محمدمهدی ایمانی‌پور
محمدمهدی ایمانی‌پور | |
|---|---|
 | |
| رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی | |
| آغاز به کار آبان ۱۴۰۰ | |
| گمارنده | محمدمهدی اسماعیلی |
| پس از | ابوذر ابراهیمی ترکمان |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۳۴۳ (۶۰ ساله) تهران |
| ملیت | ایرانی |
محمدمهدی ایمانی‌پور (زاده ۱۳۴۳) رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است. دوره مسئولیت او از آبان ۱۴۰۰ شروع شده و تاکنون ادامه دارد.
تحصیلات و سابقه فعالیت
وی دارای تحصیلات عالی حوزوی است و در سوابق او می‌توان به تدریس و تحقیق در زمینه حقوق و کلام، مدیریت فرهنگی و مدیریت استراتژیک، دارای مقالات متعدد در مجلات داخلی و خارجی، تألیف کتاب‌های «رساله فی الغنا، شبهات قرآنی و نقد نظریه اقتباس» و رایزنی فرهنگی ایران در روسیه و آلمان، مدیر کلی فرهنگی اروپا و آمریکا در سازمان فرهنگ و ارتباطات اشاره کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی‌پور دهه ۸۰ به سمت معاون امور بین‌الملل این سازمان منصوب شد. از جمله فعالیتهای او، مدیریت تدوین سند فرهنگی بین‌المللی بیانیه گام دوم انقلاب و ریاست کمیته مشترک ایران و چین و همچنین، نماینده دستگاه‌های فرهنگی بین‌المللی در تدوین سیاست‌های فرهنگی نظام در مجمع تشخیص مصلحت نظام است.
از فعالیتهای علمی، پژوهشی و فرهنگی در خارج از کشور حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی‌پور نیز می‌توان به تأسیس سازمان غیر دولت «البیت المسلم»؛ برای دفاع از حقوق مسلمانان در ژنو سال ۷۶، مجمع منطقه‌ای اهل بیت (ع) در آمریکای شمالی (کانادا) سال ۷۷، مجمع منطقه‌ای اهل بیت (ع) در آمریکای جنوبی (برزیل) سال ۷۷، مجمع منطقه‌ای اهل بیت (ع) در اروپا (هامبورگ) سال ۷۷، بنیاد مطالعات اسلامی و بنیاد بین‌المللی ایران‌شناسی در روسیه، بنیاد مطالعات اسلامی و جایزه کتاب رومی در آلمان، بخش حافظ پژوهی (شیعه‌شناسی) در دانشگاه فرانکفورت، انستیتو حافظ در آلمان و مرکز پژوهش‌های اهل بیت (ع) در داغستان اشاره کرد.
فعالیت تخصصی
- رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
- مدرس و محقق در زمینه حقوق اسلامی و کلام اسلامی
- قائم مقام و دبیر شورایعالی مجمع جهانی اهل بیت (ع)
- مدیرکل فرهنگی «اروپا و آمریکا» در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
- رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه و آلمان
- معاون بین‌الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
- تأسیس موسسات علمی، پژوهشی و فرهنگی در خارج از کشور از جمله سازمان غیردولتی «البیت المسلم»؛ برای دفاع از حقوق مسلمانان در ژنو، مجمع منطقه ای اهل بیت (ع) در آمریکای شمالی (کانادا)، آمریکای جنوبی (برزیل) و اروپا (هامبورگ)
- موسس بنیاد مطالعات اسلامی و بنیاد بین‌المللی ایران‌شناسی در روسیه
- مسئول بخش حافظ پژوهی (شیعه‌شناسی) در دانشگاه فرانکفورت.
- عضو شورای بین‌الملل مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی (دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری)
- عضو کمیته علمی و فرهنگی شورای راهبردی روابط خارجی
- مدیر تدوین طرح ارتقاء و بهبود سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (مسئول گروه تدوین)
- مدیرتدوین سند فرهنگی بین‌المللی بیانیه گام دوم انقلاب در کنار تدوین ده‌ها آیین‌نامه، شیوه نامه و تفاهمنامه در امور فرهنگی بین‌المللی.
