یوسفعلی میرشکاک

از یاقوت
(تغییرمسیر از یوسف علی میرشکاک)
یوسفعلی میرشکاک
نام اصلییوسفعلی میرشکاک
زمینه فعالیتشاعر
نویسنده
ملیتایرانی
تاریخ تولد۲۰ شهریور ۱۳۳۸ ‏(۶۵ سال)
محل تولدخوزستان
سال‌های نویسندگی۱۳۵۸ تا کنون
جوایزگواهینامه درجه یک هنری در رشته شعر
برگزیده دومین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر
آدرس اینستاگرامیوسفعلی میرشکاک

یوسفعلی میرشکاک (متولد ۲۰ شهریور ۱۳۳۸ در روستای خیرآباد معلا از توابع شوش خوزستان) شاعر و نویسنده است. در طول چهار دهه اخیر در زمینه‌های گوناگونی فعال بوده‌است؛ از سرودن شعر و نگارش نقدهای ادبی تا نوشته‌های طنز و مقالات سیاسی و مذهبی و عرفانی.

زندگی و فعالیت هنری

در زادگاه خود خواندن و نوشتن آموخت. شاهنامه‌خوانی‌‌ها و فایزخوانی‌‌های پدرش در آن سن تاثیری عمیق در او بر جای گذاشت به نحوی که از سال‌های نوجوانی میل پایان ناپذیر به مطالعه و خواندن پیدا نمود و در جستجوی کتاب‌های تازه بر می‌آمد. در زمان تحصیل در دبیرستان که وی مصادف با حوادث انقلاب بود، به دلیل شعارهای سیاسی ماموران خانه پدریش را مورد بازرسی قرار دادند خود وی در خانه نبود، اما بخش زیادی از کتاب هایش را از بین بردند.

اندک زمانی پس از انقلاب بود که راهی تهران شد و در آنجا به حلقه شاعران نوپای انقلابی پیوست و از همان زمان به عنوان شاعری با زبان محکم و حماسی در میان دیگران شناخته شد. نگاه نافذ و گیرا و صدای پرطنین‌‌اش باعث می‌شد در هر مجلسی که به شعرخوانی می‌ پردازد، خیلی زود شناخته شود و نام و چهره‌‌اش در اذهان بماند. فعالیت سیاسی و مطبوعاتی‌‌اش را از همین دوران در حزب جمهوری اسلامی و سپس روزنامه این حزب و نیز در روزنامه کیهان شروع کرد و چندی نگذشت که مسئولیت صفحات ادبی این روزنامه‌‌ها به او سپرده شد.

با شروع جنگ تحمیلی به جبهه‌‌های حق علیه باطل پیوست تا وظیفه خود را برای دفاع از آب و خاک این مرز و بوم به انجام برساند. با آنکه سال‌‌ها از پایان جنگ گذشته تاثیر آن بر روح او هنوز باقی است؛ هنوز هم وقتی صحنه به شهادت رسیدن برخی از دوستانش را با زبان تشنه به یاد می‌آورد، گویی آواری از اندوه بر سرش فرود می‌آید. دهه شصت علاوه بر حضور در جبهه دهه ‌ای بود که او جایگاه خود را به عنوان یک شاعر و منتقد ادبی به تثبیت رساند و آثار او یکی پس از دیگری منتشر شدند. نخستین مجموعه شعر او با عنوان قلندران خلیج در همین دهه منتشر شد. دیوان بزرگ ‌ترین شاعر سبک هندی «عبدالقادر بیدل دهلوی» برای اولین بار در ایران به همت و تصحیح او به چاپ رسید.

او در همین دوران نقاشی را که همواره به آن علاقه ‌مند بود جدی‌‌تر گرفت و تابلو‌های ارزشمندی خلق کرد. تا کنون چندین نمایشگاه از آثار نقاشی او برگزار شده که با استقبال پرشور علاقه‌ مندان به این هنر مواجه شده است. مجموعه شعرهای او با عنوان «ماه و کتان»، «از چشم اژدها»، «از زبان یک یاغی» و… یکی پس از دیگری به چاپ می‌‌‌رسیدند و او همچنان در حال خواندن و آموختن بود. او یکی از بهترین منتقدان ادبی دوران ما است و شاهد این سخن مقالات متعدد و آثاری است که در این زمینه منتشر کرده که از آن جمله می‌توان به کتاب ‌های «در سایه سیمرغ» و «اجمال و تفصیل» اشاره کرد.

این شاعر همچنین از چهره ‌های درخشان غزل و چهارپاره ‌سرایی در شعر سه دهه اخیر به شمار می‌‌رود. از دیگر مجموعه شعرهای او می‌توان به «جای دندان پلنگ» و «زخم بی‌‌بهبود» اشاره کرد. جایزه جشنواره شعر فجر را از آن خود کرده و به عنوان یکی از پیشکسوتان شعر سه دهه اخیر بارها از او تقدیر شده است. ویژگی دیگر او قدرت و توان بالا در طنزنویسی است. کتاب دیپلمات‌نامه او جایزه بهترین طنز مکتوب کشور را از آن خود کرده است. بارها در جشنواره سراسری طنز کشور از او تقدیر شده و جوایز فراوانی برده و حالا البته به عنوان داور در این جشنواره ‌ها حضور پیدا می‌کند. او سال‌‌ها است به تدریس و تاویل شاهنامه فردوسی مشغول است و در این زمینه تحقیقات ارزشمندی را به چاپ رسانده است. در زمینه‌‌های اجتماعی نیز نقطه ‌نظرات و انتقادات ارزشمندی دارد که بخش‌‌هایی از آنها در کتابی با عنوان «غفلت و رسانه ‌های فراگیر» به چاپ رسیده ‌اند. از دیگر آثار او می‌توان به این نام‌‌ها و عناوین اشاره کرد: «نامه‌ به رئیس ‌جمهور آینده»، «فرامرز نامه»، «ستیز با خویشتن و جهان» و…[۱]

