یاقوت:پیش‌نویس انجمن حکمت و فلسفه ایران
مؤسسهٔ پژوهشی حکمت و فلسفهٔ ایران یک مؤسسه پژوهشی دولتی در تهران است.
تاریخچه مؤسسه حکمت
«انجمن فلسفه شاهنشاهی ایران» در سال ۱۳۵۳به همّت دکتر سیدحسین نصر و با خرید دو ساختمان تاریخی در قلب تهران که امروزه به ثبت سازمان میراث فرهنگی رسیده تاسیس شد. اهداف نخستین تاسیس این انجمن عبارت بود از:
- شناسایی و گسترش میراث فکری و فلسفی ایران در دوران اسلامی و پیش از آن در سطح ملی و بین‌المللی
- معرفی بهتر سنت‌های فکری شرق و غرب به ایرانیان
- زمینه‌سازی برای تطبیق و مقایسه بین سنت‌های مختلف فلسفی و تطبیق آنها با حکمت اسلامی
انجمن در راستای تحقق اهداف خود از استادان برجسته داخلی و خارجی دعوت به همکاری کرد. در میان اساتید برجسته داخلی می‌توان از استاد سیدجلالالدین آشتیانی دکتر عباس زریاب‌خویی و استاد جواد مصلح نام برد و در میان اساتید نامدار بین‌المللی هم باید به پروفسور هانری کربن، پروفسور توشیهیکو ایزوتسو و پروفسور کورود اشاره کرد که با تشکیل کلاس‌های تخصصی که بر قرائت و تفسیر متون اصیل حکمی، عرفانی و فلسفی ابتنا داشت، شاگردان مبرزی نظیر ویلیام چیتیک، جیمز موریس، نصرالله پورجوادی و غلامرضا اعوانی، را پروراندند که در حال حاضر خود صاحب کرسی در دانشگاه‌های معتبر ایران و جهان هستند. اندیشمندانی چون استادان جلالالدین همایی، محمود شهابی، عباس زریاب‌خویی و یحیی مهدوی از جمله اعضای هیئت امنای این انجمن بودند. در حال حاضر، اساتید بزرگی چون دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی و دکتر سیدمصطفی محقق‌داماد به تدریس در مؤسسه اشتغال دارند. این انجمن بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با عنوان «انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران» به فعالیت خود ادامه داد و از سال ۱۳۶۳ با نام «انجمن حکمت و فلسفة ایران» با تعداد دیگری از مؤسسات پژوهشی ادغام و به عنوان زیرمجموعه «مؤسسه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی» در قالب دو پژوهشکده «حکمت و ادیان» و «تاریخ و فلسفه علم» به فعالیت خود ادامه داد. در این مدت، فعالیتهای پژوهشی انجمن کمر‌نگ‌تر شد و بیشتر در قالب فعالیتهای آموزشی ادامه یافت. اما از سال ۱۳۸۰ با موافقت شورای گسترش آموزش عالی از «پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی» منفک شد و با کوشش‌های دکتر غلامرضا اعوانی از ابتدای سال ۱۳۸۱ تاکنون به صورت مؤسسه‌ای مستقل و با عنوان «مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران» به فعالیت خود ادامه می‌دهد. در دهه‌های بعدی، موسسه حکمت و فلسفه با هدف معرفی جریانهای نوپدید فلسفی و نیز تبیین موضوعات جدید فلسفی اقدام به بسط فعالیتهای خود در این عرصه کرد که تشکیل گروه‌های مطالعات علم، منطق و فلسفه غرب هم در این راستا بوده است. شایان ذکر است که مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، از ابتدای تأسیس، در کنار فعالیتهای آموزشی خود، همواره مبتکر کلاس‌های آموزشی آزاد نیز بوده که دوره‌های بسیار ارزشمندی را برای علاقه‌مندان ارائه کرده است.
انتشارات
انتشارات مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران از بدو تاسیس، به تألیف و تصحیح آثاری بنیادین در حوزه فلسفه، کلام، عرفان، منطق و نشر آنها پرداخته است و یا آثار ارزشمندی را که در حوزه‌های مذکور پدید آمده شناسایی و به طبع و نشر آنها اقدام کرده است. آثاری که در این راستا منتشر می‌شوند متناسب با اهداف و وظایف تخصصی مؤسسه و درجهتِ تعمیق آگاهی به حوزه‌های عمومی و اختصاصی حکمت و فلسفه‌اند.
