نار و انار (مستند)
 پوستر فیلم | |
| نام فیلم | نار و انار |
|---|---|
| موضوع | مظلومیت اسلام‌خواهان شیعه آذربایجان |
| سبک | مستند |
| کارگردان | حیدر بنی‌حمزه |
| شرکت/سازمان تولیدکننده | مدرسه اندیشه و هنر (ماه) |
| زمان | ۲۵ دقیقه |
| کشور | ایران |
| زبان | ترکی با زیرنویس فارسی |
نار و انار (تولید ۱۳۹۶) مستندی به کارگردانی حیدر بنی‌حمزه است که روایتگر مظلومیت روحانیت و اسلام خواهان شیعه در کشور آذربایجان است که اکثریت جمعیت آن را شیعیان تشکیل داده‌اند. موج اسلام خواهی به راه افتاده در این کشور با مشت آهنین سرکوب می‌شود که حتی پرچم‌های عزای اباعبدالله حسین (ع) نیز از آن در امان نیستند.
این مستند را مدرسه اندیشه و هنر (ماه) تولید کرده است.
درباره مستند
مستند نار و انار برگزیده هشتمین دوره جشنواره عمار در بخش بیداری اسلامی، روایتی از عمق جامعه جمهوری آذربایجان و رنجنامه شیعیان نارداران است.
نارداران، روستایی در ۲۸ کیلومتری شمال شرقی باکو و یکی از کانون‌های مهم حرکت اسلامی در قفقاز و جمهوری آذربایجان.
این روستا در تمام کشور آذربایجان از نظر پایبندی به اعتقادات دینی و رعایت آداب و رسوم سنتی، برجسته و مشهور است و به دلیل قرار گرفتن حرم بی‌بی رحیمه خواهرم امام رضا (ع) از مرکزیت مذهبی و موقعیت رهبری شیعیان آذربایجان برخوردار است.
برخی سیاست‌های دولت فعلی اذربایجان نیز در جهت گسترش سکولاریسم و محدودیت و یا ممنوعیت فعالیت‌ها و فعالان شیعه انجام می‌شود. شهرهای نارداران، شماخی و گنجه از مراکز مشهور تشیع در این سرزمین است. مزار بی‌بی هیبت و امامزاده رحیمه خانم از زیارت‌گاه‌ها و مراکز تجمع شیعیان در آذربایجان است.
این مستند سعی کرده‌است گوشه‌ای از وضعیت مظلومترین شیعیان جهان را به تصور بکشد.[۱]
نارداران نام قصبه ای در نزدیکی باکو است که به دلیل قرار گرفتن حرم مطهر بی بی رحیمه (س) خواهر گرامی امام رضا علیه السلام از مرکزیت مذهبی و موقعیت رهبری شیعیان آذربایجان برخوردار است.
در سال ۲۰۱۵ حاکمیت آذربایجان موج دستگیری اسلام خواهان را آغاز کرد که طی آن بیش از ۱۵۰ نفر از اسلام خواهان دستگیر شدند و در صدر آنان نام حاج طالع باقرزاده روحانی مبارز این کشور به چشم می خورد. طالع باقرزاده در حوزه علمیه جامعه المصطفی العالمیه قم دروس حوزوی خوانده و موسس جنبش اتحاد مسلمانان آذربایجان (MBH) است. وی چهارم آذر ۱۳۹۴ (۲۵ نوامبر ۲۰۱۵ میلادی) در جریان حمله نیروهای ویژه وزارت کشور آذربایجان به یک خانه مسکونی در شهرک نارداران در رایون صابونچی، همراه با گروهی از شهروندان بازداشت شد. چهار نفر از ساکنان نارداران در این ماجرا شهید شدند و دو افسر پلیس نیز جان خود را از دست دادند. به گفته طالع باقرزاده، این دو پلیس نیز توسط خود ماموران دولتی کشته شدند.
دادگاه جرائم سازمان یافته آذربایجان در باکو، ششم بهمن ۱۳۹۵ (۲۵ ژانویه ۲۰۱۷) طی حکمی باقرزاده را به اتهام تلاش برای براندازی دولت آذربایجان و برپایی حکومت اسلامی به ۲۰ سال زندان محکوم کرده است. فعالیت جنبش اتحاد مسلمانان آذربایجان ممنوع شده و اعضای آن تحت تعقیب قرار گرفته اند.
