مهدی جهاندار
اطلاعات شخصی | |
---|---|
تاریخ تولد | ۱۳۵۸ (۴۴–۴۵ سال) |
ملیت | ایرانی |
زبان مادری | فارسی |
محل تولد | اصفهان |
تحصیلات | کارشناسی و کارشناسیارشد زبان و ادبیات فارسی |
دانشگاه | دانشگاه آزاد نجفآباد |
اساتید | محمدرضا آقاسی |
اطلاعات هنری | |
عنوان هنری | شاعر |
حوزه فعالیت | تغزل و عاشقانهسرایی • آئینی • سیاسی • انقلابی |
دیوان اشعار | «عشق سوزان است» • «مرتد» |
زبان آثار | فارسی |
منتخب |
|
سایر | |
مرتبط | خواندن شعری بلند دربارهٔ فتنه ۸۸ در دیدار با رهبر معظم انقلاب |
مهدی جهاندار (زاده ۱۳۵۸ در اصفهان) از شاعران معاصر اهل ایران است.
تحصیلات و آغاز فعالیت
تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در اصفهان گذراند و مدرک کارشناسی و کارشناسیارشد در رشته زبان و ادبیات فارسی را از دانشگاه آزاد نجفآباد اخذ نمود.
دو مجموعه شعر با نامهای «عشق سوزان است» و «مرتد» به چاپ رسیده است. مهدی جهاندار از شاگردان محمدرضا آقاسی است. تغزل و عاشقانهسرایی، آئینی و این روزها سیاسی و انقلابی، حوزههایی است که او در آنها فعالیت داشته است. «چه جمعهها که یک به یک غروب شد نیامدی» و «عشق سوزان است بسم الله الرحمن الرحیم»، از جمله سرودههای شناخته شده او در حوزه شعر آئینی است.
او با خواندن شعری بلند دربارهٔ فتنه ۸۸ در دیدار با رهبر معظم انقلاب دوباره مطرح شد. شعری با مضمون سیاسی که یادآوری میکند روزگار فتنه هنوز تمام نشده و ادامه دارد: «فتنه شاید کنج پستوی کسی لای کتابی/ فتنه لازم نیست حتماً در خیابان بوده باشد». این شعر بازخوردهای بسیاری در میان اقشار مختلف جامعه از جمله شاعران داشت.
مهدی جهاندار از جمله شاعران آیینی و سیاسی است.
نمونهای از اشعار
گفتاورد
گفتوگوی خبرگزاری تسنیم با مهدی جهاندار
متن مورد نظر آقای جهاندار، شما از دهه ۷۰ در حوزه شعر فعالیت میکنید. در این مدت تعدادی از سرودههای شما در میان عامه مردم بر سر زبانها افتاد و مورد استقبال قرار گرفت. با وجود این، شما امسال برای نخستینبار کتابی از سرودههای خود را منتشر کردید. آنطور که شنیدهام، کتاب هم با اصرار دوستان به چاپ رسیده و شما خیلی تمایل به این کار نداشتید. دلیل خاصی داشت که در این سالها اثری را منتشر نکردید؟
کتاب و فضای مجازی در ترویج شعر و معرفی آن به مخاطب مؤثر است، اما شعر خاصیتی دارد که اگر خوب باشد، بدون این ابزار نیز خودش را معرفی میکند. از شاعرانی که کتابی چاپ کردند نیز همان سرودهها بر سر زبانهاست که قبل از چاپ کتاب بود؛ به عبارت دیگر، برای اینکه شعری بخواهد به عنوان رسانه عمل کند، خیلی به کتاب نیاز ندارد، از این جهت به چاپ کتاب برای این منظور معتقد نبودم. اما دوستان شهرستان ادب گفتند که دورههای آموزشی برای شاعران نوجوان برگزار میکنند و این اثر میتواند برای این دورهها مفید باشد. به همین دلیل من قانع شدم که کتاب چاپ شود.
چاپ اولین مجموعه از شما چه بازخوردهایی داشت؟
متأسفانه توزیع کتاب در شهرستانها مناسب نیست. هرچند اصفهان (محل زندگی شاعر) از جمله کلانشهرهاست، اما کتاب در مقایسه با تهران، به اینجا هم نمیرسد؛ با وجود این دوستانی که از شهرستان ادب یا نمایشگاه، کتاب را تهیه کرده بودند، نسبت به انتشار آن اظهار لطف کردند.
یکی از ویژگیهای سرودههای شما این است که در عین سادگی و همهفهم بودن، با ذهن و زبان مردم هماهنگ است و در عین حال مضمون و روایت درست و صحیحی دارد. شما پیش یا هنگام سرودن شعر چقدر به ذائقه مخاطب توجه میکنید؟
مخاطب در سرودن شعر اهمیت دارد. مقام معظم رهبری هم چندبار تأکید کردهاند که در کارهای تبلیغی به فضای مجازی بسنده نکنید، حضور چهره به چهره خیلی در امر ترویج مؤثر است. من از ابتدا که شعر میگفتم، خودم را مقید میدانستم که در جمعهای مختلف از جمله انجمنهای ادبی، هیئات و … شعر را عرضه کنم. این باعث میشد که ذائقه مخاطب و شنونده و نظر و نقد آنها را داشته باشم و آن را اعمال کنم؛ البته در کنارش از نظر صاحبنظران و اساتید هم بهره بردم.