نشریه جاویدان خرد
جاویدان خرد نشریهای تخصصی است که با هدف انتشار مقاله‌ها و دستاوردهای پژوهشی غالباً در رشتة فلسفه و مطالعات مرتبط با حکمت دینی، اسلامی، ایرانی و مبانی هنر مقدس توسط مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران منتشر می‌شود که دربرگیرندة مقالههایی به زبانهای فارسی، عربی، انگلیسی، فرانسوی،... بوده است. انتشار جاویدان خرد از سال ۱۳۵۳ آغاز شد که تا انقلاب اسلامی ۷ شماره از آن منتشر گردید. انتشار جاویدان خرد از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۸۷ متوقف ماند. اما از سال ۱۳۸۷ به صورت دوفصلنامهی علمی پژوهشی و بدونوقفه منتشر شده است. نشریة جاویدان خرد در سالهای اخیر با هدف معرفی جریانهای نوپدید فلسفی و نیز تبیین موضوعات جدید فلسفی در موضوعات اخیر هم اقدام به چاپ مقاله کرده است. [۱]
گروه‌های پژوهشی
گروه‌های پژوهشی مؤسسه حکمت و فلسفۀ ایران وظیفه برنامه‌ریزی، هماهنگی، نظارت، هدایت، حمایت و اجرای طرح‌های پژوهشی و ضمناً تشکیل دوره‌های تحصیلات تکمیلی با تأکید بر پژوهش را در چارچوب اساسنامه و مقررات داخلی بر عهده دارند. در حال حاضر، مؤسسه حکمت و فلسفه دارای هفت گروه پژوهشی به شرح ذیل است:
- گروه فلسفه غرب
- گروه فلسفه اسلامی
- گروه ادیان و عرفان
- گروه منطق
- گروه مطالعات علم
- گروه کلام
- گروه مطالعات ابن‌سینا
- گروه حکمت عملی
- گروه فلسفه علوم انسانی[۲]
اهداف مؤسسه
- کمک به توسعۀ پژوهش در زمینه‌های حکمت اسلامی، فلسفۀ غرب، کلام، ادیان و عرفان، فلسفۀ تطبیقی، منطق، تاریخ و فلسفۀ علم، مطالعات علم و فلسفۀ دین؛
- زمینه‌سازی مناسب برای ارتقای فعالیتهای پژوهشی فلسفی و نظری در کشور؛
- بررسی و شناسایی شاخه‌های نوین فلسفه و معرفی آنها در کشور؛
- طرح مسائل سنتی فلسفه و رشته‌های مرتبط به روشی جدید؛
- کوشش برای احیای جایگاه ویژۀ ایران در فلسفۀ اسلامی و فلسفه به صورت کلی؛
- کوشش برای نشر فرهنگ فکر و اندیشۀ فلسفی و منطقی در جامعه و ارتقای سطح دانش و بینش اسلامی؛
- پرداختن به دانش‌های میان‌رشته‌ای بین فلسفه و علوم دیگر؛
- همکاری‌های بین‌المللی با مراکز فلسفی و مؤسسات مشابه در جهان و برگزاری همایش‌های علمی و تخصصی و جلسات بحث و سخنرانی داخلی و بین المللی در موضوعات مرتبط با فلسفه و حکمت در چارچوب مقررات و ضوابط؛
- چاپ و انتشار فصلنامه و کتب و نشریات تخصصی با رعایت قوانین و مقررات و ضوابط مربوط؛
- ایجاد ارتباط مستمر با مراکز تحقیقاتی داخلی و خارجی فعال در این زمینه در چارچوب قوانین و مقررات و ضوابط کشور.[۳]
وظایف مؤسسه
- انجام طرح‌های پژوهشی بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای؛
- پرداختن به دانش‌های میان رشته‌ای بین فلسفه و دیگر علوم؛
- تصحیح و ترجمه و تألیف متون فلسفی، عرفانی و کلامی به زبانهای فارسی و خارجی؛
- همکاری با مراکز فلسفی و مؤسسات مشابه در جهان؛
- جذب نخبگان و پژوهشگران ممتاز و برجستۀ داخل و خارج؛
- چاپ و انتشار فصلنامه و کتب و نشریات تخصصی [۴]
پانویس
- ↑ «تاریخچه مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران». دریافت‌شده در ۷ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «گروه‌های پژوهشی». دریافت‌شده در ۷ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «اهداف مؤسسه». دریافت‌شده در ۷ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «نشریات». دریافت‌شده در ۷ شهریور ۱۴۰۳.