کتاب
| عنوان | ناشر | سال انتشار |
| اسلام و چالشهای دوره مدرن | بین‌المللی الهدی | ۱۴۰۰ |
گفتاورد
حجّت الاسلام ایمانی‌پور در گفتگو با خبرگزاری مهر در رابطه با نقش دیپلماسی عمومی در مسائل مربوط به روابط فرهنگی گفت:
به اعتقاد من هفت کلید واژه مهم در فرمایشات رهبر معظم انقلاب در دیدار با رایزنان فرهنگی بود که باید مورد عنایت همه فعالان در حوزه فرهنگ و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی قرار گیرد. ایشان در این بیانات به حوزه اقتدار ما اشاره کردند و فرمودند که ریشه اقتدار ما در فرهنگ است. ما اگر بخواهیم در این حوزه اقتدار خود را به نمایش بگذاریم باید سرمایه‌گذاری خود را به آن معطوف کنیم و اینکه اگر ما ارتباطات فرهنگی خود را گسترش بدهیم می‌توانیم امیدوار باشیم که هرگز منزوی نمی‌شویم.
ایشان در عین حال در این دیدار بر بازمهندسی روابط فرهنگی نیز صحه گذاشتند. نکته بعدی که ایشان در این دیدار مورد تأکید قرار دادند ضرورت توجه به منابع انسانی بود و البته برای چنین کار بزرگی باید طبعاً نیروهای کار آمدی جذب و تربیت شود. این امر را ما در خود سازمان به خوبی درک کرده‌ایم زیرا برای برقراری ارتباطات از نوع جدید به اندازه کافی نیروی متخصص نداریم البته ایشان تأکید داشتند که حداقل همین نیروها یک خودسازی داشته باشند. نکته دیگر تبیین اهداف اصلی فعالیتهای برون مرزی ما برای ارائه تصویر درست از نظام بود.
دشمنان در حال مخدوش کردن این نظام هستند و برای ارائه تصویر درست از نظام باید ابتدا به ساکن یک تعریف درست از اسلام ناب محمدی داشته باشیم. بحث دیگر معرفی دستاوردهای نظام مثل مردمسالاری دینی جلوه‌های حضور مردمی و پیشرفتهای علمی کشورمان بود. نکته بعد در سخنان ایشان که مورد تأکید جدی بود آموزش زبان فارسی به عنوان درگاه برای ورود به معارف اسلامی و ایرانی بود.
تأکیدی دیگر در فرمایشات ایشان بود ناظر به دستگاه‌های فرهنگی داخلی بود که باید جلوه‌های متعالی فرهنگی ایرانی و اسلامی را معرفی کنند و نهایتاً هم ایشان بر معرفی ایران امروز بسیار تأکید داشتند و رایزنان را خط مقدم جبهه اسلامی در مقابل جبهه دشمنان دانستند و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را به عنوان قرار گاه مشترک و مرکز اصلی این جبهه معرفی کردند.
- ارزیابی شما از روابط فرهنگی نظام چیست؟ وتشکیل هشتمین هم‌اندیشی نمایندگان فرهنگی به چه منظور صورت پذیرفت؟
سال گذشته بر اساس مطالعات آسیب شناسانه مجموع آسیبهایی که در حوزه روابط فرهنگی وجود داشت احصا کردیم و دو راهکار را برای اصلاح امور پیش‌بینی کردیم. یکی مهندسی سامانه روابط فرهنگی نظام و دیگری باز مهندسی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان قرارگاه مشترک فعالیتهای فرهنگی نظام در خارج کشور.
پس از اینکه این موضوع محضر مقام معظم رهبری گزارش شد و ایشان مسیر را تأیید کردند عملاً کار مهندسی روابط فرهنگی و باز مهندسی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را آغاز کردیم. البته معظم‌له تذکری داشتند و فرمودند که کارهای بزرگ نیاز به افراد توانمند، فهیم و شجاع دارد که باید در سطح مدیران این پیش‌بینی انجام می‌شد.
