کاربر:Jifrank/صفحه تمرین3

Jifrank/صفحه تمرین3

اطلاعات شخصی
تاریخ تولد	۱ مهر ۱۳۴۰ ‏(۶۳ سال)
ملیت	ایرانی
زبان مادری	آذری
محل تولد	تهران
محل اقامت	تهران
تحصیلات	دانش‌آموخته رشته سینما با گرایش فیلمنامه‌نویسی
دانشگاه	دانشگاه هنر تهران
اطلاعات هنری
عنوان هنری	کارگردان • نویسنده
حوزه فعالیت	سینما • تلویزیون
شروع فعالیت هنری	۱۳۵۹
آثار	مهاجر • از کرخه تا راین • بوی پیراهن یوسف • چ • بادیگارد • خروج
جوایز	سیمرغ بلورین جایزهٔ ویژهٔ هیئت داوران • سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی • سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه • سیمرغ بلورین بهترین فیلم • و ... .
سایر
سایر فعالیت‌ها	تدوینگری • بازیگری • فیلمبرداری

ابراهیم حاتمی‌کیا (زاده ۱ مهر ۱۳۴۰ در تهران) نویسنده و کارگردان سینما و تلویزیون ایران است. او دانش‌آموختهٔ رشته سینما (گرایش فیلمنامه‌نویسی) از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر است. بدون شك هركسی كه با دنیای سینما آشناست، وقتی با سینمای جنگ و ژانر‍ دفاع مقدس روبه‌رو می‌شود بیش از هركس نام ابراهیم حاتمی‌كیا در ذهن و خاطرش تداعی می‌شود.

زندگی و فعالیت حرفه‌ای

حاتمی‌کیا در ۱ مهر ۱۳۴۰ در یک خانواده با اصالت آذری در تهران متولد شد. پس از پایان تحصیلات دوره دبیرستان وارد دانشكده سینما و تئاتر دانشگاه هنر شد و بااینكه تا میانه‌های دوران تحصیلش در دانشگاه به دلیل انجام كارهای هنری و فیلمسازی اشتیاق چندانی به آموزش درزمینه تئاتر نداشت، سرانجام با تغییر شاخه تحصیلی‌اش در رشته فیلمنامه‌نویسی از دانشگاه هنر فارغ‌التحصیل شد. او در سال ۱۳۶۷ در دوره فیلمنامه‌نویسی دانشگاه هنر تهران حضور یافت و در سال ۱۳۷۲ از پایان‌نامه خود با موضوع «نئورئالیسم در سینمای ایتالیا» دفاع کرد. او دانش‌آموخته رشته سینما با گرایش فیلمنامه‌نویسی از دانشکده سینما و تئاتر، دانشگاه هنر است

قبل از انقلاب جرات رفتن به سینمای فارسی را نداشت و شاید كل فیلم‌هایی كه قبل از انقلاب دیده است به ۱۰ فیلم نرسد به همین دلیل همیشه عاشق تلویزیون بود شاید روی آوردن وی به ساخت سریال‌های تلویزیونی، ریشه در این علاقه هم داشته باشد. حاتمی‌كیا چنانچه خودش اذعان دارد فیلمسازی را به شكل آماتور آغاز كرده است و در سال 58 در كلاس‌های فیلمبرداری و فیلمنامه‌نویسی استادانی همچون اكبر عالمی، منوچهر عسگری‌نسب و عزیز‌الله حاجی مشهدی دوره‌هایی را گذراند و علاقه‌مند بود كه در فیلمسازی آماتور فعالیت كند؛ اما گاهی ورود یك شخص یا وقوع یك حادثه در زندگی ما انسان‌ها به نقطه عطف یا تحول در زندگی‌اش بدل می‌شود شاید سید مرتضی آوینی برای ابراهیم حاتمی‌كیا مصداق همین سخن باشد. او در همان سال‌ها در گروه تلویزیونی «روایت فتح» و در كنار شهید آوینی به كار فیلمبرداری مشغول شد و در سال ۱۳۶۴ نخستین فیلم بلند خود را برای گروه فیلم و سریال شبكه دوم سیما بانام «هویت» ساخت که تصویری واقع‌گرایانه از گرایش‌های سیاسی آن دوران ارائه شده باشد. پس از ساخت این فیلم، خسرو دهقان منتقد سینما استعداد حاتمی‌کیا را کشف کرد و در یکی از نشریات سینمایی نوشت: «فیلمساز خوش‌قریحه‌ای دارد وارد سینما می‌شود».

