه | نجف |
| تاریخ وفات | ۲۸ تیر ۱۳۳۳ |
| شهر وفات | کرند کرمانشاه |
| محل دفن | وادی‌السلام |
| خویشاوندان سرشناس | علی کاشف الغطاء(درگذشته ۱۳۲۰ق)،احمد کاشف الغطاء،جعفر کاشف الغطاء |
| استادان | محمدتقی شیرازی محدث نوری آخوند خراسانی سید محمد کاظم طباطبائی یزدی |
| شاگردان | سید محسن حکیم سید محمد علی قاضی طباطبایی |
| محل تحصیل | نجف |
| اجازه اجتهاد به | سید رضی شیرازی |
| تالیفات | اصل الشیعة و اصولها الارض و التربة الحسینیة |
| سیاسی | مبارزه مسلحانه علیه انگلستان |
محمدحسین کاشف الغطاء (۱۲۵۶ ـ ۱۳۳۳) عالم نواندیش عراقی از خاندان کاشف‌الغطاء و مرجع تقلید در نجف بود. او در فقه، کلام، خطابه، ادبیات عرب، فلسفه و حکمت، تفسیر و عرفان تبحر داشت. او را از نخستین فقیهانی دانسته‌اند که روش فقه مقایسه‌ای یا تطبیقی را در فقه‌پژوهی حوزه علمیه نجف، آغاز کرد.
کتاب اصل الشیعة و اصولها در معرفی و دفاع از شیعه که با نام آیین ما به فارسی ترجمه شده، اثر کاشف‌الغطاء است. او دغدغه‌های بیداری و وحدت اسلامی داشته، و تلاشش در معرفی شیعه و دفاع از آن، بیشتر برای فراهم ساختن بستر تقریب و اتحاد میان مذاهب اسلامی بود. به باور برخی او از احیاگران علم کلام اسلامی است. کاشف الغطاء به حوزه اجتماع و سیاست عنایتی ویژه داشت و در نبردهای مسلحانه علیه اشغالگران انگلیسی طی جنگ اول جهانی شرکت کرد.
زندگی‌نامه
کاشف الغطاء در سال ۱۲۹۴ق در محله عمّاره نجف به‌دنیا آمد.[۱] جعفر کاشف‌الغطاء (متوفای ۱۲۲۸ قمری)، جد اوست و مشهورترین عضو خاندان کاشف الغطاء و از مراجع تقلید اوایل قرن سیزدهم قمری در جهان تشیع بوده که بسیاری از فرزندان و نوادگان وی از دانشمندان و مجتهدان عراق به شمار می‌آیند.[۲] علی کاشف الغطا (متوفی ۱۳۲۰ قمری)، پدر محمدحسین[۳] و شیخ احمد(متوفی ۱۳۴۴ قمری) برادرش نیز از مراجع تقلید بوده‌اند.[۴]
زیست علمی
محمد حسین در ۱۰سالگی وارد حوزه علمیه نجف شد و در کنار تحصیل علوم حوزوی به مطالعه ادبیات عرب پرداخت. ۱۵ساله بود که کتاب العبقات العنبریه را درباره خاندان خود نوشت.[۵] در ۱۸سالگی به درس خارج فقه و اصول آیت الله سید محمد کاظم یزدی و آیت الله آخوند خراسانی راه یافت.[۶]
استادان
شاگردان
آثار
شمار تألیفات کاشف الغطاء از هشتاد کتاب و رساله فراتر می‌رود، ولی بیشتر آن‌ها هنوز چاپ نشده است.آثار کاشف الغطاء، در موضوعات مختلفی تألیف گشته‌اند از جمله: فقه شیعه مانند حاشیه او بر کتاب عروة الوثقی، شرح تبصرة المتعلمین و وجیزة الاحکام و موضوعات کلامی و اعتقادی و دفاع از اسلام و ادیان الهی در برابر نظریه‌های جدیدی همچون نظریه داروین و نیز معرفی و دفاع از تشیع مانند اصل الشیعة و اصولها.
وی برخی کتاب‌های ادبی و دیوان شاعران را نیز تصحیح و شرح کرده و اشعاری نیز در پاسخ به شبهات مخالفان شیعه سروده است مانند شعری که در رد قصیده شکری آلوسی علیه امام زمان(عج) سروده بود.[۱۰]
مجموعه آثار فقهی او در یک دوره ۲۷ جلدی با عنوان «موسوعة الامام محمدالحسین آل کاشف الغطاء، الآثار الفقهیة» و مجموعه آثار کلامی او در یک دوره ۱۴ جلدی با عنوان «موسوعة الامام محمدالحسین آل کاشف الغطاء، الآثار الکلامیة» توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در قم منتشر شده است.[۱۱]
مرجعیت
کاشف الغطاء مرجعیت عام نداشت. او پس از درگذشت برادرش شیخ احمد آل کاشف الغطا و سید محمدکاظم یزدی، با وجود مرجعیت عام سید ابوالحسن اصفهانی، مورد رجوع برخی شیعیان در هند، ایران، افغانستان، مسقط، و نیز عشایر عراق بود.