اکنون به بهانه هشتمین هم‌اندیشی نمایندگان فرهنگی ایران در خارج از کشور بخشی از این پروژه رونمایی شده است. هم‌اکنون یک برنامه‌ریزی مشترک و مبتنی بر تحلیلهای محیطی با مشارکت دستگاه‌های فرهنگی طراحی گردیده وانتظار می‌رود ما را در رسیدن به یک نظام هم افزا و منسجم و یک جبهه واحد در فعالیتهای فرهنگی برون مرزی کمک کند.
- چه آسیبیهایی را متوجه روابط فرهنگی نظام می‌دانید؟
ما آسیب جدی را در این مسیر عدم مدیریت راهبردی در روابط فرهنگی می‌دانیم و این اقدام که با مشارکت ۲۳ دستگاه فرهنگی درحال جریان است به برنامه ای منجر می‌شود که به لحاظ شکلی و محتوایی نقشه راه فرهنگی جمهوری اسلامی را در فعالیتهای برون مرزی نشان می‌دهد. البته آسیبهای دیگری هم دیده می‌شود نظیر عدم درک مناسب از اهمیت فعالیتهای فرهنگی بین‌المللی در میان مسئولین، عدم تناسب میان سرمایه‌گذاری دستگاه‌ها و نیازها و فرصتهای موجود، عدم تناسب میان پیام‌ها ومحصولات فرهنگی و نهایتاً عدم رصد صحیح وبه هنگام از تحولات فکری وفرهنگی جهان.
- آیا این آسیبها متوجه رایزنان فرهنگی بوده یا دستگاه‌ها ونهادهای ذیربط مقصرند؟
در آسیبهایی که ذکر شد رایزنان فرهنگی کمترین نقش را دارند؛ زیرا سیاست و راهبرد جای دیگری می‌بایست تنظیم می‌شد؛ رایزن صرفاً مجری سیاست‌ها است. محصولات وتولیدات هم می‌بایست درمحل خودش تهیه وتدارک می‌شد. علاوه بر اینکه در میزان سرمایه‌گذاری نیز رایزن نقشی نداشته است. البته رایزنان با انگیزه می‌توانستند ومی توانند فرصت‌سازی وظرفیت‌سازی نمایند واقدامات ارزشمندی را طراحی واجرا کنند ولی اینکار سیستمی نیست. به اعتقاد بنده؛ مجموعه نظام متناسب با ظرفیت‌هایی که انقلاب ایجاد کرد، نتوانسته در خارج از کشور فضاسازی کند. در واقع جریانی که حضرت امام (ره) با انقلاب اسلامی در سطح جهان ایجاد کرد، خیلی جلوتر از اقدامات ما در طول این سال‌ها ست.
- در ارتباط با «متناسب کردن ظرف ومظروف یا پیام ومحصولات» بیشتر توضیح دهید.
همان‌طور که عرض کردم یکی از آسیبهای جدی که در فعایتهای فرهنگی برون مرزی وجود داشته این است که ما میان پیام خود، ابزارها و محصولات تناسبی ایجاد نکرده‌ایم یعنی ما یک پیام بلندی داشته‌ایم که باید به شیوه‌های مختلف عرضه می‌شد ولی تلاش شایسته برای عرضه صحیح این پیام صورت نپذیرفته است و محصولات مان را نیز متناسب با آن پیام تنظیم نکرده‌ایم. از جلوه‌های هنری گرفته تا بخشهای پژوهشی و آموزشی و امثال اینها.