البته او پیش ‌از این در سال ۱۳۶۱ برای فیلمبرداری از منطقه عملیاتی راهی جبهه‌ها شد اما در آخرین لحظه این عملیات لغو شد و به دنبال آن تصمیم گرفت طرحی را كه از مدت‌ها قبل در ذهنش داشت كلید بزند و به‌این‌ترتیب فیلم اول او با عنوان «تربت» ساخته شد. بعد از این حاتمی‌كیا مشغول ساخت فیلمی به نام «هویت» شد این فیلم داستان مصدومی است كه به‌اشتباه مجروح جنگی قلمداد می‌شود و بستری شدن او در كنار رزمندگان در او - كه از حال و هوای معنوی به دوراست - تحولی به وجود می‌آورد. هرچند هویت فیلم مهمی نبود ولی برخی منتقدان بارقه‌هایی از استعداد را در آن ‌دیدند. این فیلم بعدها به دلایلی به‌جای سینما از تلویزیون پخش شد.

حاتمی‌کیا فعالیت‌های سینمایی خود را با ساخت فیلم‌های کوتاه و مستند در رابطه با سینمای جنگ آغاز کرد. در سال ۱۳۹۳، حاتمی‌کیا یکی از ۹ سینماگری بود که نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر برای یک عمر فعالیت را دریافت کرد. او در رأی‌گیری از ۵۵ فیلم‌شناس ایرانی در سال ۱۳۸۱ به عنوان یکی از ده فیلم‌ساز برتر تاریخ سینمای ایران شناخته شد و همچنین در سال ۱۳۹۴، در نظرسنجی ۴۳ منتقد برای بهترین کارگردانان پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ در رتبهٔ چهارم قرار گرفت.

حاتمی‌کیا علاوه بر کارگردانی در عرصه فیلمنامه‌نویسی، تدوین‌گری، بازیگری و فیلمبرداری نیز فعالیت دارد.

پوستر کنسرت نمایش کلنل

اثر نمایشی از امین اشرفی با همکاری حوزه هنری است که زندگی کلنل محمد

ادامه مطلب

پوستر کنسرت نمایش کلنل

اثر نمایشی از امین اشرفی با همکاری حوزه هنری است که زندگی کلنل محمد

ادامه مطلب

پوستر کنسرت نمایش کلنل

اثر نمایشی از امین اشرفی با همکاری حوزه هنری است که زندگی کلنل محمد

ادامه مطلب

پوستر کنسرت نمایش کلنل

اثر نمایشی از امین اشرفی با همکاری حوزه هنری است که زندگی کلنل محمد

ادامه مطلب

پوستر کنسرت نمایش کلنل

اثر نمایشی از امین اشرفی با همکاری حوزه هنری است که زندگی کلنل محمد

ادامه مطلب

پوستر کنسرت نمایش کلنل

اثر نمایشی از امین اشرفی با همکاری حوزه هنری است که زندگی کلنل محمد

ادامه مطلب

تصویری از ابراهیم حاتمی کیای جوان در پشت صحنه ساخت مجموعه مستند روایت فتح

ابراهیم حاتمی‌کیا در پشت صحنه فیلم آژانس شیشه‌ای

حاتمی کیا در پشت صحنه فیلم چ

ابراهیم حاتمی‌کیا در جلسه تست فیلمبرداریِ‌ سریال موسی کلیم‌الله (ع)

حضور ابراهیم حاتمی‌کیا در دیدار پیشکسوتان و فعالان دفاع مقدس با رهبر انقلاب (۱۴۰۲)

---

پایان جنگ

مصاحبه رشیدپور با حاتمی‌کیا

مصاحبه رضا رشیدپور با ابراهیم حاتمی کیا (۱۳۹۷)

