چرا سوریه (مستند)

چرا سوریه

پوستر فیلم
نام فیلم	چرا سوریه
سبک	مستند
کارگردان	وحید فراهانی
نویسنده	مهدی نعمت‌اللهی
تدوین	وحید فراهانی امیر حاج‌اسماعیلی
صداپیشگان	حسین توکلی ابراهیم ربیعی
مدیر تولید	مجتبی حسینی
شرکت/سازمان تولیدکننده	سازمان هنری رسانه‌ای اوج
زمان	۴۳ دقیقه
کشور	ایران
زبان	فارسی

چرا سوریه (تولید ۱۳۹۸) مستندی است به کارگردانی و تهیه‌کنندگی وحید فراهانی که به بررسی دلیل شروع بحران سوریه و منافع اقتصادی کشورهای حامی تروریسم از جمله آمریکا و همچنین، به دو موضوع ترانزیت انرژی و مسیرهای ترانزیت زمینی می‌پردازد.

این مستند را سازمان هنری رسانه‌ای اوج در ۴۳ دقیقه تولید کرده است.

درباره مستند

مستند «چرا سوریه؟» روایتی‌ است از دریچه‌ای متفاوت به بحران و جنگ سوریه، که تا به حال در رسانه‌های بین‌المللی حرفی از آن بازگو نشده و کمتر به آن پرداخته شده.

این مستند در مورد چرایی ایجاد بحران در سوریه و مسائلی است که باعث شد این جنگ جرقه بخورد. با این رویکرد تلاش کردم که بفهمم نگاه غربی‌ها به جنگ در سوریه چیست و آن را چگونه بازنمایی کردند.

گفتاورد

وحید فراهانی کارگردان مستند «چرا سوریه» در گفتگو با خبرگزاری تسنیم گفت:

به صورت خلاصه، این مستند در مورد چرایی ایجاد بحران در سوریه و مسائلی است که باعث شد این جنگ جرقه بخورد. با این رویکرد تلاش کردم که بفهمم نگاه غربی‌ها به جنگ در سوریه چیست و آن را چگونه بازنمایی کردند.

وی اضافه کرد: با نگاهی دقیق‌تر به دنبال پاسخ این پرسش بودم که دلیل حمایت بسیاری از کشورها از ایجاد بحران در سوریه چیست و این کشور چه اهمیتی برای آنان به ویژه آمریکا دارد و چرا اصرار به رفتن بشار اسد داشتند؟

فراهانی با اشاره به شبهاتی که درباره حضور نیروهای ایرانی در سوریه وجود دارد، گفت: به نظرم به خوبی نتوانستیم به این سؤال پاسخ بدهیم که چرا باید در سوریه حضور پیدا کنیم و بجنگیم؟ این موضوع در حالی است که روسیه ۳۰ دلیل برای حضورش در سوریه مطرح و این دلایل را مو به مو برای افکار عمومی خود واکاوی کرده است. به عبارت دیگر، افکار عمومی‌شان توجیه شده و به همین دلیل حمایت می‌شوند. بنابراین معتقدم که باید پشت پرده بحران در سوریه را مورد واکاوی قرار بدهیم و با بررسی تمام منافع کشورمان، افکار عمومی را اقناع کنیم.

این مستندساز تصریح کرد: اگر از من بپرسید که دغدغه اصلی‌ام از ساخت این مستند چه بوده است، به شما پاسخ می‌دهم که اگر روزی فرزند شهید مدافع حرم بزرگ شد و از او پرسیدند که چرا پدرت به سوریه رفت و شهید شد، جوابی قانع‌کننده ارائه بدهد. معتقدم که برای حضورمان در سوریه باید گفتمان، تحلیل و دلیل منطقی داشته باشیم. باید منافع ملی‌مان و منافع منطقه خاورمیانه که با حضور ایران در سوریه حفظ شد، بیان شود، متأسفانه رسانه‌های خارجی ایران را متهم به تروریست‌پروری می‌کنند در حالی که خودمان کمتر راجع به نقشمان حرف می‌زنیم. نه فقط از تریبون فیلم مستند بلکه در همه رسانه‌ها این موضوع باید تبیین شود.