- آیا مثالی عینی برای این امر دارید؟
برای مثال پس از گذشت سه دهه از انقلاب شکوهمند اسلامی مان هنوز کتابی که بتواند به واقع نظام مردمسالاری دینی ایران را برای یک خارجی تبیین کند تا آن فرد تمام مشخصات این نظام را بشناسد وجود ندارد. البته برخی از نوشته‌ها در این باره وجود داشته و حتی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می‌تواند منبع خوبی برای آشنایی با مختصات مردم سالاری دینی باشد ولی جا دارد کتابی همه‌جانبه و مشروح این مسئله را مو شکافی کرده ومجلدی قابل عرضه شود. یا در حوزه معرفی ولایت فقیه هم حکایت همین است. من گمان می‌کنم که حکومت ولی خبره وعادل تئوری است که اگردرست تبیین شود؛ عده بسیاری به آن گرایش پیدا می‌کنند زیرا هر عقل سلیمی حاکمیت خبره عادل و پارسا که توسط خبرگان منتخب ملت انتخاب می‌شود را می‌پذیرد. البته مشروط به این که صحیح تبیین شود.
- در ابتدای سخنان خود به مدیریت راهبردی نیز اشاره داشتید. این نقیصه چگونه به یک آسیب جدی تبدیل شده است؟
این مشکل ناشی ازنبود نگاه منظومه ای وجبهه ای و فقدان یک نقشه جامع فرهنگی بود که مورد وفاق همه دستگاه‌های فرهنگی باشد. مقام معظم رهبری ۱۴ سال پیش به منظور شکل‌گیری قرارگاه مشترک فرهنگی جهت سامان دهی به فعالیتهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور با تشکیل سازمان فرهنگ وارتباطات اسلامی موافقت فرمودند ولی علیرغم تشکیل سازمان این مهم بنا به دلایلی آنطور که مد نظر معظم‌له بود؛ انجام نشد؛ مثلاً قوانین حمایتی برای تحقق این اقدام تنظیم وتصویب نشد و ادغام دستگاه‌ها به شکل اصولی و فراگیرانجام نشد.
این حرکت بزرگ نیازمند تدوین اسناد فرادستی و قوانین مورد نیاز نظیر آئین‌نامه‌ها و احکام برنامه‌ای است، که می‌بایست در مراجع قانون‌گذار واجرایی کشور به تصویب برسد. خوشبختانه پیش‌بینی‌های لازم در برنامه پنجم توسعه کشور و نظایر آن صورت پذیرفته یا در شرف تحقق است. آنچه در این میان از اهمیت بیشتری برخوردار می‌باشد باور این امر است که ما برای توفیق در روابط فرهنگی نظام نیازمند برنامه‌ریزی مشترک فرهنگی هستیم و این مهم تنها درسایه همفکری و همراهی و همدلی تمام نهادهای فرهنگی عامل درخارج ازکشور قابل دستیابی است. بدیهی است علیرغم اقدامات صورت گرفته؛ هنوز در ابتدای مسیر هستیم و تا شرایط مطلوب فاصله زیادی داریم.
- به صورت عملیاتی بگویید چگونه این کارقابل تحقق است؟
اول اینکه با همفکری دستگاه‌ها نقشه جامع را تنظیم وهمگی را ملزم کنیم که مطابق تقسیم کاری که انجام شده عمل نمایند و از کارهای موازی و تقابلی جلوگیری کنند و به تصمیمات قرارگاه مشترک پایبند باشند. البته سازمان فرهنگ وارتباطات اسلامی نیز باید به درجه ای از رشد برسد که سازمان‌های دیگر مرجعیت تخصصی، علمی واطلاعاتی آن را در حوزه روابط فرهنگی بپذیرند. ایده‌های عملیاتی مشخص هم برای تضمین این کار وجود دارد مثلاً می‌توان صندوقی برای توسعه روابط فرهنگی تشکیل داد وبخشی از اعتبارات دستگاه‌های فرهنگی عامل در خارج از کشور را در آن صندوق قرار داد وهزینه را منوط به تصمیم شورایی متشکل از مسئولین دستگاه‌های مربوطه یعنی شورای عالی سازمان واگذار کرد.
