محمد آفریده

محمد آفریده

نام تولد	محمد آفریده
زمینه فعالیت	تهیه‌کننده
ملیت	ایرانی
تاریخ تولد	۱۳۴۱ ‏(۶۱–۶۲ سال)
محل تولد	تهران
سال‌های فعالیت	۱۳۵۸-اکنون
تحصیلات	لیسانس الهیات
آدرس اینستاگرام	محمد آفریده

محمد آفریده (زادهٔ ۱۳۴۱ در تهران) تهیه‌کننده و سینماگر، کارگردان و فیلم‌نامه‌نویسِ ایرانی است. وی از سال ۱۳۵۸ خورشیدی فعالیت هنری خود را در کانون پرورش فکری و مرکز اسلامی فیلمسازی وابسته به صدا و سیما، آغاز کرد.

زندگی

محمد آفریده سینماگر، کارگردان و فیلمنامه نویسِ ایرانی است. وی دارای لیسانس الهیات است. وی از سال ۱۳۵۸ خورشیدی فعالیت هنری خود را در کانون پرورش فکری و مرکز اسلامی فیلمسازی وابسته به صدا و سیما، آغاز کرد. از سال ۱۳۶۲ تا ۱۳۸۸ مسئولیت‌های اجرایی متفاوتی همچون: کارشناس فرهنگی سینما در بنیاد سینمایی فارابی، مسئول تأمین فیلم و سریال اداره کل تأمین برنامه خارجی سیما، مدیر تولید و مدیرعامل انجمن سینمای جوان ایران و مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را برعهده داشته است. در کارنامه هنری وی می‌توان به مواردی همچون عضویت در هیئت مؤسس کانون فیلمنامه نویسان ایران، تهیه کنندگی بیش از ۳۰۰ برنامه تلویزیونی فیلم کوتاه (سینمای دیگر) برای شبکه‌های سیما، کارگردانی چندین فیلم و سریال تلویزیونی و نیز نویسندگی کتاب فیلمنامه «زیر آسمان» (نویسندگی مشترک) انتشارات امیرکبیر در حوزه دفاع مقدس و نویسندگی فیلمنامه سریال تلویزیونی سیمرغ (زندگینامه شهید شیرودی و شهید کشوری) اشاره کرد.

آفریده در عرصه مدیریتی نیز دبیر جشنواره‌‌های مختلفی چون سینما حقیقت (مستند) ـ میراث فرهنگی تمدن ایران ـ فیلم کوتاه تهران ـ فرهنگ و صنعت- جایزه بزرگ شهید آوینی ـ همایش تصویر عاشورا ـ چشم انداز سینمای مستند فرانسه ـ هلند و فلسطین ـ عضو هیات انتخاب و داوری چندین دوره از جشنواره‌های فیلم فجر- کودک و نوجوان- دفاع مقدس بوده است. او همچنین در طی دوران مدیریت خود تولید بیش از ۴۰۰۰ فیلم کوتاه و مستند و انیمیشن و حمایت از ۷۰ فیلم بلند سینمایی کارگردانان جوان را بر عهده داشته است.

اثر جنجالی

کسانی چون علی معلم، همایون اسعدیان و محسن علی‌اکبری از منتقدین فیلم "یک خانواده محترم" به تهیه‌کنندگی محمد آفریده هستند و از تصویر سیاهی که «یک خانواده محترم» از مردم ایران و دفاع مقدس این ملت به نمایش می‌گذارد، گلایه می‌کنند.

آفریده تهیه‌کننده‌ فیلم "یک خانواده محترم" در گفتگو با خبرگزاری فارس مورخ ۱۷ فروردین ۸۹ در مورد موضوع فیلم خود چنین می‌گوید: «پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نخستین و شاید مهمترین پیروزی عظیم ملت ایران در آزادی خرمشهر رقم خورد و ان‌شاءالله امسال در نظر دارم به مناسبت سی‌امین سالگرد دفاع مقدس، فیلمی بلند با استانداردهای سینمای جهان، با اشاره و یاد این حماسه تهیه کنم». تولید فیلم «یک خانواده محترم» در ابتدا با نام «خرمشهر» و با مشارکت فرانسه و البته سیمافیلم کلید می‌خورد. اما سیمافیلم بعد از انتشار خبر پذیرفته شدن «یک خانواده محترم» در بخش فرعی جشنواره کن فرانسه، اعلام می‌کند که هیچ مشارکتی در ساخت این فیلم نخواهد کرد، در حالی که چندی بعد به گفته خود مسئولین سیمافیلم، مشارکت سیمافیلم با مبلغ ۱۱۴ میلیارد ریالی در این اثر تأیید می‌شود.