0:00 0:00

بعد از ساخت فیلم‌های «هویت» و «دیده‌بان»، جنگ به پایان رسید؛ اما سینمای حاتمی‌كیا تازه آغاز شد. البته ساخت «دیده‌بان» نیز تقریبا در فضای پایانی جنگ ساخته‌شده بود. این فیلم به دنیای درونی و باورهای شخصی یك رزمنده ساده و معمولی نزدیك شده بود كه با قهرمان‌های آثار جنگی در آن سال‌ها بسیار متفاوت بود و بیش از آنكه غلو شده و سوپرمنی باشد، تصویری واقعی و باورپذیر داشت. اساسا قهرمان‌های سینمای حاتمی‌كیا به عنوان پاشنه آشیل آثار وی شناخته می‌شوند كه به‌ویژه در آثار شهری او بار اصلی فیلم را بر دوش می‌كشند و گویا به‌جای حاتمی‌كیا از زبان او سخن می‌گویند. قهرمان‌هایی كه حتی بیش از نام خود فیلم، در اذهان مخاطبان حك‌شده‌اند. حاج كاظم «آژانس شیشه‌ای» به همین واسطه به شخصیت ماندگاری در سینمای ایران بدل شده است.

پس از پایان جنگ «مهاجر» اولین فیلم سینمایی حاتمی‌‌كیا بود كه درسال ۶۹ تولید شد. به جرات می‌توان گفت این فیلم از اولین فیلم‌های جنگی است كه شخصیت‌های خودی هم در آن ضعف دارند و رزمندگان آن به‌شدت واقعی هستند. امری كه كمتر در آثار سینمایی جنگ آن زمان می‌توان سراغی از آن گرفت. فیلم‌های دفاع مقدس در آن سال‌ها بیشتر دارای سویه تبلیغاتی و شعاری بود كه انگار برای روحیه دادن به مخاطبان و رزمندگان ساخته می‌شد اما حاتمی‌كیا در مهاجر نشان داد كه به‌جای قهرمان‌سازی‌های صوری و بزن‌بهادر كه یك‌تنه ده‌ها نفر را حریف است، به قدرت درونی و معنوی قهرمان‌های قصه‌اش می‌پردازد و به همین دلیل نیز شخصیت‌پردازی كاراكتر‌های قصه او همواره به عنوان نقطه عطف آثارش شناخته می‌شود. آدم‌های قصه او بیش از آنكه قهرمان باشند، دردمند هستند.

دلنوشته ابراهیم حاتمی‌کیا در پی شهادت سیدحسن نصرالله‌ (۷ مهر ۱۴۰۳)

انا لله و انا الیه راجعون

سید این احوال دو گانه را چه کنم؟! مگر جامه‌ای جز رخت شهادت بر تو زیبنده بود.

کاش سید، مقابلت نشسته بودم و متن سوگنامه را با خودت تمرین می‌کردم. مطمئن هستم هر بار جمله‌ای در وصفت می‌نوشتم با آن گونه‌های سرخ و محجوب، می‌خندیدی و مرا خجالت‌زده می‌کردی.

سید‍، جگرم سوخت. باورش سخت است که لبنان بدون تو را تصور کنم.

سید، بارها در لبنان به عشق دیدارت به انتظار نشستم و سهم دیدارت نصیبم نشد.

سید، ارابه فرعون را به بازی گرفته‌ام و فریاد می‌کشم صدا، دوربین، حرکت ولی عالم مَجاز من کجا، عالم حقیقی تو و یارانت کجا. من مشغول قهرمان بازی مجاز بودم که خبر آمد سیدحسن نصرالله رفت.

صدا و دوربین خاموش ولی حرکت تو تا بیت‌المقدس ادامه خواهد داشت. اکنون من مانده‌ام و چشمان گریان آسیه سلام الله که مقابل شکنجه فرعون برای دست کشیدن از حق منتظر است و او جز هم‌نشینی خدا چیزی نمی‌بیند.

سید، این قوم فرعونی به گواه تاریخ رفتنی‌اند ولی راه تو و مرام و نگاه مقاومت همچنان ماندنی خواهد بود.