بسیاری از شاعران هم هستند که ذائقه مخاطب را ملاک قرار میدهند و همین موضوع سبب شده تا توجه به مفهوم زیر سایه این موضوع قرار بگیرد.
ذائقه مخاطب در کنار نظر متخصص اهمیت دارد. اخوان ثالث میگوید که شعر خوب، شعری است که هم مورد علاقه مردم باشد و هم خواص آن را تأیید کند. اگر یک شاعر یک بُعد این قضیه را در نظر بگیرد، موفق نخواهد بود. اگر شعر تنها مورد میل و باب عوام باشد، امکان دارد از نظر فنی و محتوایی مشکل داشته باشد، و همچنین اگر تنها خواص آن را بپسندند و تأیید کنند، شعر مورد اقبال عموم قرار نمیگیرد؛ در نتیجه این دسته از شعرها از گردونه خود به خود خارج خواهند شد. داشتن این دو مقوله با هم مهم و تأثیرگذار خواهد بود.
لحاظ کردن این دو مقوله با هم به نظر میرسد که خیلی دشوار باشد و برای هر شعر و شاعری اتفاق نمیافتد.
نه دشوار نیست، سختیاش این است که شاعر باید با هر دو وجه مرتبط باشد و تا آخرین شعرش هم این ارتباط را حفظ کند. بعضی از شاعران با چاپ یکی دو جلد کتاب فکر میکنند که دیگر نیاز نیست این موضوعات را رعایت کنند و احتیاجی به آن ندارند؛ در حالی که هنر امری متفاوت است. هنرمندان بزرگ میگویند که تا آخرین مرحله زندگی هنریشان و خلق اثر هنری، مشق و تمرین میکنیم.
یکی از ویژگیهای شعری شما که در این مجموعه هم میتوان دید و اوجش در دیدار امسال شاعران با رهبر معظم انقلاب مشهود بود، حضور شما در حوزههای سیاسی است. شما در نظر عامه شاعر آئینی شناخته میشوید، این یک نوع تغییر جهت در حوزه کاری شماست؟ شعرهای سیاسی چه نسبتی با شعر آئینی دارند، در راستای آن هستند یا حوزه مجزایی هستند که خواستهاید در این حوزه هم طبعآزمایی کنید؟
قبل از اینکه شعر آئینی بگویم، شعر عاشقانه میگفتم. به نظرم حضورم در عرصه شعر سیاسی و انقلابی هم یک سیر از زندگی شاعری من است که در مواجهه با مخاطب به وجود آمده است. خود مخاطب پرداختن به این موضوعات در شعر را از منِ شاعر میخواهد. این بازار عرضه و تقاضا من را به این سمت میکشاند که اگر میخواهم دربارهٔ حضرت علی (ع) شعر بگویم، تنها به ذکر اوصاف ایشان بسنده نکنم، اکتفا به این موضوعات برای مخاطب امروز کافی نیست و او را راضی نمیکند؛ به همین دلیل باید در خلال آن به موضوعات روز هم بپردازم. وقتی دربارهٔ امیرالمؤمنین (ع) شعر میگویم، به عدالت هم بپردازم یا اگر دربارهٔ امام حسین (ع) شعر میگویم، به ظلمستیزی هم بپردزام. مخاطب تشنه این مضامین است. به همین دلیل منِ شاعر هم به این سمت حرکت میکنم. اینکه در آینده به چه موضوعاتی بپردازدم، هنوز مشخص نیست و همانطور که گفتم بخشی از آن به نیاز مخاطب و خواسته آن بازمیگردد.
پرداختن به این موضوعات، فعالیت در حوزه شعر اجتماعی است و ویژگیهای شعر اجتماعی نیز همین را ایجاب میکند. جامعه ما جامعه دینی است که انقلاب بزرگی هم در آن رخ داده است. هر کسی در این جامعه اظهار نظر میکند و دربارهٔ موضوعاتی که دغدغهشان است فکر و صحبت میکنند، شاعر هم مانند دیگران.