انتقادات به این فیلم به جایی می‌رسد که در یک اقدام بی‌سابقه، رئیس صداوسیما به دلیل مشارکت در تولید این فیلم به مجلس احضار می‌شود، رئیس سیمافیلم مدتی بعد از کار برکنار می‌شود و سازمان سینمایی از تهیه‌کننده فیلم به دلیل نداشتن مجوز تولید شکایت می‌کند.

فعالیت تخصصی

عنوان اثر	نوع	سال تولید	نوع فعالیت
سه جلد	سینمایی	۱۴۰۰	تهیه‌کننده
دست‌انداز	سینمایی	۱۳۹۸	تهیه‌کننده
یک خانواده محترم	سینمایی	۱۳۹۰	تهیه‌کننده
پوسته	سینمایی	۱۳۸۷	تهیه‌کننده (مشترک با مصطفی آل‌احمد)
عاشقانه	سینمایی	۱۳۷۴	نویسنده (مشترک با اسماعیل رحیم‌زاده و علیرضا داوودنژاد)
گارد ویژه	سینمایی	۱۳۷۴	نویسنده (مشترک با پرویز صبری و حسن مقصودی)
یک شب، یک غریبه	سینمایی	۱۳۷۳	نویسنده (مشترک با اسماعیل رحیم‌زاده)
رابطه پنهانی	سینمایی	۱۳۷۱	نویسنده (مشترک با فرشید گوران)
زیر آسمان	سینمایی	۱۳۷۱	نویسنده (مشترک با اسماعیل رحیم‌زاده)
بازگشت قهرمان	سینمایی	۱۳۶۹	نویسنده (مشترک با حسن خادم)
هشت و نیم شب	سینمایی	۱۳۶۵	مجری طرح
قهرمان کیه	تلویزیونی	۱۳۶۴	نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده
همسایه‌ها	فیلم کوتاه	۱۳۹۱	مجری طرح و تهیه‌کننده
بچه‌های دیار صفا	فیلم کوتاه	؟	دستیار فیلمبردار (مشترک با ابراهیم حاتمی‌کیا)

کتاب‌شناسی

کتاب در زیر آسمان: مجموعه سه اپیزود توسط انتشارات امیرکبیر در سال ۱۳۶۹ از او به چاپ رسیده است.

جوایز و افتخارات

تقدیر از محمد آفریده در جشنواره فیلم خورشید

تندیس ویژه جشنواره فیلم کوتاه مستقل خورشید به محمد آفریده به پاس یک عمر حمایت از فیلم کوتاه داده شد.

گفتاورد

ریشه‌های سینمای مستند اصیل و چگونگی شکل‌گیری جشنواره‌ای به نام حقیقت

اوایل دهه هشتاد بود که مسئولیت دو مجموعه «انجمن سینمای جوان» و «مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی» را به عهده داشتم که با مشورت دوستان و دست اندرکاران سینمای مستند، تصمیم گرفتم با توجه به حمایت از سینمای مستند و تولیدات فیلمسازان این عرصه، اولین نشریه تخصصی سینمای مستند، به عنوان «سینما حقیقت» را منتشر کنم.

نام «حقیقت» از ابتدا با سینمای مستند در ذهن و اندیشه ام حضور داشت. به نظر من «حقیقت» هویت و هدف انسان را در آفرینش رقم می‌‌زند. به یک معنا، حقیقت، آزادی می‌‌آفریند و آزادی است که با خود آگاهی و مسئولیت به همراه می‌‌آورد و سینمای مستند به عنوان تنها سینمایی که بی‌واسطه با واقعیات و حقایق مانوس و محشور است، می‌‌تواند متعهدانه تصویرگر حقایق عالم باشد.

در سال ۱۳۸۴ بعد از یک سال دوری از مسئولیت اجرایی، با درخواست آقای "جعفری جلوه" معاونت وقت امور سینمایی، مجددا مسئولیت مرکز گسترش سینمای مستند را به عهده گرفتم، اما این بار بذرهایی که کاشته شده بود، جوانه زده بود و حضور مواج و بانشاط فیلمسازان خلاق و با انرژی، برنامه‌ریزی و طراحی‌های نوین را مورد نیاز داشت. با جلسات متعددی که با مستند سازان داشتم، برگزاری یک جشنواره مستند آرزوی همگانی آنان بود و با توجه به اینکه این سینما امکانات محدودی برای معرفی و دیده شدن دارد، همه عزم خود و همکارانم را برای راه اندازی اولین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران«سینما حقیقت» در سال ۱۳۸۶ بکار بردم.

