محمدرضا ترکی

محمدرضا ترکی

محمد رضا ترکی
زمینه فعالیت	نویسنده و شاعر
ملیت	ایرانی
تاریخ تولد	۱۷ خرداد ۱۳۴۱ ‏(۶۲ سال)
محل تولد	آبادان
تحصیلات	کارشناسی زبان و ادبیات فارسی کارشناسی ارشد و دکترای زبان و ادبیات فارسی
دانشگاه	دانشگاه تهران
آدرس اینستاگرام	محمدرضا ترکی

محمدرضا ترکی (زاده ۱۷ خرداد ۱۳۴۱ در آبادان) نویسنده، شاعر، مترجم، پژوهشگر و مدرس زبان و ادبیات فارسی است. او سردبیر فصلنامه شعر بوده و مدیریت شبکه فرهنگ رادیو را در کارنامه دارد.

ترکی فارغ التحصبل کارشناسی زبان و ادبیات فارسی در سال ۱۳۷۱ از دانشگاه تهران است و موفق به کسب کارشناسی ارشد و دکترای زبان و ادبیات فارسی نیز شده است. محمد رضا ترکی مقلات متعددی در نشریات علمی تخصصی کشور نوشته یا ترجمه کرده است. او عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی است.

فعالیت‌های مطبوعاتی/ رسانه‌ای

• سردبیر فصلنامهٔ شعر (۱۳۷۷–۱۳۸۰)
• دبیر تحریریهٔ فصلنامهٔ وقف، میراث جاویدان (۱۳۷۲–۱۳۷۷)
• مدیر رادیو فرهنگ (۱۳۷۷–۱۳۸۱)
• سردبیر مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران (۱۳۹۹)
• سردبیر نامۀ فرهنگستان (۱۳۹۹)

آثار

تالیف

عنوان	ناشر	سال انتشار
غایت ابداع	خاموش	۱۴۰۰
سر سخنان نغز خانی قصاید ۱ - ۳۳	سمت	۱۳۹۹
سر سخنان نغز خانی قصاید ۳۴ - ۶۶	سمت	۱۳۹۹
ادبیات انقلاب اسلامی	سمت، فرهنگستان زبان و ادب فارسی	۱۳۹۸
پیشگامان شعر فارسی	سمت	۱۳۹۸
تاریخ و تطور علوم بلاغت	سمت	۱۳۹۷
پس از سکوت تا کوچ	فرهنگستان زبان و ادب فارسی	۱۳۹۶
نقد صیرفیان	سخن	۱۳۹۴
بغض در نواحی لبخند	هنر رسانه اردیبهشت	۱۳۹۱
پارسای پارسی	شرکت انتشارات علمی و فرهنگی	۱۳۹۰
مجموعه مقالات فلسفی، تاریخی،دینی، اجتماعی	آوای امید	۱۳۹۰
خورشید بی‌غروب عاشورا	ابصار	۱۳۸۸
هنوز اول عشق است	تکا	۱۳۸۸
پرسه در عرصه کلمات	سخن	۱۳۸۷
برگزیده مقالات معارف اسلامی از شهریور ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۷ج۱	صائن	۱۳۸۵
برگزیده مقالات معارف اسلامی از شهریور ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۷ج۲	صائن	۱۳۸۵
از واژه تا صدا	طرح آینده	۱۳۸۳
پارسای پارسی	توسعه قلم	۱۳۸۲
یادداشت‌های زندان		۱۳۷۳
من زندانی صدام بودم	سوره مهر	۱۳۷۱

مجموعه‌شعر

• فصل فاصله (مجموعه‌شعر). تهران: همسایه، ۱۳۸۱
• هنوز اولِ عشق است. تهران: انتشارات تکا، ۱۳۸۷
• خاکستر آیینه. تهران: انجمن شاعران ایران، ۱۳۸۹ (شعر شایستهٔ تقدیرِ کتاب فصل، تابستان ۱۳۸۹)
• بغض در نواحی لبخند (مجموعه‌شعر). تهران: هنر رسانهٔ اردی‌بهشت، ۱۳۹۱
• بیا پایین (مجموعه‌شعر طنز). تهران: قاف، ۱۳۹۷
• سال‌های بی‌ترانگی. تهران: شهرستان ادب، ۱۳۹۷

ترجمه

• تاریخ و تطوّر علوم بلاغت. تألیف دکتر شوقی ضیف. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول: ۱۳۸۳، چاپ پنجم: ۱۳۹۷

گزینش و ویرایش کتاب

• تیرانا (برگزیدهٔ نقد و نثر ادبی از مهرداد اوستا). تهران: انتشارات حوزهٔ هنری، ۱۳۸۱
• برگزیدهٔ مقالات معارف اسلامی (از شهریور ۱۳۴۵ تا شهریور ۱۳۵۷) (۲ جلد). قم: اسوه، ۱۳۸۴
• رجعت سرخ ستاره (مجموعه‌شعر علی معلم دامغانی). تهران: سورهٔ مهر، ۱۳۸۶