برخی معتقدند که پرداختن به موضوعات روز امکان دارد برای شعر شاعر تاریخ انقضا ایجاد کند، شما اینطور فکر نمیکنید؟
داشتن تاریخ انقضا به معنی بد بودن آن پدیده نیست. به عنوان نمونه، روز تولد آدمها، همان یک روز است، پس آدمها جشن تولد نگیرند چون تاریخش گذشته است؟ بعضی از مناسبتها، اتفاقات مهمی است. اتفاقاتی که در انقلاب اسلامی میافتد، اتفاقات بزرگی است و اهمیت دارد و نمیشود به آن بیتفاوت بود؛ چه بسا خود این اتفاقات سر منشأ و مقدمه رخدادهای بزرگتر و بیتاریخ انقضا باشد. جنگ تحمیلی هشت سال بود که بعد از این مدت تمام شد، اما مفاهیمی وارد جامعه کرد که تاریخ انقضا ندارد. مانند مفهوم «ایثار» که هیچگاه تاریخ انقضا ندارد و تا دنیا دنیاست، ایثار معنا دارد. در جنگ تحمیلی این مفهوم، مصداق یافت. حالا کسی علاقهمند باشد، میتواند تا سالها به این موضوع بپردازد. سروده شما با موضوع فتنه ۸۸ هم با این مطالبی که اشاره کردید، صدق میکند؟
مهمترین موضوعی که در ۹ دی مطرح میشود، «بصیرت» است. بصیرت محدود به یک هفته و یک دهه و یک سال … نیست، بصیرت مفهوم گستردهای دارد. این واژه را در بررسی رویدادها و در دل تاریخ به کرات میشنویم؛ از صدر اسلام گرفته تا عاشورا و زندگی ائمه (ع) و …. مصادیق در شعری که خوانده شد، میتواند بسط و گسترش یابد، موضوع این شعر ادامهدار است و محدود به امسال و سالهای دیگر نیست.
شاعران انقلاب و شاعرانی که در حوزه شعر سیاسی فعالیت میکنند، به دنبال تحقق جامعه آرمانی هستند و این جامعه را در شعر خود توصیف میکنند. جامعه آرمانی شما به چه صورت است و شما به دنبال تحقق چه جامعهای هستید؟
انقلاب اسلامی آرمان بزرگی است. تصور نکنید که جامعه آرمانی ما جای دیگری است و میخواهیم به آن برسیم. خود انقلاب اسلامی موضوعیت دارد؛ جامعهای که اسلامی باشد، حکومت و دولتش اسلامی باشد. همین اتفاق معجزهآسایی که به رهبری امام (ره) رخ داده، باید پروریده و کامل شود. جمهوری اسلامی که کاملاً اسلامی و کاملاً جمهوری باشد، این ایدهآل و آرمان من است. امسال که تقریباً ۸ سال از ۹ دی ۸۸ میگذرد، شاهد انتشار دو اثر به صورت مستقیم دربارهٔ این موضوع از سوی شما بودیم؛ نخست، اثری که در محضر رهبر انقلاب خواندید و دیگری، نماهنگ «قلندر» است. علت خاصی دارد که بعد از این سالها، امسال دو اثر را ویژه این ایام منتشر کردید؟
شعری که برای آهنگ «قلندر» انتخاب شد، شعر قدیمیتر است. این شعر سال ۸۰، اگر اشتباه نکنم، گفته شد. همانطور که گفتم، مفهوم عدالتطلبی و بصیرت مفاهیم تمام شدنی نیستند. ما آن روزها نمیدانستیم که قرار است فتنه ۸۸ رخ دهد. این مفهوم از زلالترین سرچشمههای دین، قرآن و معارف اهل بیت (ع) به ما عرضه شده است. هر زمان و هر مکانی که این مفاهیم را به درستی بیاموزیم، میتوانیم نقش خود را ایفا کنیم، ممکن است چند سال بعد باشد. این غزل به انتخاب دوستان شهرستان ادب برای «قلندر» انتخاب شده است. از شاعران جدید و قدیمی به کدام شاعران بیشترین علاقه دارید؟
توفیق داشتم که شاگرد محمدرضا آقاسی باشم. تحت تأثیر شعر و منش او بودم. آقاسی ارتباط خوب و قابل توجهی با مردم داشت و این یکی از ویژگیهای کاری او بود. از شاعران قدیمی و کلاسیکها نیز میتوانم به حافظ و سعدی و صائب تبریزی و بیدل دهلوی اشاره کنم. اشاره کردید که شاگرد مرحوم آقاسی بودید، بزرگترین درسی که از او گرفتید، چه بود؟
مواجهه و مخاطبه درست با مردم. مثالی دربارهٔ ایشان میزنند که حرف درستی است، میگویند مرحوم آقاسی شعر را از انجمن وارد مسجد کرد. این کار کوچکی نبود که توسط این بزرگوار انجام شد.[۲]جوایز و افتخارات
- برگزیده جشنواره علوی ساری
- برگزیده شعر عاشورایی شیراز
- برگزیده خاکیتر از مزار مسجد بلال تهران
پانویس
- ↑ «اشعار مهدی جهاندار». دریافتشده در ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۳.
- ↑ «مهدی جهاندار؛ از جهان آرمانی تا اشعار آیینی و سیاسی». خبرگزاری تسنیم. ۱۳ دی ۱۳۹۶. دریافتشده در ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۳.