کتاب‌شناسی

استفاده اهالی موسیقی از اشعار میرشکاک

برخی از اشعار استاد میرشکاک توسط اهالی موسیقی کشورمان به آواز خوانده شده است. از جمله غزل

جوایز و افتخارات

  • دارای گواهینامه درجه یک هنری در رشته «شعر»
  • برگزیده دومین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر در بخش امام و انقلاب

مقالات

  • بحران هویت: ۱- فلسفه زدگی و فلسفه زدگان ۲- تقلید تأسیس و دهکده جهانی
  • تأملی در شعر لری
  • اسطوره یا آزادی؟
  • فرامرزنامه
  • بی‌گمان بر آثار عجمی نیز همین خواهد رفت
  • نیست انگاری و ایمان
  • شهریار و دعوت به توحید و ولایت
  • اسپاسمانتالیزم، غایت تجدد‌طلبی در شعر: تأملی در حجم‌گرایی
  • مرتضی پیش از شهادت هم شهید بود
  • سر در گمی میان وهم و واقعیت (نگاهی به گندم و گیلاس دفتر شعر منوچهر آتشی)
  • و...

نمونه‌ای از اشعار

سر بر آر ای خصم کافر کیش حیدر مرده است
معنی انا فتحنا سراکبر مرده است
صاحب معراج یعنی مصطفی منبر سپرد
آنکه بر منبر سلونی گفت و منبر مرده است
ای یهود خیبری بردار دست از آستین
مرتضی صاحب لوای فتح خیبر مرده است
گر حسن را زهر خواهی داد ای فرزند هند
گاه شد چون صاحب تیغ دو پیکر مرده است
زینبی کو تا بگرید زار بر نعش حسین
یا حسین آیا کسی جز تو مکرر مرده است
آفتاب دین احمد جانشین بو تراب
بر سر حق سدر سبز سایه گستر مرده است
کهف کامل آخرین فرزند صدق مصطفی
شهپر جبریل اسماعیل هاجر مرده است
لا فتی الا علی لاسیف الا ذولفقار
روز خندق پیش چشم خیل کافر مرده است
خاک بر سر کن الاشرق حقیقت همعنان
باختر پیوند شادی کن که خاور مرده است[۳]


اذا الشمس کورت

ترکیب‌بند معروف «اذالشمس کورت» که در کتاب «ماه و کتان» منتشر شده است، از شاهکارهای شعر انقلاب است که بر پیشانی آن نوشته شده است: «درسوک بقیةالله مصطفوی امام خمینی و بیعت با جانشین روح خدا آیت‌الله خامنه‌ای». بندی از این ترکیب‌بند زیبا، به عنوان غزل شهرت یافت. ردیف این غزل در همان نسخه « مرده است‎» درج شده است، اما خود شاعر تأکید دارد ردیف اصلی و اولی شعر همین «کشته شد» است که توسط نخستین انتشار دهندگان بنا به مصالحی عوض شده است.

سر بر آر ای خصم کافرکیش! حیدر کشته شد
معنی انا فتحنا، سرّ اکبر کشته شد
صاحب معراج، یعنی مصطفی منبر سپرد
آنکه بر منبر سلونی گفت و منبر کشته شد
ای یهود خیبری! بردار دست از آستین
مرتضی، صاحب لوای فتح خیبر کشته شد
گر حسن را زهر خواهی داد، ای فرزند هند!
گاه شد، چون صاحب تیغ دو پیکر کشته شد
زینبی کو تا بگرید زار بر نعش حسین؟
یا حسین! آیا کسی جز تو مکرر کشته شد؟
آفتاب دین احمد، جانشین بوتراب
بر سر حق سدر سبز سایه‌گستر کشته شد‎
کهف کامل، آخرین فرزند صدق مصطفی
شهپر جبریل، اسماعیل هاجر کشته شد‎
لا فتی الاّ علی لا سیف الا ذوالفقار
روز خندق پیش چشم خیل کافر کشته شد‎
خاک بر سر کن، الا شرق حقیقت هم‌عنان!
باختر! پیوند شادی کن که خاور کشته شد‎[۴]


پانویس

  1. «شاعران انقلاب:یوسفعلی میرشکاک». دریافت‌شده در ۳ خرداد ۱۴۰۳.
  2. «پنجره‎­ای به شعر یوسفعلی میرشکاک». ۲۱ بهمن ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲ خرداد ۱۴۰۳. کاراکتر soft hyphen character در |عنوان= در موقعیت 7 (کمک)
  3. «شاعران انقلاب:یوسفعلی میرشکاک». دریافت‌شده در ۳ خرداد ۱۴۰۳.
  4. «پنجره‎­‌ای به شعر یوسفعلی میرشکاک». دریافت‌شده در ۳ خرداد ۱۴۰۳. کاراکتر soft hyphen character در |عنوان= در موقعیت 7 (کمک)