من که حاضر نیستم تصویر انگشت اشاره‌ات که به سمت اسرائیل نشانه می‌رفتی را، لحظه‌ای از نظرم پاک کنم و بر پیکر پاره پاره‌ات نظر کنم.

سید زنده است. راه مقاومت زنده است.

مضامین آثار

همچنین ببینید: فیلم‌شناسی ابراهیم حاتمی‌کیا

ابراهیم حاتمی‌کیا، کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس برجسته ایرانی، یکی از تاثیرگذارترین چهره‌ها در سینمای ایران است. آثار او اغلب به مضامین انسانی، اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد و تلاش دارد تا در بستر تاریخ معاصر ایران، هویت ملی و دینی را مورد بررسی قرار دهد. حاتمی‌کیا در فیلم‌هایش به تقابل بین سنت و مدرنیته، جنگ و صلح، و عشق و فراق می‌پردازد.

یکی از ویژگی‌های بارز اندیشه‌های او، توجه به ارزش‌های اخلاقی و انسانی است. او با استفاده از روایت‌های جذاب و شخصیت‌های عمیق، سعی می‌کند مخاطب را به تفکر درباره چالش‌های زندگی دعوت کند. حاتمی‌کیا همچنین با نگاهی انتقادی به مسائل اجتماعی، نظیر جنگ، فقر و مشکلات فرهنگی، به تصویر کشیدن واقعیت‌های جامعه ایرانی می‌پردازد.

فیلم‌هایی مانند بوی پیراهن یوسف و آژانس شیشه‌ای نه تنها به مسائل جنگ و دفاع مقدس می‌پردازند، بلکه ابعاد انسانی و عاطفی را نیز به خوبی به نمایش می‌گذارند. به این ترتیب، اندیشه‌های حاتمی‌کیا در کنار روایت‌های سینمایی‌اش، نه تنها سینما را غنی‌تر می‌کند، بلکه به ترویج تفکر انتقادی در جامعه کمک می‌نماید.

اگرچه سینمای حاتمی‌كیا در ژانر دفاع مقدس شناخته می‌شود، اما دغدغه‌های اجتماعی و ایدئولوژیك متناسب با تحولات تاریخی جامعه را در آثار وی نباید فراموش كرد. فیلم‌های حاتمی‌كیا تناسب جامعه‌شناختی زیادی با زمان ساخت خود دارد و جریان‌شناسی فیلم‌های او به‌نوعی مطالعه اجمالی تاریخ اجتماعی_ فرهنگی معاصر است. قهرمان‌های فیلم‌های او به‌نوعی دغدغه‌های خود وی را بازنمایی می‌كند. او فیلمسازی است كه فرزند زمان خویش است و جالب اینكه اغلب آثار وی نه صرفا ساخت فیلم‌های جنگی كه پرسش‌هایی از جنگ است؛ به‌ویژه پرسش‌هایی كه بعد از جنگ، هویت انسان‌های مثل او را به چالش كشیده است. ستیز و سازش با جهان «از كرخه تا راین»، افتخارات دیروز و ارزش‌های امروز «برج مینو»، امیدهای آرمان‌شهرگرایانه و ناامید‌ی‌های واقع‌گرایانه «بوی پیراهن یوسف»، رشادت‌های عصر جنگ و سیاست‌های عصر صلح (آژانس شیشه‌ا‌‌ی)، اصولگرایی و عمل‌گرایی «موج مرده»، انتخاب میان نوستالژی گذشته و عشق به زندگی «روبان قرمز» و سرانجام گزینش میان جامعه‌ا‌‌ی كه ساخته‌ایم و رویایی كه در سرداریم «ارتفاع پست» تعارض ایدئولوژیك نسل جنگ و نسل امروز «به نام پدر» و...

