محمد محمدی ری‌شهری
 | |
| زمینه فعالیت | سیاست فرهنگ حوزه و دانشگاه |
|---|---|
| ملیت | ایرانی |
| تاریخ تولد | ۷ آبان ۱۳۲۵ (۷۷ سال) |
| محل تولد | شهرری |
| تاریخ درگذشت | ۱ فروردین ۱۴۰۱ |
| پیشه | تولیت حرم عبدالعظیم رئیس مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث نمایندگی مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری ریاست دادگاه انقلاب ارتش حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب اسلامی وزیر اطلاعات دادستان کل کشور دادستان دادگاه ویژه روحانیت نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت. |
| وبگاه | پایگاه رسمی محمد محمدی ری‌شهری |
محمد محمدى نیک معروف به ریشهرى (زادۀ ۱۳۲۵ش-درگذشت۱۴۰۱ش) روحانی شیعه، حدیث‌پژوه، سرپرست حرم عبدالعظیم حسنی و از کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران بود. ری‌شهری همچنین نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری و بنیان‌گذار و رئیس دانشگاه قرآن و حدیث و سرپرست حجاج بود.
میزان الحکمه معروف‌ترین اثر اوست و کتاب‌های متعددی با تکیه بر احادیث شیعه نگاشت. چند مجموعه مانند دانشنامه امیرالمومنین، دانشنامه امام حسین، دانشنامه امام مهدی و دانشنامه قرآن و حدیث نیز زیر نظر او تألیف شده است. وی داماد علی‌اکبر فیض مشکینی بود.
زندگى و تحصیل
محمد محمدى نیک معروف به ریشهرى متولد آبان سال ۱۳۲۵ ۱۳۲۵ ش در شهرری است.[۱] او پس از پایان تحصیلات ابتدایى، درسال ۱۳۳۹ش ، وارد حوزه علمیه شهر ری (مدرسه برهان) شد[۲] و در سال ۱۳۴۰ش، براى ادامه تحصیل به قم رفت و در مدرسه گلپایگانی که زیر نظر سید محمد بهشتی و عبدالرحیم ربانی شیرازی بود، دروس حوزوی را پیش گرفت.[۳] وی دروس خارج فقه و اصول فقه را در سال ۱۳۴۷ ش در قم آغاز کرد.[۴] به گفته ری‌شهری، او از سال ۱۳۳۹ش تا پیروزى انقلاب، حدود ۱۸سال در حوزه‌های علمیه ری، حوزه علمیه قم، حوزه نجف و حوزه مشهد مشغول تحصیل بود.[۵]
استادان او در درس خارج اصول، محمدعلی اراکی و حسین وحید خراسانی و اساتیدش در فقه، علی‌اکبر فیض مشکینی، میرزا جواد تبریزی، سید محمدرضا گلپایگانی و مرتضی حائری یزدی بودند.[۶] وى همچنین از سید رضا بهاءالدینی، اجازه روایت دریافت کرد.
