پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
 | |
| بنیادگذاری | ۱۳۵۸ |
|---|---|
| پیشین | پژوهشگاه دفتر تبلیغات |
| ستاد | قم، اصفهان و مشهد |
| شعار | تبیین معارف اسلام • پالایش فرهنگ دینی از پیرایه‌های جمود و التقاط • تأمین پشتوانه‌های علمی برای نظام‌بخشی و کارآمدسازی حکومت دینی و انقلاب اسلامی |
| وابسته به | دفتر رهبری |
| گروه بالادست | دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم |
| وبگاه | http://isca.ac.ir |
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (تأسیس:۱۳۵۸) مرکز پژوهشی در زمینه علوم دینی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. پژوهشگاه دارای پژوهشکده‌ها، مراکز و گروه‌های پژوهشی است. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیش از ۶۳۰ اثر پژوهشی منتشر کرده و ۱۸۰ جایزه آثار برگزیده در جشنواره‌ها و مجامع علمی کشور، کسب کرده است. در چهارمین جشنواره بین‌المللی فارابی در سال ۱۳۸۹ این پژوهشگاه، مؤسسه برتر پژوهشی معرفی شد.
پیشینه
در سال ۱۳۵۸ با دستور امام خمینی نهادی فرهنگی و تبلیغی در درون حوزه علمیه شکل گرفت که در سال‌های بعد به نام دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم خوانده شد. در سال ۱۳۶۲ نخستین مرکز پژوهشی دفتر با عنوان مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی شکل گرفت. این مرکز در روند تکاملی خود به‌تدریج توانست با ایجاد چهار پژوهشکده (فلسفه و کلام اسلامی، فقه و حقوق، علوم و اندیشه سیاسی، تاریخ و سیره اهل بیت(ع)، و سه مرکز پژوهشی (احیای آثار اسلامی، اصطلاح نامه علوم اسلامی و پاسخگویی به سئوالات دینی) فعالیت‌هایی را در دستور کار خود قرار دهد.
خلأ تحقیقات علمی در عرصه قرآن، دفتر تبلیغات اسلامی را بر آن داشت تا مرکز مستقلی را بدین منظور پایه‌ریزی کند و با توجه به ضرورت انجام مطالعات علمی در موضوع مهدویت، تأسیس نخستین مؤسسه حوزوی در این عرصه به نام پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی رقم خورد.
علاوه بر این، دفتر تبلیغات اسلامی در خراسان نیز فعالیت‌های متنوع پژوهشی را از سال ۱۳۶۸ آغاز کرد. همچنین دفتر اصفهان نیز با توجه به اقتضائات محیطی و شرایط حوزه علمیه اصفهان، در سال‌های اخیر برنامه‌های پژوهشی خود را آغاز کرده است.
در سال ۱۳۸۰ همزمان با برنامه‌ریزی جامعِ دفتر تبلیغات اسلامی، معاونت پژوهشی نیز به بازنگری و اصلاح ساختار، اهداف و خط مشی‌های خود پرداخت. در ساختار جدیدِ دفتر مقرر گردید همه مراکز پژوهشی در قالب یک پژوهشگاه جامع سازماندهی شوند. سرانجام با تصویب چهار پژوهشکده در شورای عالی گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در سال ۱۳۸۴ مجوز قطعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گرفته شد.[۱]
اهداف
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اهتمام به تعمیق و توسعه دانش و معرفت اسلامی و تبیین و گسترش باور، بینش و ارزش‌های اسلامی و انقلابی و به منظور افق‌گشایی علمی، نواندیشی دینی با رویکردی ر‌وشمند و نظام‌یافته به حوزه معرفت دینی تشکیل یافته است. این مجموعه با پشتوانه بیش از دو دهه فعالیت مستمر در عرصه علوم اسلامی و انسانی و با بهره‌مندی از استادان حوزه و دانشگاه تلاش دارد طبق گفته آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان نماد روشنفکری حوزه، به تولید اندیشه و پشتیبانی نظری از اندیشه و فرهنگ دینی و نظام اسلامی بپردازد.
اهداف پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به شرح ذیل است:
- تبیین معارف ناب اسلام و پالایش فرهنگ دینی از پیرایه‌های جمود و التقاط؛
- تبیین نظام‌مند اسلام و ارائه الگوهای کارآمد فردی و اجتماعی متناسب با نیازهای جهان معاصراز طریق توسعه، تعمیق و توانمندسازی علوم اسلامی؛
- تأمین پشتوانه‌های علمی برای نظام‌بخشی و کارآمدسازی حکومت دینی و انقلاب اسلامی.[۲]
وظایف
- بررسی و شناسایی نیازهای پژوهشی در زمینه علوم و فرهنگ اسلامی؛
- اجرای طرح‌های پژوهشی بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای در زمینه‌های علوم و فرهنگ اسلامی؛
- فراهم کردن امکانات لازم و متناسب با فعالیت‌های پژوهشی مرتبط؛
- همکاری پژوهشی با دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی داخل و خارج کشور به منظور ارتقای کیفیت فعالیت‌های پژوهشی در زمینه علوم و فرهنگ اسلامی با رعایت ضوابط و مقررات؛
- ارائه خدمات مشاوره‌ای به اشخاص حقیقی و حقوقی بر اساس نتایج فعالیت‌های علمی و پژوهشی انجام شده در پژوهشگاه؛
- انتشار مجله، کتاب علمی، جزوه آموزشی، تولید نرم‌افزار و برنامه‌های رایانه‌ای متناسب با اهداف پژوهشگاه طبق ضوابط و مقررات در پژوهشگاه؛
- برگزاری همایش‌های علمی و ارائه دستاوردهای پژوهشی در قالب کارگاه‌های آموزشی با رعایت ضوابط و مقررات مربوط.[۳]
ساختار
هیأت امنا
ترکیب هیأت امنا عبارتند از:
- رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم (رئیس هیأت امنا)؛
- نماینده وزیر علوم، تحقیقات و فناوری؛
- استاندار قم (یا مشاور یا معاون وی با رعایت مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی)؛
- رئیس پژوهشگاه (دبیر هیات امنا)؛
- دو تن از شخصیت‌های علمی فرهنگی کشور که نقش موثری در توسعه و پیشرفت پژوهشگاه داشته باشند؛
- یک یا سه تن از اعضای هیات علمی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی در مرتبه استادیاری و یا بالاتر و با پنج سال سابقه کار آموزشی و پژوهشی در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی.