وی تأکید کرد: البته هدفم این نیست که فقط منافع ایران را بیان کنم، بلکه کل منطقه خاورمیانه دارای منافعی است که با حضور تروریست‌ها در آن و حمایت کشورهای غربی از آنان برهم می‌ریزد. این منافع هم در حوزه سیاسی است، هم در بخش ژئوپلتیکی و هم در بخش اقتصادی. برهمین اساس تلاش کردم برخلاف اکثر مستندها که در میدان نبرد حضور دارند، به پشت جبهه جنگ در سوریه نزدیک شده و نگاهی تحلیلی به موضوعات داشته باشم. چندین عامل مهم وجود دارد که ما در این فیلم به ۳-۴ عامل اصلی که سبب ایجاد جنگ در سوریه و ادامه دار شدن آن می‌شود، پرداختیم. این عوامل جزء به جزء مورد واکاوی قرار گرفته است.

کارگردان مستند «چرا سوریه» با اشاره به اینکه مستندهای تحلیلی بسیار کمی درباره ظهور داعش در منطقه و جنگ‌های ناشی از آن ساخته شده است، گفت: یکی از انتقاداتی که به مستندسازان وارد است این است که چرا نگاه بازتری به بحران در سوریه ندارند و تنها به مستندهایی از نبردهای میدانی در جبهه‌ها اکتفا کردند. به نظرم اکنون با فاصله گرفتن از جنگ در سوریه زمان مناسبی فراهم شده است که نگاهی تحلیلی به این موضوع داشته باشیم. برای مثال جالب است بدانید که ترامپ در چند سخنرانی‌اش‌ در مورد تحریم ایران می‌گوید: "آنان ضعیف شدند و نگاهی به مدیترانه ندارند" این موضوع برایم بسیار جالب بود که چرا چنین حرفی زده است و همین حرف او تبدیل به یکی از کدهایی شد که در ساخت فیلم از آن استفاده کردیم.

او درباره روند تولید این فیلم گفت: ساخت این مستند نزدیک به دو سال طول کشید و سفرهای بسیاری به بخش‌های مختلف سوریه داشتیم؛ شاید بتوانم بگویم که در این مدت، کل سوریه و شهرهای آن را دور زدم تا بتوانم تصاویر مدنظرم را به دست بیاورم. در بعضی نقاط در این سفرها تلاش می‌کردم که نگاهم به پشت جبهه جنگ باشد و تأثیر جنگ بر مردم را بررسی کنم. البته محدودیت‌هایی هم وجود داشت و بعضاً با بن‌بست‌هایی روبه‌رو شدیم که در کار اختلال ایجاد می‌کرد. این فیلم متقاضی حضور در چهاردهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت شده است.

وی درباره بازخوردهایی که از پخش این مستند در اکران‌های خصوصی خود گرفته است، گفت: بازخوردهای خوبی در اکران‌های خصوصی گرفتم، اکثراً معتقد بودند که این فیلم دارای چند حلقه و کد مفقوده است که حرف‌های تازه و کمتر شنیده‌شده‌ای را بیان کرده است. البته شاید خیلی از آنها را قبلاً در رسانه‌ها شنیده باشیم اما کمتر به آنها پرداخته شده و ما در این فیلم دوباره آنها را بازنمایی کردیم.

پیوند به بیرون

• مستند «چرا سوریه؟» به سینما حقیقت رسید
• اشاره سید حسن نصرالله به مستند «چرا سوریه»
• پشت پرده جنگ سوریه در «چرا سوریه» / سختی‌های تولید یک مستند برای جشنواره عمار