مختارنامه (مجموعه تلویزیونی)
 | |
| نام فیلم | سریال مختارنامه |
|---|---|
| موضوع | تاریخ |
| کارگردان | داوود میرباقری |
| نویسنده | داوود میرباقری حسن میرباقری محمد بیرانوند |
| بازیگران | فریبرز عرب‌نیا داوود رشیدی اکبر زنجانپور فریبا کوثری مهدی فخیم‌زاده ژاله علو رضا رویگری |
| شرکت/سازمان تولیدکننده | سیمافیلم |
| کشور | ایران |
| زبان | فارسی |
مختارنامه مجموعهٔ تلویزیونی، پیرامون زندگی و قیام مختار ثقفی به کارگردانی داوود میرباقری است. این سریال داستان مختار ثقفی و چگونگی قیام او که پس از حادثهٔ عاشورا برای خون‌خواهی امام حسین(ع) انجام داد را روایت می‌کند.
این سریال در ۴۰ قسمت ۶۰ دقیقه‌ای از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، پخش گردید. شروع پخش این سریال در تاریخ جمعه ۹ مهر ۱۳۸۹ از شبکه اول سیما بود.[۱]
تولید
فیلم‌برداری سریال مختارنامه از فروردین ۱۳۸۳ آغاز شد و در تیر ۱۳۸۸ به پایان رسید. (به گفته کارکنان این مجموعه) فیلم‌برداری این مجموعه در تهران، قزوین، تاکستان، ورامین، آبادان، شوشتر، شهریار، آران و بیدگل، اسلامشهر، زاویه، کویر سفیدشهر و شاهرود انجام شده است. همچنین سکانس‌های عاشورای این سریال در بیابان‌های روستای طرود، در نزدیکی شهرستان شاهرود فیلم‌برداری شده است. این سریال دارای حدود ۷۰۰ سکانس است که ۱۰۰ سکانس آن مربوط به ۵ جنگ بزرگ این سریال هستند.[۲]
داستان
داستان این مجموعهٔ تلویزیونی از زخمی‌شدن حسن بن علی و رفتن وی به مدائن که حاکم آن سعد بن مسعود ثقفی، عموی مختار است شروع می‌شود. مختار از طرف عمویش فرا خوانده می‌شود تا از حسن بن علی محافظت کند. بعد از مسموم و کشته شدن حسن مجتبی توسط همسرش جعده در ادامه، داستان به وقایع سال ۶۰ هجری و مرگ معاویه و حکومت یزید و جریان بیعت‌گرفتن از حسین بن علی رفته و در نهایت پنج سال بعد از حادثهٔ عاشورا، مختار به عنوان رهبر سومین قیام پس از عاشورا با متحدکردن شیعیان با شعار «یا لثارات الحسین»[۳]
بازیگران
| بازیگر | نقش |
|---|---|
| فریبرز عرب‌نیا | مختار بن ابوعبید ثقفی |
| فرهاد اصلانی | عبیدالله بن زیاد (ابن مرجانه) |
| مهدی فخیم‌زاده | عمر بن سعد |
| نسرین مقانلو | سَمُرَة بن جُندَب، ام ثابت، همسر اول مختار ثقفی |
| داوود رشیدی | نعمان بن بشیر انصاری امیر کوفه و پدر عمره زن مختار ثقفی |
| فریبا کوثری | عُمرِه بنت نعمان بن بشیر، همسر دوم مختار ثقفی |
| ماه چهره خلیلی | جاریه خواهر ناتنی مختار ثقفی و زن عمر بن سعد |
| رضا رویگری | کیان ایرانی سردار ایرانی مختارثقفی |
| بهرام زیرکساری | پیک |
| جعفر دهقان | مصعب بن زبیر |
| محمد صادقی | عبدالله بن مطیع سومین حاکم زبیری کوفه بعد از مرگ یزید |
| عنایت الله شفیعی | عبدالله بن کامل شاکری یار مختار و فرمانده شرطه‌های کوفه در دولت مختار |
| حسن میرباقری | ابراهیم بن مالک اشتر |
| رضا کیانیان | عبدالله بن زبیر |
