هنر دین تجدد (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | گفتارهایی در مبانی هنر |
| نویسنده | سید محمدمهدی میرباقری |
| موضوع | جامعه‌شناسی • اخلاق اسلامی |
| زبان | فارسی |
| ویراستار | عباس بیاتانی |
| تعداد صفحات | ۲۱۲ |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | انتشارات تمدن نوین اسلامی |
| تاریخ نشر | ۱۳۹۴ |
کتاب هنر، دین، تجدد گفتارهایی در مبانی هنر از سیدمحمدمهدی میرباقری است. ابهام‌های تئوریک فراوانی در زمینه هنر وجود دارد؛ از جمله اینکه: آیا هنر، به «اسلامی و غیراسلامی» تقسیم می‌شود یا خیر؟ این کتاب توسط انتشارات تمدن نوین اسلامی در سال ۱۳۹۴ به چاپ رسیده است.[۱]
درباره کتاب
نویسنده در این کتاب به دنبال اینست که اگر هنر اسلامی، هنر خاصی است، آیا اسلامیت هنر تنها به مضمون، محتوا و پیام آن مربوط می‌شود یا کیفیت و فرم تکنیک‌های هنری نیز به اسلامی و غیراسلامی تقسیم می‌شوند؟ آیا هر کیفیت خاص هنری می‌تواند ظرف بروز و تجلی هر گونه احساس، تفکر و اندیشه باشد یا آنکه هر فرم و تکنیک خاص هنری، با احساس و اندیشه خاصی تناسب داشته، تنها تاب تجلی و بروز همان احساس و اندیشه را داراست؟ اگر چنین است مبانی هنر اسلامی کدام است؟ آیا زیباشناسی و زیباپسندی امری ثابت و مشترک بین افراد انسان است، یا امری نسبی و تغییرپذیر است؟
کتاب هنر، دین، تجدد، متشکل از ۹ سخنرانی حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری در موضوع مبانی هنر و نسبت هنر، دین و تجدد است که در همایش‌ها و نشست‌های مختلفی ارائه شده است که با ویرایش و عنوان‌گذاری شکل کتاب گرفته است. استاد میرباقری در این مجموعه، درباره جایگاه هنر در فلسفه تاریخ، هنر دینی و هنر مدرن، رویکرد قرآن‌کریم به هنر، هنر و معماری، هنر و شعر، هنر و سینما و ... سخن گفته‌اند.[۲]
درباره نویسنده
سید محمدمهدی میرباقری (زادهٔ ۱۳۴۰ در قم) سخنران مذهبی، استاد درس خارج و سطح عالی حوزه علمیه قم و عضو مجلس خبرگان رهبری ایران است. وی ریاست فرهنگستان علوم اسلامی قم را برعهده دارد. میرباقری برای مدتی از کارشناسان برنامه تلویزیونی «سمت خدا» بود.
میرباقری از نظریه‌پردازان در باب نسبت بین علم و دین است. او معتقد به جهت‌داری علوم از نظر معرفت‌شناختی است که براساس آن می‌توان علوم را به دینی و غیردینی تقسیم کرد.[۳]
بخشی از کتاب
زبان هنر زبان تفاهم بین‌المللی و بین نسلی است؛ هنر زبان ارتباط جمعی و موجد تفاهم است؛ هنر به حساسیت‌ها و اندیشه انسان می‌پردازد، آن را پرورش می‌دهد و در آن تحول و دگرگونی به وجود می‌آورد. هنر در حوزه حساسیت‌های انسان، بهجت و لذت اجتماعی را از افقی به افق دیگر ارتقا می‌بخشد؛ ازاین‌رو هنر زمینه‌ساز حرکت اجتماعی از یک مرحله به مرحله دوم است؛ به‌تعبیردیگر هنر سازوکار تکامل و توسعه اجتماعی را آماده می‌کند؛ یعنی اگر حرکت اجتماعی حرکتی روبه‌تکامل باشد، هنر انگیزه‌های اجتماعی لازم را برای عبور از یک وضعیت به وضعیت دوم فراهم می‌کند؛ زبان هنر زبان ارتباط با انگیزه‌های انسان است و در جهتی که هنر فعال است، ارتقای وجدان ایجاد می‌کند و درنتیجه مطالبات جدید و نظام نیازمندی‌های جدید طرح می‌شود؛ بنابراین کارِ هنر آماده‌سازی بستر اشتداد و تکامل نیاز و توسعه ارضای آن است.
هنری موفق است که در خدمت تکامل اجتماعی، نیازهای جدیدی را متناسب با آن ایجاد کند؛ بنابراین هنرمند باید حساس‌تر از جامعه باشد؛ یعنی احساسی جلوتر از زمان و پیش‌رو جامعه داشته باشد و با زبان هنر، آن را در بدنه جامعه سریان دهد و به تفاهم اجتماعی برساند و در این مسیر، حرکت اجتماعی ایجاد کند.
رسالت هنر بسترسازی برای تفاهم در مسیر تکامل اجتماعی و ارتقای انگیزه‌هاست؛ گرچه هنر به تعبیر خاص، جزو علوم و دانش‌ها نیست؛ ولی بستر ایجاد این دانش و عقلانیت و بستر تحول روانی جامعه و رشد حساسیت‌های اجتماعی را فراهم می‌کند. هنرمند با زبان هنر خود که بسط پیدا کرده و انواع مختلفی هم دارد، با وجدان اجتماعی ارتباط برقرار می‌کند و کاستی‌ها و امیدها را به جامعه منتقل می‌کند و حساسیت جدید در جامعه به وجود می‌آورد و ارتقای وجدان می‌دهد.[۴]
پانویس
- ↑ «کتاب هنر، دین، تجدد». دریافت‌شده در ۲۷ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «معرفی کتاب هنر، دین، تجدد». دریافت‌شده در ۲۷ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ ««آثار و زندگینامه سید محمدمهدی میرباقری»». دریافت‌شده در ۲۷ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «بخشی از کتاب هنر، دین، تجدد». دریافت‌شده در ۲۷ شهریور ۱۴۰۳.