لازم به ذکر است حزب اسلام آذربایجان نیز برای اولین بار در این قصبه تشکیل شد و با خط مشی مذهبی در صحنه سیاسی جمهوری آذربایجان ظاهر شد ولی حاکمیت فاسد و لائیک این جمهوری همواره سعی در حذف حرکت های مذهبی این کشور داشته است و در راه نیل به این هدف از تصویب قوانین ضد اسلامی تا حمله به نارداران و به شهادت رساندن دینداران دریغ نداشته است.
جمهوری آذربایجان دارای بالاترین درصد ترکیب جمعیتی شیعی پس از ایران می باشد که حدود ۸۵ درصد از جمعیت نه و نیم میلیونی آن شیعه دوازده امامی هستند.[۲]
گفتاورد
حیدر بنی‌حمزه کارگردان مستند نار و انار در گفتگویی درباره این مستند گفت:
بعد از انجام تحقیق و پژوهش‌های فراوان به این نتیجه رسیدیم که شیعیان این کشور با سرکوب و خفقان شدیدی روبرو هستند و این درحالی است که فضای رسانه‌ای داخل کشور توجهی به این وضعیت ندارد و به همین دلیل هم برخی رسانه‌های آذربایجان از این وضعیت، دلخور هستند.
این کارگردان ادامه داد: این مسائل موجب شد تصمیم بگیرم مستندی را با هدف رساندن صدای مظلومیت شیعیان جمهوری آذربایجان تولید کنم. البته ساخت این مستند موجب می‌شود فضای رسانه‌ای این کشور هم حساسیت بیشتری نسبت به شیعیان آذربایجان پیدا کنند تا مسئولان این کشور دیگر نتوانند به سادگی مسلمانان را مورد ظلم و ستم قرار بدهند.
بنی‌حمزه خاطرنشان کرد: ایده اولیه مستند «نار و انار» با مطالعه مقاله‌ای درمورد وضعیت شیعیان شهر «نارداران» و آگاهی من از این ماجراها شکل گرفت، قبل از این، از وجود شهری به این نام و وقایعی که در آن اتفاق افتاده بود، بی‌خبر بودم.
- می‌گفتند سراغ این موضوع نرو!
وی اضافه کرد: در جریان تحقیق و پژوهش‌های خود متوجه شدم مردم جمهوری آذربایجان در زمینه اطلاع‌رسانی حوادث شهر نارداران و ظلم و ستم‌هایی که دولت مرکزی بر شیعیان آنجا روا می‌دارد بسیار فعال هستند و ویدئوهای فراوانی را در اینترنت و یوتیوب منتشر کردند.
این کارگردان با بیان اینکه مستند «نار و انار» اثری آرشیوی است، یادآور شد: به موازات جمع آوری تمامی این ویدئوها از فضای مجازی تعدادی دوست پیدا کردم که از طریق آنها موفق شدم فیلم‌هایی را هم که درباره ظلم و ستم دولت آذربایجان علیه شیعیان این کشور در اینترنت نیست، به دست بیاورم.
بنی‌حمزه خاطرنشان کرد: مهمترین مشکلی که در مسیر ساخت مستند «نار و انار» با آن روبرو بودیم این بود که چون خودم، مستندساز شناخته شده‌ای نبودم و به نوعی این کار به عنوان نخستین و جدی‌ترین کار من محسوب می‌شد، هر وقت طرح تولید این مستند را به کسی که ارائه می‌دادم در برخورد با من سختگیری می‌کردند و می‌گفتند سراغ کارهای کوچک تری بروم، ساخت چنین مستندی را خارج از توان من می‌دیدند.
این مستندساز اظهار داشت: متاسفانه در مسیر ساخت این مستند، بسیاری از مستندسازان با گروه ما همکاری نکردند و حتی به سایرین هم توصیه می‌کردند با ما همکاری نکنند. ولی با حمایت، پشتیبانی و دلگرمی بچه‌های مستند عمار موفق شدیم این کار را به پایان برسانیم.
وی در ادامه سخنانش اضافه کرد: متاسفانه مستند «نار و انار» در نقاط محدودی نمایش داده شده است و آنگونه که می‌خواستیم سر و صدا ایجاد نکرده است. البته در چند مسجد، هیات و موسسه قرآنی نمایش داده شده است؛ا ما برخی هیأت‌های بزرگ با ما همکاری نکردند.