فعالیت سیاسی و اجتماعی
شرکت در جهاد
کاشف الغطاء در ماجرای جنگ جهانی اول (۱۲۹۳ ـ ۱۲۹۷) که سید محمدکاظم یزدی علیه تجاوز انگلیسی‌ها فتوای جهاد داد، به عنوان یک سرباز به جمع مجاهدان عراقی پیوست.
زِرِکْلی، نویسنده و مورخ اهل‌سنت، او را یکی از رهبران انقلاب‌های مردم عراق به شمار آورده است.[۱۲]
اداره مدرسه علمیه معتمد
تولیت مدرسه علمیه «معتمد» با پیشینه یک قرن بر عهده خاندان کاشف الغطا بود. این مکان که زمانی رونقی چشمگیر داشت به مرور زمان رو به خرابی نهاد؛ اما محمدحسین کاشف الغطاء آن را بازسازی کرد و رونقی تازه بدان بخشید.[۱۳]
سفرها و دیدارها
کاشف الغطاء به ایران، هندوستان، شامات و مصر سفر کرد. افزون بر علما و شخصیت‌های مذهبی، مقامات سیاسی کشورهای مختلف نیز غالبا هنگام سفر کاشف الغطاء به کشور آنان، به سبب نفوذ و اعتبار او در جهان تشیع، به دیدار و گفت و گو با وی علاقه‌مند بودند.
کاشف الغطاء چند بار به ایران آمد و به گفته خودش، در یکی از سفرها در سال ۱۳۲۷، محمدرضا پهلوی خواهان دیدار با او بوده، اما نپذیرفته است. دو سال بعد در سفری دیگر به ایران، با اصرار شاه به دیدار او رفته و نیز با سپهبد رزم‌آرا و وزیر معارف وقت نیز ملاقات کرده است.[۱۴] وی در ایران هم‌چنین با شیخ عبدالکریم حائری، کاشانی، میرزا خلیل کمره‌ای، احمد شاهرودی، سید حسین قمی و بسیاری از علمای سرشناس دیدار داشته است.
در چند سفر که به شامات و مصر داشت، با علمای اهل‌سنت و روشنفکران مذهبی که منادی بیداری و وحدت اسلامی بودند، گفت‌و‌گو کرد. در سال ۱۳۵۰ قمری. برای شرکت در کنفرانس قدس از سوی مجلس اسلامی فلسطین از او دعوت شد. در مسجد الاقصی، وقت نماز عشاء در حالی که جمعی از علما و بزرگان مذاهب مختلف از جمله رشید رضا، شیخ شلتوت، سید محمد زباره، شیخ نعمان الاعظمی حاضر بودند، مفتی فلسطین امین الحسینی همراه امام مسجد الاقصی از کاشف الغطاء خواستند که نماز را امامت کند.[۱۵] در این سفر، وی با بسیاری از شخصیت‌های تأثیرگذار اهل سنت دیدار و گفت و کرد.[۱۶]
رحلت
کاشف الغطاء در ۱۸ ذی‌القعده ۱۳۷۳ قمری در کرند کرمانشاه درگذشت.[۱۷] پیکر او را به نجف منتقل کردند و جنازه‌اش تا قبرستان وادی السلام تشییع شد. علاقه‌مندان به او در شهرهای مختلف عراق، ایران، پاکستان، لبنان و بسیاری از کشورهای مسلمان مراسم یادبودی برایش برپا کردند.[۱۸]
پانویس
- ↑ آوای بیداری، ص۱۲.
- ↑ گلشن ابرار، ص۶۲۹.
- ↑ آوای بیداری، ص۱۱، ۱۹، ۹۴.
- ↑ کاشف الغطاء، عقود حیاتی، ص۱۲۶ـ۱۲۷.
- ↑ آل‌‌کاشف‌الغطاء، عقود حیاتی، ۱۴۳۳ق، ص۶۸و۶۹.
- ↑ گلشن ابرار، ج۲، ص۶۳۰
- ↑ کاشف الغطاء، عقود حیاتی، ص۸۷؛ آوای بیداری، ص۱۲، ۱۵، ۷۹؛ کاشف الغطاء، جنّة المأوی، مقدمه.
- ↑ آوای بیداری، ص۷، ۱۲.
- ↑ چهره‌های ماندگار، ص۹؛ مجله کیهان فرهنگی، ش۱۲، ص۶؛ فصلنامه فرهنگستان علوم، ش۵، ص۱۲۶؛ مجله
- ↑ کاشف الغطاء، عقود حیاتی، ص۵۸
- ↑ موسوعة الامام محمد الحسین آل کاشف الغطاء، الآثار الکلامیه
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۲۰۰۲م، ج۶، ص۱۰۶.
- ↑ آل محبوب، ماضی النجف و حاضرها، ج۱، ص۱۲۸-۱۲۹، ۱۵۲-۱۵۳، ۱۶۳، ۱۶۴؛ خلیلی، موسوعه العتبات المقدسه، ج۶، ص۱۸۲؛ آوای بیداری، ص۱۷، ۳۲-۳۴
- ↑ کاشف الغطاء، عقود حیاتی، ۲۸۶.
- ↑ امیر شکیب ارسلان، حاضر العالم الاسلامی، ج۱، ص۱۹۳.
- ↑ کاشف الغطاء، عقود حیاتی، ص۱۴۷.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۲۸۸.
- ↑ آوای بیداری، ص۱۵.