- در بخشی از سخنان خود به بحث اثرگذاری امام راحل در جهان اشاره کردید و این که ما نتوانسته‌ایم حق مطلب را در این باره به جا بگذاریم به نظر این آسیبی جدی می‌آید فکر می‌کنید چرا در بحث صدور انقلاب که یکی آرمانهای مورد تأکید حضرت امام (ره) بود غفلت شد.
ما در برخی مقاطع تاریخی فراز و نشیب‌هایی داشته‌ایم. پیام‌هایی که در برخی مقاطع از ما صادر می‌شد مورد انتظار دوست داران انقلاب نبود من بخشی از این نقیصه را با عدم تعریف مأموریت‌های اصیل دستگاه‌ها و پرداختن به امور غیر مهم وبعضا منفعلانه مرتبط می‌دانم. به عنوان مثال در روابط فرهنگی نظام، گفتمان امام و انقلاب و اسلام ناب به بهانه اعتمادسازی کنار گذاشته شد. به تعبیر روشن‌تر باید بگویم که از ارزشهای برخاسته از انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران بعنوان ظرفیتی تأثیرگذار برای بازیگری در صحنه جهانی بخوبی استفاده نشد. البته این مشکل فقط متوجه واحدهای صف نبوده بلکه بخشهای تولید فکر و علم نیز به میزان مورد نیاز با رویکرد بین‌المللی به تولید و ترجمه اندیشه و گفتمان امام و انقلاب نپرداخته‌اند. بگذارید صریحاً عرض کنم از دیپلماسی ارزشی و گفتمان تولید شده در جریان انقلاب واندیشه‌های تابناک حضرت امام (ره) و دستاوردهای معنوی نظام جمهوری اسلامی ایران، که حوزه اقتدار ما را تشکیل می‌دهند به قدر کفایت بهره نبرده‌ایم.
بدیهی است درصورت عدم بهره‌برداری از گفتمان مذکور، ناگزیر خواهیم بود همانند برخی از دوره‌ها به گفتمان طراحی شده از سوی رقبا و معارضین و اقدام در حوزه‌ای که حوزه تفوق ما نمی‌باشد؛ تن در دهیم. راه علاج این دسته از مشکلات و آسیبها ایجاد باور نسبت به این مسئله است که اقتدار فرهنگی و معنوی نظام، اقتدار واقعی ما است و ما نیازمند رجوع و پایبندی به اصول انقلابی و دینی و اتخاذ رویکردی نقادانه نسبت به مبانی فکری و عملکرد نظام سلطه ایم و برای تحقق این مهم اولاٌ باید به تبیین صحیح هدف‌گیری‌ها یعنی مأموریت‌ها و اهداف بپردازیم و ابعاد کار را به درستی مشخص نماییم مثلاً آنجا که می‌گوییم اسلام؛ مراد کدام قرائت از اسلام است. آنجا که می‌گوییم ایران، منظور چیست؟ و آنجا که صحبت از کارآمدی نظام است، مراد کدام بخش است. ثانیاً با مدیریت، حمایت و هدایت صحیح تولیدات فکری، فرهنگی، اینگونه اقدامات را به سمت مورد نظر سوق دهیم و ثالثاً حامیان انقلاب را در سطح جهان شناسایی وجبهه انقلاب را با تمامی قوا شکل دهیم.
- با شرایط فعلی و امکانات موجود واقعاً چقدر به اجرای این ایده‌ها امیدوارید؟
من قبول دارم که نوع تهدیدات دشمن تغییر پیدا کرده و ابزارهای دیگری را برای این منظور مورد استفاده قرار می‌دهد. دشمن شدیداً به جنگ نرم و دیپلماسی عمومی توجه داشته و ما هم بر اساس تغییراتی که در این فضا بوجود آمده باید رفتار خود را تغییر بدهیم. دشمن در حوزه رسانه و دیپلماسی عمومی سالهای سال و با منابع مالی هنگفت کار کرده ولی واقعیت این است که به همان اندازه که این امکانات می‌تواند برای آنها فرصت ایجاد کند به همان اندازه نیز می‌تواند برایشان تهدید محسوب شود. همین فضای مجازی به همان اندازه که در اختیار آنها قرار دارد به همان اندازه می‌تواند آنها را به مخاطره بیندازد به شرط این که ما نیز راه کارهای صحیحی داشته و درست وارد موضوع شویم. گمان می‌کنم تفاوت ما با دشمنان مان پیام ما به خاطر عمق بیشتر تأثیر فراتری را ایجاد می‌کند.
