پوریم (مستند)
 پوستر فیلم | |
| نام فیلم | پوریم |
|---|---|
| موضوع | جشن پوریم یهودیان |
| سبک | مستند |
| کارگردان | مریم فرهنگ |
| تهیه‌کننده | مهدی مطهر |
| نویسنده | مریم فرهنگ |
| تدوین | مریم طالبی انارکی |
| فیلمبرداری | یوسف جعفری حسین توقیری |
| شرکت/سازمان تولیدکننده | سازمان هنری رسانه‌ای اوج |
| زمان | ۵۱ دقیقه |
| کشور | ایران |
| زبان | فارسی |
پوریم (تولید ۱۳۹۴) مستندی به کارگردانی مریم فرهنگ و تهیه‌کنندگی مهدی مطهر است که با رویکرد پژوهشی به اتّفاقی در تاریخ هخامنشیان یعنی بازمی‌گردد؛ اتّفاقی که بر اساس آن یهودیان هرساله جشنی به نام پوریم را برگزار می‌کنند. در این زمینه تفسیرهای اشتباهی از آنچه که در ایران رخ داده است صورت گرفته و مستند پوریم در پی بیان صحت و سقم این اتفاقات است.
دربارهٔ مستند
مستند پوریم از یک سو به موضوع جریان نفوذ یهودیان در حکومت هخامنشی و قتل سرداران غیور لشکر ایران و به ویژه هامان (وزیر زیرک خشایارشاه و سرلشکر سرافراز و پرافتخار ایران) به فرمان پادشاه نالایق وقت در آن زمان پرداخته و از سویی دیگر با رجوع به شهروندان رژیم اسرائیل، نظر ایشان را در خصوص آن حادثه تلخ تاریخی جویا می‌شود؛ جالب اینجاست که در انتهای این مستند، یهودیان صهیونیست ضمن تطبیق ویژگی‌های هامان و دکتر احمدی‌نژاد در عصر حاضر، وی را هامانی می‌دانند که از اعماق تاریخ برای انتقام از یهودیان بازگشته و ایشان را نابود خواهد نمود…
جشن پوریم: جشن پوریم که در برخی از نقاط اروپا و آمریکا برگزار می‌شود به جشن ایرانی‌کشی نیز مشهور است. این جشن براساس داستانی در تورات است. در این ۳ روز ۷۰ هزار نفر از ایرانیان که در میانشان زنان و کودکان نیز قرار داشتند با بی‌رحمی تمام به قتل رسیدند (هولوکاست واقعی ایرانی) و اموالشان به غارت برده شد. این نسل‌کشی بی‌سابقه مطابق با روز ۱۳ فروردین بوده است.[۱]
گفتاورد
مریم فرهنگ کارگردان مستند پوریم در گفتگو با روزنامه کیهان دربارهٔ این مستند گفت:
- برویم سر «پوریم»! اصلاً چطور شد که به فکر ساخت مستند پوریم افتادید؟
جرقه اصلی «پوریم» وقتی خورد که یک سخنرانی از آقای رائفی پور دربارهٔ آن شنیدم. آنجا سؤالات زیادی برایم ایجاد شد و واقعاً متعجب بودم که چرا تا به آن روز دربارهٔ این واقعه تاریخی هیچ چیزی نشنیده بودم. دربارهٔ اینکه هزاران هزار ایرانی با توطئه «مردخای» وزیر یهودی و «استر» معشوقه یهودی خشایارشاه کشته شده‌اند و ما چیزی از آن نمی‌دانیم. این سؤالات باعث شد تحقیق دربارهٔ ماجرای پوریم را شروع کنم. البته در طول تحقیق متوجه شدم که پوریم هیچ ربطی به سیزده به در ندارد. و جشنی است که در ۱۵ ماه آذار یا همان اوایل اسفند توسط یهودیان به خاطر کشته شدن هزاران ایرانی برگزار می‌شود. تحقیقاتم یک‌سال و نیم طول کشید. در این مدت به یک نتیجه قطعی رسیدم و آن اینکه یهودیان ایران کاملاً با یک نگاه مذهبی و شکرگزارانه این جشن را برگزار می‌کنند اما صهیونیست‌ها با یک نگاه کاملاً سیاسی و جنگ محور به پوریم می‌پردازند؛ یعنی جشن آنها این پیام را دارد که اگر ما ایرانی‌ها را نکشیم آنها ما را می‌کشند، پس ما باید زودتر آنها را نابود کنیم. البته خیلی از کارشناسان جهان به اصل و مبنای این جشن نقد دارند؛ حتی یکی از اساتید کالیفرنیایی که اینترنتی با او مصاحبه کردیم به این مسئله اشاره مستقیم کرد که مبنای جشن پوریم رساله «استر» است که در آن هیچ اشاره‌ای به خدا وجود ندارد و در آن فقط از یک منظر قومی و نژادی به واقعه کشتار ایرانیان نگاه شده است. اساتید کالیفرنیایی که از طریق اسکایپ با آنها مصاحبه کردیم چندین مقاله در نقد موضع صهیونیست‌ها نسبت به پوریم نوشته و چاپ کرده بودند.