| انوشیروان ارجمند | رفاعة بن شداد یکی از رهبران توابین |
| محمدرضا شریفی‌نیا | محمد بن حنفیه برادر حسین بن علی |
| ولی‌الله شیراندامی | سلیمان بن صرد خزاعی رهبر شیعیان کوفه و توابین |
| ژاله علو | دومه الحسنا مادر مختار ثقفی |
| کاظم هژیرآزاد | مُهَلَب بن ابی‌صفره مشاور مصعب بن زبیر |
| حبیب دهقان‌نسب | یزید بن اَنَس یار مختار ثقفی |
| محمد فیلی | شمر بن ذی الجوشن |
| شهرام حقیقت‌دوست | عبیدالله بن حر جعفی |
| امین زندگانی | مسلم بن عقیل سفیر حسین بن علی در کوفه |
| محمود جعفری | مَعقَل غلام و مشاور عبیدالله بن زیاد|ابن مرجانه |
| فرخ نعمتی | هانی بن عُروِه رهبر شیعیان کوفه |
| پرویز پورحسینی | میثم تمار |
| مظفر مقدم | شَبَث بن رَبعی |
| اکبر زنجانپور | سعد بن مسعود ثقفی فرماندار مدائن و عموی مختار |
| صالح میرزاآقایی | جعفر بن زبیر |
| رحمان باقریان | زِربی غلام ایرانی مختار ثقفی |
| احمد علامه‌دهر | عبدالرحمن بن شُرَیح یار مختار ثقفی |
| مصطفی طاری | عمرو بن حُرَیث (بن حُرَیث) فرمانده اموی شرطه‌های کوفه |
| حمید مظفری | مسلم بن عوسَجِه |
| حمیدرضا عطایی | سائب بن مالک اشعری یار مختار ثقفی |
| بهرام شاه‌محمدلو | عبدالله بن یزید دومین حاکم زبیری کوفه بعد از مرگ یزید |
| رضا خندان | سنان بن اَنَس نخعی |
| سیامک اطلسی | حُصَین بن نُمَیر |
| سیروس تقی‌نژاد | حُصَین بن نُمَیر |
| کریم اکبری مبارکه | اَحمَر بن شُمَیط فرمانده سپاه مختار ثقفی در نبرد حرورا |
| محمود اردلان | زائده بن قدامه پسر عموی مختار |
| زهیر بن قین از کشته‌شده‌ها در کربلا | |
| بیژن افشار | محمد بن اشعث ابن قیس |
| میرصلاح حسینی | عمرو بن حجاج زبیدی |
| حامد میرباقری | وَهَب نصرانی از کشته‌شده‌ها در کربلا |
| نصرت دستمردی | عبدالله ابن زبیر |
| حامد میرباقری | ثابت بن مختار، پسر مختار ثقفی |
| عباس وفایی | عبدالله ابن زبیر |
| عباس امیری مقدم | عامر بن مسعود اولین حاکم زبیری کوفه بعد از مرگ یزید |
| صدرالدین حجازی | خولی بن یزید اصبحی |
| ابراهیم‌آبادی | عبیده یار مختار ثقفی |
| سیروس کهوری‌نژاد | غلام حرمله |
| الهام حمیدی | کیسان ابوعمره |
| حسن علیرضایی | مرد علوی، فرمانده زبیری ، علیرضایی در گروه سوارکاری سریال مختارنامه هم فعالیت مؤثری داشته است. |
| بهنوش طباطبایی | خاشعه عروس زبیریان همسر منذر بن زبیر |
| بهناز جعفری | عبیدالله بن حر |
| شهره لرستانی | حمدان و سردسته زنان کوفی که در مسجد کوفه به عمر بن سعد سنگ زده بودند |
| انوش معظمی | حرمله بن کاهل اسدی |
| شهزاد صفوی | عبدالله بن مالک اشتر نخعی برادر ابراهیم بن مالک اشتر |
| حدیث فولادوند | راحله، همسر ابراهیم بن مالک اشتر نخعی |
| حسین خانی‌بیک | اَیاس بن مضارب فرمانده زبیری شرطه‌های کوفه |
| آهو خردمند | ساره، همسر اول خولی بن یزید اصبحی |
| رامونا شاه | شامی و دوم خولی بن یزید اصبحی |
| حسن پورشیرازی | بهرام رنگرز، عجم دیلمی، رنگرزی که با ابوبصیر حضرمی مشاجره داشت |