مقالات

برخی مقالات در مجموعه‌ها و نشریات علمی ـ پژوهشی

• «عهدنامهٔ سلمان فارسی». مجلهٔ تخصصی گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه تهران، تابستان ۱۳۸۰
• «رسول ماه». مجلهٔ دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. بهار ۱۳۸۴
• «بر بساط غزل خاقانی». نامهٔ فرهنگستان، شمارهٔ ۲۶، شهریور ۱۳۸۴
• «دوباره‌کاری و شتابزدگی در تصحیح هفت دیوان محتشم کاشانی». نامهٔ فرهنگستان. شمارهٔ ۲۷، آذر ۱۳۸۴
• «در حاشیهٔ غلط ننویسیم». مجلهٔ دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران شمارهٔ ۱۸۷، پاییز ۱۳۸۷
• «آویختن تازیانه»، نامهٔ فرهنگستان، دورهٔ یازدهم، شمارهٔ اول، بهار ۱۳۸۹
• «عاشق گلخنی»، مجلهٔ دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه تهران. شمارهٔ ۱۹۱، بهار و تابستان ۱۳۸۹

برخی مقالات در نشریات علمی ـ ترویجی

• «پاسخ به یک ابهام در سخن سعدی». فصلنامهٔ «وقف، میراث جاویدان». بهار ۱۳۷۷
• «وقف در متون فارسی». فصلنامهٔ وقف، میراث جاویدان. تابستان ۱۳۷۷
• «برادرکشان در شاهنامه». فصلنامهٔ شعر، شمارهٔ ۲۸
• «دشواری‌های دیوان خاقانی». کتاب ماه ادبیات و فلسفه، مرداد ۱۳۸۳

مقاله‌های دانشنامه‌ای

• مدخل «خاقانی شروانی» در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، جلد سوم، ۱۳۸۸
• مدخل «کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی» در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، جلد پنجم، ۱۳۹۳
• مدخل «مُنشآت خاقانی» در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، جلد ششم، ۱۳۹۵
• مدخل «ادبیات انقلاب اسلامی» در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ذیل، ۱۳۹۷

ترجمه (مقالات)

• «مرد بادها (کوروساوا و تجربه‌های سینمایی‌اش)». مجلهٔ ادبستان، شمارهٔ ۲۵، دی ۱۳۷۰
• «متن‌گرایی و نقش آن در معرفت دینی». فصلنامهٔ وقف، میراث جاویدان، شمارهٔ ۱۷، ۱۳۷۶
• «عالمان اصول دین و انکار دلالت فعل بر زمان». فصلنامهٔ وقف، میراث جاویدان، شمارهٔ ۲۱، ۱۳۷۷
• مجموعه‌مقالات «اسطوره‌شناسی»، چاپ‌شده در ۸ شمارهٔ پیاپی از فصلنامهٔ شعر، شماره‌های ۲۲–۲۹، ۱۳۷۷–۱۳۸۰

فعالیت‌های رسانه ای

• سردبیر فصلنامه شعر (۱۳۷۷ – ۱۳۸۰)
• دبیر تحریریه فصلنامه وقف ، میراث جاویدان (۱۳۷۲ – ۱۳۷۷)
• مدیر شبکه فرهنگ رادیو (۱۳۷۷ – ۱۳۸۱)
• سردبیر ویژه نامۀ ادبیات انقلاب اسلامی
• سردبیر ادب فارسی، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات علوم انسانی دانشگاه تهران،۱۳۹۹
• سردبیر مجلۀ نامۀ فرهنگستان، فرهنگستان زبان و ادب فارسی

طرح تحقیقاتی

• سیر منظور آموزش زبان و ادبیات فارسی در کتابهای درسی دورۀ دبیرستان از سال ۱۳۰۰ خورشیدی تا ۱۳۹۰، فریدون اکبری شلدره و محمّدرضا ترکی، صندوق حمایت از پژوهشگران ریاست جمهوری، ۱۳۹۶

مقالات همایش:

• مقالۀ «سنایی، یکی از کلید‌های فهم خاقانی» در همایش بین‌‌المللی غزنه و زبان فارسی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی ۱۳۹۲
• مقالۀ «جریان‌های معاصر سفر فارسی و مسئلۀ تعامل با سنت» زهرا ماحوزی، محمّدرضا ترکی در همایش بین‌المللی جستارهای ادبی، زبان و ارتباطات فرهنگی، بوشهر ۱۳۹۵
• مقالۀ «قصیده شاهدجان از خاقانی و ممدوح آن» در هفتمین همایش پژوهش‌های زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۲
• مقالۀ «بررسی و تحلیل شخصیت زن از منظر خاقانی شروانی»، در دهمین همایش پژوهشهای زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۹.

نمونه از اشعار

تقدیر من این بود که نفرین شده باشم

تبدیل به این سایهّ غمگین شده باشم

تقدیر من این بود در این غار مجازی

تنهاتر از انسان نخستین شده باشم

صد بار به نزدیک لب آورد و فرو ریخت

نگذاشت که مست از می‌‌نوشین شده باشم

ترس من از این است، اگر دیر بیایی

حتی به تو و عشق تو بدبین شده باشم

روزی که بیایی و دل و دین بربایی

شاید من کافر شده بی‌دین شده باشم!

تقصیر جنون بود که با عقل درآمیخت

نگذاشت که دیوانه‌تر از این شده باشم