این کارگردان درباره بازخوردهای این مستند بیان کرد: مخاطبان بعد از تماشای مستند «نار و انار» از اینکه جمهوری آذربایجان، شیعیان بسیاری دارد متعجب شدند و اغلب، سوال می‌کردند که چرا ما تا امروز از چنین مسائلی بی‌اطلاع بودیم و از کم‌کاری رسانه‌های کشور می‌گفتند.
بنی حمزه تصریح کرد: آذربایجان فضای امنیتی بسیار شدیدی دارد و اختناق فراوانی بر آنجا حاکم است. از طرفی مقامات این کشور هم در جریان ناآرامی‌ها حتی به دنبال این موضوع هستند که فعالان مذهبی این کشور را به ارتباط با ایران متهم کنند.
وی درباره پخش و توزیع این مستند برای مسلمانان کشور جمهوری آذربایجان اظهار داشت: تا جایی که اطلاع دارم چند نسخه‌ای از این مستند، به دست مردم این کشور رسیده است و امکان ارسال مستند به کشور آذربایجان و هماهنگی برای نمایش این فیلم وجود دارد.
- اربعین، بهترین موقعیت برای اکران «نار و انار»
این مستندساز تصریح کرد: پیاده‌روی اربعین بهترین موقعیتی است که می‌توانیم مستند «نار و انار» را به مردم و شیعیان کشور آذربایجان و حتی مسلمانان ترکیه برسانیم. پخش مستند «نار و انار» از شبکه سحر آذری نیز از دیگر راه‌هایی است که می‌توانیم توسط آن، این فیلم را به دست مردم مسلمان کشور آذربایجان برسانیم، مردم این کشور برنامه‌های این شبکه را تماشا می‌کنند.
وی در بخش دیگری از سخنانش یادآور شد: ساخت این قبیل آثار تاثیر بسیار مهمی در بهبود وضعیت شیعیان جمهوری آذربایجان دارد. البته تحقق این چشم انداز، زمانی به حقیقت می‌پیوندد که فضای رسانه‌ای کشور نسبت به تحولات این کشور حساس شود. زیرا مسئولان جمهوری آذربایجان از عکس العمل‌های مردمی بخصوص در ایران می‌ترسند و به همین دلیل هم تلاش می‌کنند اقدامات خود را به صورت چراغ خاموش انجام بدهند تا برای جامعه شیعی ایران، حساسیتی ایجاد نشود.
این مستندساز ادامه داد: کشور آذربایجان به دلیل اینکه دارای شهرهای بزرگی است که شیعیان در آنجا ساکن هستند شرایط خاصی دارد و اگر مردم این شهرها قیام کنند دولت مرکزی نمی‌تواند آنها را کنترل کند. همانند ماجرای چندی پیش که در واکنش به فرماندار شهر گنجه بخاطر توهین به امام حسین (ع)، فضای این شهر و کشور ناآرام شد.
- قسمت دوم «نار و انار» ساخته می‌شود
بنی‌حمزه در پایان خاطرنشان کرد: بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته به دنبال ساخت قسمت دوم مستند «نار و انار» هستم. زیرا قسمت نخست این مستند وقایع سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵ را دربر گرفته بود، در حالی که قبل از سال ۲۰۰۹ اتفاق‌های بسیار عمیق و مهمتری در این کشور روی داده است.
وی تصریح کرد: هم اکنون در مرحله جمع‌آوری اطلاعات و منابع لازم برای ساخت قسمت دوم مستند «نار و انار» هستیم و در این رابطه تعدادی فیلم و کتاب تا امروز به دست ما رسیده است که مشغول مطالعه و بررسی آنها هستیم. [۳]
پانویس
- ↑ «نار و انار». دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «ویدیو: مستند نار و انار ؛ روایتی از مظلومیت شیعیان جمهوری آذربایجان». ۱۸ خرداد ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «نار و انار» راوی مظلومیت شیعیان آذربایجان است خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار: ۳۱ تير ۱۳۹۷
پیوند به بیرون
مستند «نار و انار» به ترکی آذربایجانی دوبله شد