| آفرین عبیسی | صفیه خواهر مختار ثقفی و همسر عبدالله بن عمر |
| ویشکا آسایش | جَعَده بنت اشعث بن قیس و همسر حسن بن علی (مجتبی)|حسن بن علی |
| مریم بوبانی | دُلهَم، همسر زهیر بن قین |
| اکبر سلطانعلی | رستم (پَشَنگ) غلام شمر و قاتل ام وهب و زربی و خواننده تیتراژ اول سریال |
| گوهر خیراندیش | حنانه خاله جاریه و نامادری عمرسعد |
| پروین سلیمانی | سلیمه زن ترشی فروش |
| حسین سرچاهی | عباد بن حصین، یکی از فرماندهان زبیری در جنگ حرورا که جنگجوی قابلی بود و شرعیات می‌دانست و مُهَلَب او را به سوی سپاه احمر بن شُمَیط فرستاد. |
| سیامک صفری | سعید بن مسعود ثقفی، عموی مختار، از لشکریان شام و کژدم‌های اَرباز ترساند |
| معصومه تقی پور | طوعه، زنی که مسلم بن عقیل را پناه داد ولی پسرش، بلال، که پسری شراب خور بود او را لو داد |
| حمیدرضا هدایتی | اَصفر بن سعید، فرستاده مصعب بن زبیر به سمت مختار هنگام محاصره کاخ کوفه |
| حسین محب‌اهری | ابو بصیر، عرب حَضرمی، تاجری که با بهرام رنگرز مشاجره داشت |
| سیدجواد هاشمی | حسن بن علی |
| حسین لطیفی | اُمَوی کوفه در زمان حکومت عبیدالله بن زیاد|ابن زیاد. از کسانی که مردم کوفه را از یاری کردن مسلم بن عقیل نهی کرد و از لشکر شام بیم‌شان داد. |
| شبنم فرشادجو | زنی از زنان قبیلهٔ نخعی که در هنگام قیام مختار مردی را به عنوان مزدور پیش عمره برد |
| مهرداد ضیایی | اَزرق، از خوارج شهر مدائن |
| مسعود ولدبیگی | نَجدَة بن عامر سردسته خوارج مکه |
| ابوالقاسم پورشکیبا | ابوالحدید، مردی از قبایل صحرا نشین که در زمان قیام مسلم بن عقیل با مختار بیعت کرد |
| محمود بنفشه‌خواه | طبیبِ شمر که به دلیل طمع کردن سکه بیشتر، شمر او را در سردآب خانه‌اش کشت |
| رضا آقاربی | عبدالله بن وال یکی از رهبران توابین |
| مهدی تقی‌نیا | اَحمَر بن شُمَیط در جنگ با آل زبیر|زبیریان در حرورا|حَرورا، که بن شمیط را مجاب کرد کیان و سپاهیانش را پیاده به میدان بفرستد |
| سید مهرداد ضیایی | بن همام شاعر اموی که در دولت مختار به کاخ وارد شد و اشعاری در تحسین مختار و یارانش خواند. |
| محمد یگانه | اسماعیل بن کثیر یار مختار ثقفی که به او خیانت کرد |
| ولی‌الله مؤمنی | شُرَحبیل بن ذی کلاع، فرمانده سپاه شام در جنگ با توابین که شکست خورد |
| محمد پورستار | حبیب بن مظاهر |
| شهرام عبدلی | بلال، پسر شراب خور که مسلم بن عقیل را لو داد |
| فریدون سورانی | مسیب بن نجبه یکی از رهبران توابین |
| محمدرضا حقگو | بن ضَبابی، دوست شمر |
| رضا شفیعی | عبدالرحمن بن محمد بن اشعث |
| رز رضوی | هانیه زن وهب |
| تورج فرامرزیان | مختار برخورد کرد و از او با کاسه‌ای شیر شتر پذیرایی کرد |
| علی جاویدفر | عبدالله بن عَفیف پیرمرد نابینای کوفی معترض به عبیدالله بن زیاد|ابن مرجانه |
| سارا سلطانی | اَسماء دختر بن عفیف|بن عَفیف پیرمرد نابینای کوفی معترض به عبیدالله بن زیاد|ابن مرجانه |