اعضای مذکور در ردیف ۵ و ۶ با تایید و حکم وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برای مدت چهار سال منصوب می‌شوند. معرفی و انتصاب مجدد آنان بلامانع است و تا زمانی که افراد جدیدی به جای آنان منصوب نشده باشند همچنان به وظایف و اختیارات قانونی خود ادامه می‌دهند.
هیأت امنا حداقل در هر فصل از سال، یک بار به دعوت رئیس هیات امنا تشکیل جلسه می‌دهد. در صورت لزوم به پیشنهاد نماینده وزیر علوم، تحقیقات و فناوری یا رئیس پژوهشگاه یا سه تن از اعضا پس از تایید رئیس هیات امنا، جلسه فوق العاده هیات امنا تشکیل می‌شود.
جلسه‌های هیأت امنا با حضور حداقل نصف به علاوه یک کل اعضای هیات امنا رسمیت می‌یابد و تصمیم‌های آنان با رأی اکثریت بیش از نصف کل اعضای هیات امنا معتبر است.[۴]
رؤسای پژوهشگاه
روسای قبلی: محمد تقی سبحانی، احمد مبلغی و حسین توسلی
رئیس فعلی: نجف لک زایی
حوزه ریاست
حوزه ریاست و روابط عمومی پژوهشگاه عهده دار انجام امور مربوط به ریاست پژوهشگاه و اطلاع رسانی اخبار و اطلاعات پژوهشی می باشد، و در زمینه مأموریت‌های زیر انجام وظیفه می‌کند:
اطلاع یابی از نظرات و دیدگاههای مخاطبان درباره عملکرد و فعالیت‌های پژوهشگاه، ابلاغ بخشنامه ها، دستورالعمل‌ها و دستورات رئیس پژوهشگاه به واحدهای پژوهشگاه، انعکاس سیاست ها، برنامه ها، اخبار و مواضع پژوهشگاه در رسانه‌های عمومی، انجام امور مربوط به مکاتبات و ارجاعات نامه‌های رئیس پژوهشگاه، جمع آوری اطلاعات و تهیه و تنظیم گزارش‌های درون سازمانی و برون سازمانی مورد نیاز، برنامه ریزی و هماهنگی جلسات، ملاقات‌ها و بازدید‌های رئیس پژوهشگاه، رسیدگی به امور مراجعان و ملاقات کنندگان رئیس پژوهشگاه، پوشش خبری و تبلیغاتی سمینارها، نشست ها و نمایشگاه های پژوهشگاه.[۵]
بخش‌های ذیل زیر نظر حوزه ریاست فعالیت می‌کنند:
- دفتر ریاست و روابط عمومی؛[۶]
- اداره امور هیأت علمی؛[۷]
- گروه طرح و برنامه؛[۸]
- اداره حراست؛[۹]
- اداره نشر؛[۱۰]
- اداراه فناوری اطلاعات.[۱۱]
معاونت پژوهش
بخش‌های ذیل زیر نظر معاونت پژوهش فعالیت می‌کنند:
- اداره کتابخانه‌ها و اسناد؛[۱۲]
- اداره همکاری‌های علمی و بین المللی؛
- گروه برنامه ریزی و ارزشیابی؛[۱۳]
- واحد ترجمه.[۱۴]
محمدهادی یعقوب‌نژاد معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی می‌باشد.[۱۵]
معاونت منابع انسانی و پشتیبانی
قسمت‌های ذیل زیر نظر معاونت منابع انسانی و پشتیبانی فعالیت می‌کنند:
پانویس
- ↑ پژوهشگاه در یک نگاه
- ↑ پژوهشگاه در یک نگاه
- ↑ پژوهشگاه در یک نگاه
- ↑ هیأت امنا
- ↑ معرفی حوزه ریاست
- ↑ معرفی حوزه ریاست
- ↑ اداره امور هیأت علمی
- ↑ گروه طرح و برنامه
- ↑ اداره حراست
- ↑ اداره نشر
- ↑ اداراه فناوری اطلاعات
- ↑ اداره کتابخانه‌ها و اسناد
- ↑ معرفی گروه برنامه ریزی و ارزیابی پژوهشی
- ↑ واحد ترجمه
- ↑ معرفی معاون پژوهشی
- ↑ اداره منابع انسانی
- ↑ اداره امور پشتیبانی
- ↑ اداره امور مالی
پیوند به بیرون