ری‌شهری در حوزه اخلاق، خود را تحت تأثیر عبدالکریم حامد از شاگردان رجبعلی خیاط،[۷] آقا حسین فاطمی،[۸] محمدتقی بهجت و سید رضا بهاءالدینی می‌داند.[۹]
ری‌شهری در اولین روز فروردین ۱۴۰۱ش در تهران درگذشت و آیت‌الله خامنه‌ای شامگاه سوم فروردین در دفتر خود بر پیکر ری‌شهری نماز خواند[۱۰] پیکر وی در روز چهارم فروردین ۱۴۰۱ش، در حرم عبدالعظیم حسنی دفن شد.[۱۱]
تألیفات
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور، ۹۶ عنوان کتاب در ۲۱۵ جلد از آثار ری‌شهری را به زبان عربی و فارسی در موضوعاتی چون قرآن و حدیث، دعا، اخلاق، سیره و تاریخ، عقاید و معارف اسلامی و ... جمع‌آوری و منتشر نموده است.[۱۲]
او نخستین کتابش را با عنوان «بحث‌هایی درباره خدا» در سال ۱۳۵۰ش منتشر کرده است.[۱۳] چاپ «موسوعه میزان الحکمه» در ۱۵ جلد و نیز انتشار «دانشنامه امیرالمؤمنین» در ۱۳ جلد و دانشنامه امام حسین(ع) در ۱۴ جلد[۱۴]از دیگر آثار منتشر شده زیر نظر اوست.[۱۵]
برخی آثاری که مستقیم و یا با اشراف وی چاپ شده‌اند عبارت‌اند از:
- دانشنامه قرآن و حدیث
دانشنامه قرآن و حدیث، دایرةالمعارفی موضوعی که مفاهیم دینی، اعتقادی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را پوشش داده است. این دانشنامه به شیوه الفبایی ــ موضوعی به گزارش احادیث مرتبط با موضوعات پرداخته و با استناد به آیات و روایات به توضیح و تبیین موضوعات، مفاهیم و مدخل های دینی می‌پردازد. [۱۶]
- دانشنامه امام مهدی(ع)
دانشنامه امام مهدی بر پایه قرآن و حدیث، دایرة المعارفی که دارای چهارده بخش از ولادت، زندگی امام(ع) تا تشكیل حكومت را شامل می‌شود که در سال ۱۳۹۳ش در ۱۰ جلد انتشار یافت.[۱۷]
- کیمیای محبت
این کتاب درباره زندگی‌نامه رجبعلی خیاط است که مجموعه‌ای از خاطرات و گفتگو با شاگردان شیخ رجبعلی است و این کتاب از پنج بخش ویژگی‌ها، تحول، سازندگی، وفات و برخی مربیان و شاگردان شیخ، تشکیل شده است.[۱۸]
- علم و حکمت در قرآن و حدیث
در این اثر، ارزش علم و عقل از دیدگاه اسلام در آیات و روایات شیعه و اهل سنت، به صورت موضوعی گردآوری شده است. کتاب، در هفت بخش نوشته شده است. این کتاب در پنج نوبت چاپ شده است.[۱۹]
- مناظره در رابطه با مسائل ایدئولوژیک
این اثر ۱۲ مناظره از جمله مناظره پیامبر اسلام با اشراف قریش، مناظره علی(ع) با یکی از دانشمندان یهود و دیگر مناظره‌ها را در بر دارد.[۲۰]
فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی
نماینده مجلس خبرگان
محمد ری‌شهری از مسئولان فعال جمهوری اسلامی پس از انقلاب بود. ری‌شهری علاوه بر نمایندگی مجلس خبرگان در دوره سوم،[۲۱] نمایندگی در دوره پنجم را نیز به عهده داشت.[۲۲] وی حاکم شرع دادگاه‌هاى انقلاب اسلامى دزفول، بهبهان، گچساران، بروجرد، رشت و گنبد کاووس پس از پیروزى انقلاب اسلامی ایران بود.[۲۳]
ریاست دادگاه ارتش
ری‌شهری در اواسط سال ۱۳۵۸ش ریاست دادگاه انقلاب ارتش را داشت[۲۴] و از جمله مسائل مطرح در طول تصدى او، رسیدگى پرونده حزب خلق مسلمان در پایگاه‌هاى هوایى تبریز، اصفهان و بوشهر،[۲۵] محاکمه نظامیان کودتاى نوژه، رسیدگى به پرونده قطب‌زاده و سران نظامى حزب توده بوده است.[۲۶]
اولین وزیر اطلاعات جمهوری اسلاممی ایران
ری‌شهری اولین وزیر اطلاعات ایران (۶ آذر ۱۳۶۴ش) بود[۲۷]. او در سال ۱۳۶۸ش دادستان کل کشور[۲۸] و چندی بعد دادستان ویژه روحانیت می‌شود.[۲۹]
نمایندگی ولی فقیه و سرپرستی حجاج
از دیگر مسئولیت‌های سیاسی وی می‌توان به دو دهه [۳۰] نمایندگی ولی‌فقیه و سرپرستی حجاج ایرانی (امیر الحاج)[۳۱] و عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام در دوره چهارم، پنجم و ششم را نام برد.[۳۲]
دبیرکل حزب سیاسی جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی
ری‌شهری در سال ۱۳۷۵ش یک حزب سیاسی به نام جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی تأسیس کرد و خود دبیر کل آن شد.[۳۳] او در سال ۱۳۷۶ش نامزد انتخابات ریاست جمهوری ایران شد ولی رأی نیاورد.[۳۴]
تولیت حرم حضرت عبدالعظیم حسنی
ری‌شهری تا آخر عمر متولی حرم عبدالعظیم حسنی[۳۵] و رییس مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث (با دو زیر مجموعه پژوهشگاه قرآن و حدیث و دانشگاه قرآن و حدیث) بود.[۳۶]
پانویس
- ↑ محمد محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۱۳.