- ولی به نظر می‌رسد بیش از آنکه در این مقوله کار کارشناسی انجام دهیم به روشهای سلبی متوسل شده‌ایم.
البته درغرب نیز تلاش می‌شود با تکثر اطلاعات نوعی سانسور ایجاد شود که ما اسمش را سانسور جدید می‌گذاریم. این روش برخلاف شیوه‌های قدیمی که با تحدید اطلاعات همراه بود، الان با تکثر اطلاعات سانسور صورت می‌گیرد. باید در این فضا که مردم از موج اخبار و اطلاعات خسته و دلزده شده و به سمت برندهای خاص گرایش پیدا کرده‌اند، ما باید برند اسلامی خود را تعریف کرده و جهان را به این برند دعوت کنیم. این امر شدنی است به رغم موج اطلاعات برند ما می‌تواند مطرح و جایگاه خاص خود را در جهان پیدا کند.
- مقام معظم رهبری در بیانات اخیر خود نمایندگان ایران در خارج از کشور را به خاورمیانه اسلامی نیز توجه داده بودند این نیز به نظر یک اقدام فرهنگی جدی می‌طلبد. آیا برای این مهم هم برنامه خاصی دارید؟
من معتقدم نظام سلطه به پایان راه خود رسیده است. آنها مدعی بودند که دستاوردهای پایان تاریخ را به بشر منتقل کرده‌اند ولی وقتی بشرمی بیند که دستاوردهای آخر زمان غرب نتوانسته است نیازهای او را برطرف کند دنبال گمشده خود در جایی دیگر می‌گردد. امروز جمهوری اسلامی با پیامی متفاوت در جهان ظاهر شده است. عدالت‌خواهی، ظلم‌ستیزی، دعوت به یک جهان عاری از خشنونت وحکومت یک منجی عادل پیام‌هایی است که دل‌های بسیاری را به خود جذب کرده است.
- دیپلماسی عمومی ایران برای تحقق این مهم چه تأثیری دارد؟
دیپلماسی رسمی چندی است که اعتبار سابق خود را از دست داده و این دیپلماسی عمومی است که حرف نخست را می‌زند. غرب هم استفاده از آن را دردستور کار قرار داده است. ما نیز از این محمل با ارتباط گسترده با رسانه‌ها و سازمان‌های مردم نهاد و توده مردم باید استفاده کرده و ایده‌های اسلامی خود را ارائه کنیم.[۱]
پانویس
- ↑ گفتگوی مهر با ایمانی پور: دیپلماسی عمومی حرف نخست را می‌زند/ بررسی آسیبهای روابط فرهنگی خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار: ۲۵ اسفند ۱۳۸۸
پیوند به بیرون
- حجت الاسلام و المسلمین ایمانی پور: ساختارها در حوزۀ دیپلماسی فرهنگی باید هوشمند باشد.
- ایمانی‌پور: رایزنان فرهنگی زمینه‌ساز وحدت اسلامی هستند.
- نشست صمیمانه حجت الاسلام ایمانی پور با فارسی آموزان رایزنی فرهنگی در عشق آباد
- رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی در غزه منصوب می‌شود
- قرآن پاسخگوی تمام نیازها و مسایل و چالشهای جهان است
- عدم استفاده از ظرفیت زبان فارسی در تعامل با دنیا خطاست
- حجت‌الاسلام ایمانی‌پور مطرح کرد؛ زبان فارسی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران است
- ایمانی‌پور مطرح کرد؛ جهان آینده، جهان شرق خواهد بود
- سوابق و فعالیتهای حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی ایمانی‌پور