پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی
پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی (به انگلیسی:Research Institute of Islamic culture and art analysis network، تاسیس ۱۳۷۲ در تهران) نام یک مرکز علمی پژوهشی در زمینه مباحث نظری درباره هنر به ویژه هنر دینی، هنر اسلامی، هنر متعهد، زیبایی شناسی و فلسفه هنر است که به حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی وابسته است و در پنج گروه پژوهشی مطالعات اجتماعی فرهنگ و هنر، مطالعات رسانه، حکمت هنر، مطالعات اندیشه معاصر انقلاب اسلامی و سیاستگذاری و مدیریت فرهنگ و هنر در حال فعالیت است.
پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی دو میز تخصصی فلسفه و سینما و فقه هنر دارد. این پژوهشکده دارای جایگاه و اثرگذاری چشم‌گیر در حوزۀ عمومی و مباحثات فکری و فرهنگی ایران، محمل پرورش و معرفی صدها پژوهشگر و کارشناس مبتکر و خوش‌فکر علاقه‌مند به فرهنگ اسلامی و انقلابی است.
تاریخچه شکل‌گیری
از ابتدای انقلاب و شکل‌گیری حوزه‌ی هنری و ظهور هنر متعهد دینی در متن انقلاب، مباحث تئوریک هنر، به ویژه در مقوله‌هایی همچون هنر دینی، هنر اسلامی، هنر متعهد، زیبایی‌شناسی و فلسفه‌ی هنر به عنوان یکی از دغدغه‌های مهم هنرمندان مطرح بود. همچنین ضرورت تبیین، تفسیر و بررسی وجود افتراق و اشتراک آثار خلق شده با آثار هنری انقلابی و متعهد در دیگر اعصار و نقاط جهان و همچنین آسیب‌شناسی آثار موجود و جست‌وجوی مبانی هنر دینی در وجوه مختلف برای ادامه، تعمیق، گسترش و استمرار هنر دینی نیز از مواردی بود که ذهن هنرمندان و علاقه‌مندان به حوزه‌ی مباحث تئوریک هنر را به خود مشغول می‌ساخت. در کنار فعالیت‌های خلاقانه‌ای که توسط هنرمندان صورت می‌گرفت، حلقه‌های بحث و بررسی و نقد و تحلیل آثار نیز به صورت غیررسمی در محیطی صمیمانه تشکیل می‌شد و تک کارهایی نیز در مقوله‌های مذکور منتشر می‌گردید؛ اما کم‌کم برای امر تحقیقات، دفاتری نیز شکل گرفت و سرانجام ضرورت ایجاد یک مرکز که بتواند فعالیت‌های پژوهشی را در قالب صحیح علمی و قابل ارزیابی سامان دهد، منجر به تأسیس مرکز تحقیقات هنری حوزه شد. به این ترتیب، عملاً پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی براساس سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت خود در امور پژوهشی علاوه بر داشتن ۹ گروه علمی، نسبت به ایجاد شش مرکز پژوهشی اقدام کرده است: مرکز مطالعات دینی هنر، مرکز مطالعات هنر و فرهنگ ایران، باشگاه هنرپژوهان جوان، مرکز خلاقیت‌های هنری، مرکز دائمی همایش‌ها و نشست‌های علمی و مرکز تحصیلات تکمیلی. پژوهشگاه همچنین به منظور ایجاد فضای لازم علمی ـ تحقیقاتی اقدام به تأسیس کتابخانه و مرکز اسناد کتابخانه تخصصی به همراه بانک‌های مختلف آثار کرده است. انتشار مجله‌ی تخصصی «بیناب» نیز از جمله دیگر فعالیت‌های فرهنگی هنری پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی است.
ماموریت ها
تولید محتوای بنیادی، کاربردی و سیاستی در حوزه های هنر، فرهنگ، رسانه و اجتماعی با رویکرد بومی ایرانی اسلامی، کاربردی سازی محتوا از طریق ارائه خدمات پژوهشی و سیاستی در همکاری با سازمان های فرهنگی و هنری ستاد و صف، تربیت پژوهشگران جوان از طریق حمایت های مادی و معنوی، انتشار محتوا از طریق محافل (نشست ها و گعده ها)، رسانه های مکتوب (کتاب) و برخط (تارنما و میکرو رسانه ها)، توسعه مخاطبان از طریق برگزاری محافل (حضوری و برخط)
گروه‌ها
| نام گروه | محورها و موضوعات |
|---|---|
| گروه مطالعات اجتماعی فرهنگ و هنر | مطالعات اجتماعی دفاع مقدس – مطالعات اجتماعی دین و آیین – مطالعات اجتماعی هنر انقلاب – مطالعات نظری انقلاب اسلامی – نقد علوم اجتماعی مدرن و معرفی و بسط رویکردهای جایگزین |
| گروه مطالعات رسانه | مطالعه شهرت و رسانه های اجتماعی – مطالعه فرهنگیِ فیلم و سینما – مطالعه سیاست گذاری و اقتصاد فیلم – فلسفه رسانه و فضای مجازی – مطالعات سینمای ایران – مطالعات انتقادی رسانه و فضای مجازی (اقتصاد سیاسی رسانه، مطالعات پسا استعماری رسانه و …) |
| گروه سیاستگذاری و مدیریت فرهنگ و هنر | مطالعۀ الگوهای تغییر فرهنگی بر اساس مطالعات نظری و مکاتب فکری – مطالعۀ نظریه رشد، ابعاد و دلالت ها؛ چشم اندازی نو به سیاست فرهنگی در ایران – مطالعۀ تحلیل الگوی حاکم بر سیاست های تنطیمی در تاریخ ایران معاصر (قوانین و رویه های اجرایی) – مطالعۀ الگوهای موفق تغییر فرهنگی در کشورهای دیگر – مطالعه الگوهای موفق و ناموفق تغییر فرهنگی در جامعه ایران – مطالعات سیاست گذاری فرهنگی با هدف تنظیم الگوهای و شیوه های اجرایی سازی نظریه رشد فرهنگی در نظام اداری و اجرایی کشور – مطالعۀ نقشه وضعیت فرهنگی جامعه ایران در پایان قرن ۱۴ |