| مجید علی‌اسلام | مُنذَر بن زبیر |
| جمشید شاه‌محمدی | عبدالله بن عمر |
| امیررضا دلاوری | سعید بن مسعود ثقفی، عموی مختار، در مدائن |
| محمدعلی سلیمان‌تاش | سردسته مردم کوفه، که پس از خروج یکی از اشراف عرب به همراه پسرش از کاخ مختار، جان آن‌ها را به نا حق گرفتند. |
| بهزاد رحیم خانی | از اشراف عرب که پس از خروج از کاخ مختار مردم جان او را به ناحق گرفتند. |
| روژان آریامنش | نائله دختر مختار ثقفی |
| مسعود خدابخشیان | طلحه الخیر امام جمعه زبیری کوفه در زمان حاکمیت بن یزید زبیری|بن یزید |
| رامونا شاه | خولی، زن شامی خولی |
| عزیزالله هنرآموز | کاتب دربار |
| حامد حدادی | یحیی بن زمزم غول بنی زَبدِه |
| احمد ایراندوست | هارون بن منصور نعلبند، همبند عمر بن سعد |
| فرید ملک‌محمدی | حَفْص، پسر عمر بن سعد |
| فاضل اجبوری | ابوذاکر، پیرمرد قبیله نشین بیعت کننده با مختار |
| بهناز توکلی | ام وهب |
| کریم پورزارعی | بُکَیر بن حُمران اَحمری کسی که مسلم بن عقیل را از کنگره بالای کاخ ابن زیاد پایین انداخت و او را به قتل رساند. |
| مهدی تارخ | طبیبِ حسن بن علی در کوشک مدائن |
| نقی سیف‌جمالی | طبیبِ ابن زیاد |
| وحید فارسی | حسن بن علی |
| رضا میرباقری | شبیه پوش حسین بن علی |
| مجتبی کیمیایی | مهران یار ایرانی کیان |
| آیدین خطایی‌اصل | حطاب (فارِس یل یل شام) غول شامیان در نبرد مکه |
| مریم قادری | سنان بن اَنَس |
| شهین نجف‌زاده | سنان بن اَنَس |
| حبیب جنت‌مکان | سردار سپاه ابراهیم بن مالک اشتر |
| ایرج خدری | شرطه کوفی که قاتل هانی بن عروه بود |
| اسماعیل یوسف‌پور | غلام بچه شُرَحبیل بن ذی کلاع |
| در معرکه کوفیان بعد از مرگ یزید، نقش بوزینه یزید را در آن معرکه بازی کرد | |
| بهنام تشکر | مترسک گردانی که همراه یحیی بن زمزم، غول زبیری، در دوران محاصره دارالإماره کوفه توسط زبیریان، مقابل در ورودی کاخ معرکه گرفتند |
| محسن صوفی | یاران کیان |
صداپیشگان
سرپرستی گویندگان این سریال را حمیدرضا آشتیانی‌پور بر عهده داشته است و برخی صداپیشگان این سریال به شرح زیر است:
| نام صداپیشه | نام نقش | نام بازیگر |
|---|---|---|
| پرویز بهرام | راوی | - |
| احمد رسول زاده | نعمان بن بشیر | داوود رشیدی |
| حمیدرضا آشتیانی‌پور | ابراهیم بن مالک اشتر | حسن میرباقری |
| ایرج رضایی | محمد حنفیه | محمد رضا شریفی‌نیا |
| تورج مهرزادیان | احمر بن شمیط | کریم اکبری مبارکه |
| ژرژ پطرسی | عبدالله بن مطیع | محمد صادقی |
| علی همت مومی وند | مصعب بن زبیر | جعفر دهقان |
| منوچهر زنده‌دل | عباس بن علی | کاوه فتوحی |
| بیژن علیمحمدی | زهیر بن قین | محمود اردلان |
| اکبر منانی | عبیده | ابراهیم‌آبادی |
| مریم شیرزاد | راحله | حدیث فولادوند |
| زهره شکوفنده | ام وهب | بهناز توکلی |
| رضا آفتابی | منذر بن زبیر | مجید علی‌اسلام |
| شهرزاد ثابتی | همسر وهب | رز رضوی |