- کاملاً مشخص است که در مستند خواسته‌اید نظرات مختلف، آن هم با گرایش‌های سیاسی متفاوت نسبت به پوریم بیان شود؟
بله! واقعاً سعی کردم از زوایای مختلف و از دیدگاه آدم‌های متفاوت به پوریم نگاه کنم. برای همین در این مستند با کارشناسان مذهبی، تاریخی و سیاسی حتی با تعدادی از بزرگان انجمن کلیمیان ایران مثل خاخام لاله‌زار مصاحبه کردم؛ یعنی در مستند ما مصاحبه با آقایان فرشید ابراهیمی (اسطوره‌شناس)، فریدون جنیدی (پژوهشگر زبانهای باستانی)، روزبه زرین‌کوب (پژوهشگر تاریخ)، شروین وکیلی (پژوهشگر تاریخ)، شمس‌الدین رحمانی (یهود و صهیونیسم‌شناس)، علیرضا سلطان شاهی (رئیس‌مرکز مطالعات فلسطین) وجود دارد که هرکدام با یک زاویه نگاه متفاوت به جشن پوریم نگاه می‌کنند. ببینید من اول فقط می‌خواستم در این مستند بگویم که مردم! یک واقعه‌ای در تاریخ اتفاق افتاده که یک‌جور هلوکاست ایرانیان است و شما از آن خبر ندارید. اما در مرحله بعد آداب و رسوم و چگونگی برگزاری این جشن در بین یهودیان ایرانی و تفاوتش با جشن صهیونیست‌ها هم برایم مهم شد. به ویژه اینکه تعدادی از یهودیان مذهبی ایرانی رسماً می‌گفتند که ما اصلاً صهیونیست‌ها را قبول نداریم و آنها به انحراف رفته‌اند. بعد در مرحله سوم بررسی ادعاهای تاریخی و مواضع سیاسی امروز صهیونیست‌ها دربارهٔ پوریم برایم مهم شد و این‌طوری «پوریم» یک مستند جامعی از آب درآمد که همه این سؤالات را پاسخ می‌دهد.
- نسخه نهایی که آماده شد اول کجا مستند را اکران کردید؟
اول با مریم طالبی که تدوین کار را انجام می‌داد، یک مستند ۴۰ دقیقه‌ای درآوردیم ولی بعد دیدم انگار نتوانسته‌ام همه حرف‌هایم را بزنم و میزان زیادی هم راش در اختیار داشتم. برای همین دوباره نشستیم سرکار و یک کار ۵۴ دقیقه‌ای درآوردیم که شد نسخه نهایی این فیلم. واقعاً خانم طالبی سر این کار خیلی زحمت کشید. کار که آماده شد یک اکران خصوصی در خانه مستند داشتیم که آقای ابراهیم حاتمی‌کیا آمدند و کار را دیدند. خیلی تشویقم کردند و گفتند با این مستند ما را در موضع حمله نسبت به دشمن قراردادی به جای موضع تدافعی. البته بعد از آن پوریم را برای چند تا جشنواره فرستادم که هیچ کدامشان آن را نپذیرفتند! حالا خدا را شکر صداوسیما از کار استقبال کرد و شبکه مستند داوطلب پخش آن شد.
- به نظرتان کار خانم‌های مستندساز انقلابی نسبت به آقایان مستندساز انقلابی چه تفاوتی دارد؟
به نظرم در تکنیک و ساختار که جنسیت نقشی در ساخت مستند ندارد. اما خانم‌ها شاید سختی بیشتری باید برای ساخت اثرشان تحمل کنند. چون اعتماد به خانم‌های مستندساز کمتر است و پیدا کردن تهیه‌کننده و قانع کردن سازمانها و نهادها برای هزینه کردن و بودجه دادن به طرح یک خانم سخت‌تر انجام می‌شود. البته الان اوضاع خیلی بهتر شده. چند سال پیش که خیلی سخت‌تر می‌توانستیم بودجه برای کارها بگیریم. من واقعاً این را می‌بینم که خانم‌های مستندساز انقلابی که می‌خواهند کار اولشان را بسازند، باوجودی که طرح و موضوعشان خیلی خوب و بکر است اما نمی‌توانند تهیه‌کننده پیدا کنند. حالا من به خاطر ساخت چند اثر دیده شده دیگر اینقدر شاید مشکل نداشته باشم، اما این را می‌دانم که خانم‌ها با شرایط سخت تری روبرو هستند.
- کار بعدی‌تان چیست؟
الان مشغول تحقیق روی یک موضوع تاریخی هستم. البته طرح یک کار دربارهٔ پوشش و حجاب را هم با یک رویکرد کاملاً بکر و متفاوت به خانه مستند داده‌ام که خبری از بودجه و پی‌گیری از طرف آنها نشده.[۲]
پانویس
- ↑ «پوریم». دریافت‌شده در ۲۷ تیر ۱۴۰۳.
- ↑ حاتمی‌کیا تشویقم کرد و گفت از دفاع به حمله رفته‌ام روزنامه کیهان، تاریخ انتشار: ۲۴ تیر ۱۳۹۶