- ↑ محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۰.
- ↑ محمد محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۲.
- ↑ محمد محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۳۰.
- ↑ محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۳۰.
- ↑ محمدی ری شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۳۰.
- ↑ محمد محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۸.
- ↑ محمد محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۳۰.
- ↑ محمدی ری شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۹.
- ↑ رهبر انقلاب چهارشنبه شب بر پیکر حجت‌‌‌الاسلام‌والمسلمین ری‌شهری نماز اقامه کردند، پایگاه حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ انتشار: ۴ فروردین ۱۴۰۱ش.
- ↑ آیین تشییع و خاکسپاری آیت‌الله ری‌شهری برگزار شد، خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: ۴ فروردین ۱۴۰۱ش.
- ↑ «مجموعه آثار آیت الله محمد محمدی ری‌شهری»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.تاریخ نشر: ۱۸ بهمن ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
- ↑ شهلا پروین‌زاد، «کتاب‌شناسی حجت‌الاسلام ری‌شهری»، ص۲۲.
- ↑ محمد محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش، ج۱.
- ↑ شهلا پروین‌زاد، «کتاب‌شناسی حجت‌الاسلام ری‌شهری»، ص۲۲.
- ↑ «معرفی دانشنامه قرآن و حدیث»، پایگاه رسمی محمدی ری‌شهری.
- ↑ «معرفی دانشنامه امام مهدی بر پایه قرآن و حدیث»، پایگاه رسمی محمدی ری‌شهری.
- ↑ «معرفی کتاب کیمیای محبت»، پایگاه رسمی محمدی ری‌شهری.
- ↑ «معرفی کتاب علم و حکمت در قرآن و حدیث»، پایگاه رسمی محمدی ری‌شهری.
- ↑ شهلا پروین‌زاد، «کتاب‌شناسی حجت‌الاسلام ری‌شهری»، ص۲۲.
- ↑ «اعضای سومین دوره انتخابات اعضای مجلس خبرگان»، سایت دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
- ↑ «اعضای پنجمین دوره انتخابات اعضای مجلس خبرگان»، سایت دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
- ↑ محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۸۴ و ۸۵.
- ↑ محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۸۹.
- ↑ محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۹۰ و ۹۱.
- ↑ محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۸۷.
- ↑ محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۳، ص۴۹ و ۵۸.
- ↑ محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۸۳.
- ↑ «انتصاب دادستان دادگاه روحانیت»، سایت آیت الله خامنه‌ای، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۳۹۷.
- ↑ خبرگزاری فارس
- ↑ «انتصاب سرپرست حجاج ایرانی»، پایگاه اطلاع رسانی آیت الله خامنه‌ای، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۳۹۷ش.
- ↑ «اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام»، سایت مجمع تشخیص مصلحت نظام.
- ↑ مظفری، جریان‌شناسی سیاسی معاصر ایران، زمزم هدایت، ص ۱۳۶.
- ↑ «جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی»، سایت هدنا.
- ↑ «انتصاب تولیت آستان عبدالعظیم الحسنی(ع)»، سایت نشر آثار آیت الله خامنه‌ای، تاریخ بازدید: ۱۵ دی ۱۳۹۷.
- ↑ «مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث»، سایت دارالحدیث.
پیوند به بیرون