| مینا شجاع | سلیمه | پروین سلیمانی |
| حسین عرفانی | ابن وهب | مهدی تقی‌نیا |
| شهراد بانکی | نقش‌های مختلف | سایر بازیگران |
| حسین خدادادبیگی | نقش‌های مختلف | سایر بازیگران |
| امیر حکیمی | نقش‌های مختلف | سایر بازیگران |
| شراره حضرتی | زُبیده کنیز خاشعه | ؟ |
| هادی جلیلی باله | نقش‌های مختلف | سایر بازیگران |
عوامل
کارگردان این سریال داود میرباقری بوده و به تهیه‌کنندگی محمود فلاح ساخته شده است، محمود اردلان به عنوان طراح و اجراگرِ صحنه‌های جنگ، حمیدرضا آشتیانی‌پور سرپرستِ گویندگان و همچنین پرویز بهرام گویندهٔ پیشکسوت در مقام راوی و گویندگانی از جمله علی همت مومیوند، ژرژ پطرسی، اکبر منانی، بیژن علیمحمدی، امیر حکیمی، حسین عرفانی، ایرج رضایی، تورج مهرزادیان، منوچهر زنده‌دل، مریم شیرزاد و شوکت حجت حضور داشتند.[۴] در این سریال ۱۱۰ بازیگر اصلی و ۴۰۰ بازیگر فرعی بازی می‌کنند.[۵]
مسعود ولدبیگی طراح چهره پردازی و عبدالله اسکندری طراح جلوه‌های ویژه گریم در سریال مختارنامه بوده‌اند.
طراح صحنه، لباس و طراح جلوه‌های ویژه این سریال بر عهدهٔ محسن شاه‌ابراهیمی بوده است.
آهنگ‌ساز این سریال امیر توسلی بوده[۶] و موسیقی تیتراژ ابتدایی این سریال با خوانندگی اکبر سلطانعلی (بازیگر نقش رستم (پشنگ)، غلام شمر) بود،[۷]و تیتراژ پایانی نیز با هم‌نوایی لالایی صدیقه بحرانی، نوحه‌خوان بوشهری، همراه بود. همچنین بهزاد عبدی در قسمت‌های آخر سریال به عوامل آن اضافه شده و چند قطعه‌ای از موسیقی متن این سریال را ساخته است.
پانویس
- ↑ «مختارنامه در چهل قسمت به سرانجام می‌رسد». دریافت‌شده در ۶ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «به گفته آن ها این سریال مخالف فتوای آیت الله خامنه ای است». دریافت‌شده در ۶ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «مختار نامه». دریافت‌شده در ۶ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «برگزاری مراسم تجلیل از عوامل سریال مختارنامه». دریافت‌شده در ۶ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «پروژه تاریخی سریال مختارنامه». دریافت‌شده در ۶ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «موسیقی سریال مختارنامه نقد می‌شود». دریافت‌شده در ۶ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «خواننده تیتراژ و بازیگر "مختارنامه": ميرباقري گفت، «سلطان» وحشي بخوان!». دریافت‌شده در ۶ شهریور ۱۴۰۳.
- فیلمهای به زبان فارسی
- مجموعههای تلویزیونی با موضوع امامان دوازدهگانه
- مجموعههای تلویزیونی با موضوع شیعیان
- مجموعههای تلویزیونی با موضوع واقعه کربلا
- مجموعههای تلویزیونی ایرانی
- مجموعههای تلویزیونی تاریخی ایرانی
- مجموعههای تلویزیونی با موضوع اسلام
- مجموعههای تلویزیونی زندگینامهای
- مجموعههای تلویزیونی شبکه یک ایران
- امام حسین در فرهنگ و هنر
- کارگردانیهای داوود میرباقری
- مقالات که نوع کلی آن‌ها مشخص نشده است