اما هنوز احساس می‌‌کردم ظرفیت و لیاقت این سینما و این فیلمسازان محجوب و مظلوم بیشتر و بالاتر از همه کاری است که شده. در همین افکار بودم که دوست و معاونم در مرکز، آقای پژمان لشکری پور پیشنهاد برگزاری جایزه بزرگ شهید آوینی را به من داد و من بلافاصله پذیرفتم و اولین دوره اهدای جایزه بزرگ شهید آوینی (ویژه برترین‌های مستند سال) را در راستای حمایت و ارتقای سینمای مستند ایران و ارج نهادن بر نقش ممتاز و شخصیت ارزشمند سید شهیدان اهل قلم «مرتضی آوینی» در سال۱۳۸۷ برگزار شد.

در دومین دوره که مصادف بود با شانزدهمین سالگرد شهادت آن بزرگوار، به عنوان دبیر فکر کردم برای پربار کردن این حرکت فرهنگی که به عنوان پشتیبان سینمای مستند دیده شده بود، از یک جمع دوست داشتنی به عنوان یادگاران شهدا دعوت به داوری کنم. یکی از برکات این جشنواره برای من آشنایی با یادگاران شهدای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بود، یادگارانی به نام های: «سید محسن اندرزگو»، «سید حمزه جهان آرا»، «محمدکلانتری»، «محمدمهدی تندگویان»، «علی ساجدی»، «محمد شهاب الدین محمدی عراقی» و «میثم کریمی».

انگیزه برگزاری جایزه بزرگ «شهید آوینی» علاوه بر تجلیل از شهید آوینی، فراهم کردن عرصه ای برای تبلیغ و ترویج افکار او، آشنایی نسل جوان با این اندیشه‌ها و تعریف مصادیق و مفاهیمی است که او در سینمای مستند به دنبال آن بود. شهید آوینی یکی از این ستاره‌های پرفروغ و تابناک عرصه سینمای مستند این سرزمین است و باید آرا و اندیشه‌های او را فارغ از حب و بغض‌های رایج شناخت و به نسل بعد منتقل کرد. این شهید بزرگوار به سینمایی دلبسته بود که متعهد و ارزشمند بود و جایزه آوینی، جایزه سینمای «متعهدانه» است. سینمایی که سینما «حقیقت» است، سینمایی که ممکن است درد و رنج برای سازندگان خود به همراه داشته باشد؛ چراکه این سینما همچون آینه، همه حقایق را چه زشت و چه زیبا، در برابر دیگران، مخصوصا مسئولان قرار می‌‌دهد و ناآگاهی، جهل و وابستگی، مخالف سرسخت حقیقت است.

درباره اهمیت پژوهش در سینما

سینما یک مجموعه به‌هم مرتبط و متصل است و این مجموعه به گذشته، حال، فرهنگ، جامعه، دانش، آگاهی، آموزش، مدیریت، عوامل، صنوف و... وصل است. برای رسیدن به یک فهم درست از یک امر، باید همه عوامل مؤثر بر آن را در نظر گرفت. وی ادامه داد: متاسفانه در حوزه‌های فرهنگی، پژوهش‌ها بیشتر زینت المجالس سازمان‌ها و مراکز شده است. حوزه‌های اجرایی مدت‌ها است که به خاطر گرفتاری‌های دائمی و بیشتر سیاست‌زدگی، فرصت بهره‌برداری از نتایج پژوهش‌ها را ندارند.

آفریده با اشاره به اهمیت پژوهش گفت: سینما می‌تواند تجلی فرهنگ، هنر و جامعه هر کشوری باشد. سینمایی در دنیا قدرتمند و پیشتاز است که از دانش و آگاهی برخوردار است و پژوهش، دانش و آگاهی است و سینمایی که به‌راستی و با ریاضت از قدرت این معرفت برخوردار باشد، بیمه است. این مدیر سینمایی درباره تاثیر شیوع ویروس کرونا بر آینده سینما گفت: سینما از دو بخش هنر و صنعت تشکیل می‌شود و تا آنجایی که به هنر مرتبط است انسان بی‌هنر نمی‌تواند نفس بکشد و بدون صنعت هم انسان قادر نیست زندگی خود را پیش ببرد؛ لذا آینده سینما در جهان بعد از کرونا، به نظرم روشن و پرانرژی و با نشاط ‌تر است. انسان در طول تاریخ همیشه سعی کرده از هر مسئله و مشکلی، فرصتی برای ساختن آینده بهتر داشته باشد و طبیعت و سرشت بشر این است که با امید، سازنده‌تر به پیش برود. البته سینمای ما هم می‌تواند از این امر مستثنی نباشد.