سینمای ضد جنگ

حاتمی کیا درباره سینمای ضد جنگ میگوید: خوشبختانه این واژه (سینمای ضد جنگ) کم کم جایگاه خود را در سینمای جنگ باز کرده وصرفأ یک معنای ضد ملی و ضد دفاع از آن مستفاد نمی‌شود. البته معتقدم که هنوز به روشنی این موضوع باز نشده است. مفهوم ضد جنگ در سینمای ایران با مفهوم ضد جنگ سینمای آلمان یا آمریکا تفاوت دارد و اگر به این نکته توجه نشود ، همان مشکلی پیش خواهد آمد که برای سینمای هنری ما که مشهور به سینمای جشنواره ای‌ است پیش آمده و عملأ تر و خشک را با هم می‌سوزانند. اینکه سینمای ضد جنگ، سینمای ضد خشونت و کشتار و خونریزی‌ست، مفهومی بشری و اذلی دارد ، ولی مشکل از لحظه‌ای آغاز می‌شودکه فیلمسازی این الگو را از جای دیگر بگیرد و به سینمای جنگ بومی الصاق کند. جنگ ما ذاتأ جنگ تدافعی بوده است و جنگجویان آن به قصد دفاع از آرمانها و ارزشها به میدان رفتند. حال اگر فیلمساز بی‌توجه به این نگاه، هر جنگ و جنگیدنی را منکوب کند و چنان نکبتی از جنگ را اشاعه دهد که هر نوع دفاعی نیز مزموم شمرده شود به نظر من خیانت به امنیت جامعه اش کرده است.

عدالت خواهی

یکی از محورهای اصلی گفتمان انقلاب اسلامی دستیابی به عدالت است و ابراهیم حاتمی کیا به عنوان فیلمسازی برآمده از این گفتمان، همواره دغدغه اصلی خود را عدالت اجتماعی معرفی کرده است.

فیلم‌ها

گاهشمار فیلم‌های سینمایی حاتمی‌کیا

• ۱۳۶۵
  هویت
• ۱۳۶۷
  دیده بان
• ۱۳۶۸
  مهاجر
• ۱۳۷۰
  وصل نیکان
• ۱۳۷۱
  از کرخه تا راین
• ۱۳۷۲
  خاکستر سبز
• ۱۳۷۴
  بوی پیراهن یوسف (فیلم) و برج مینو (فیلم)
• ۱۳۷۶
  آژانس شیشه‌ای
• ۱۳۷۷
  روبان قرمز
• ۱۳۷۹
  موج مرده
• ۱۳۸۰
  ارتفاع پست
• ۱۳۸۳
  به رنگ ارغوان
• ۱۳۸۴
  به نام پدر
• ۱۳۸۷
  دعوت
• ۱۳۸۹
  گزارش یک جشن
• ۱۳۹۲
  چ
• ۱۳۹۴
  بادیگارد
• ۱۳۹۶
  به وقت شام
• ۱۳۹۸
  خروج

جایزه‌ها و نامزدی‌ها

جشنواره	سال	بخش	رشته	فیلم	نتیجه	م.
جشنواره فیلم فجر	۱۳۶۳	مسابقهٔ سینمای ایران	سیمرغ بلورین بهترین فیلم کوتاه	صراط	دیپلم افتخار
	۱۳۶۷	مسابقهٔ سینمای ایران	سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه	دیده‌بان	نامزدشده
			سیمرغ بلورین جایزهٔ ویژهٔ هیئت داوران	دیده‌بان	برنده
	۱۳۶۸	مسابقهٔ سینمای ایران	سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی	مهاجر	نامزدشده
			سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه	مهاجر	دیپلم افتخار
	۱۳۷۱	مسابقهٔ سینمای ایران	سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی	از کرخه تا راین	نامزدشده
			سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه	از کرخه تا راین	نامزدشده
	۱۳۷۲	مسابقهٔ سینمای ایران	سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی	خاکستر سبز	نامزدشده
	۱۳۷۶	مسابقهٔ سینمای ایران	سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی	آژانس شیشه‌ای	برنده
			سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه	آژانس شیشه‌ای	برنده
	۱۳۷۷	مسابقهٔ سینمای ایران	سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی	روبان قرمز	نامزدشده
		مسابقهٔ سینمای بین‌الملل	سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی	روبان قرمز	برنده
		بهترین‌های سینمای ایران بعد از انقلاب اسلامی	بهترین فیلم سیاسی	آژانس شیشه‌ای	برنده
			بهترین فیلم دفاع مقدس	از کرخه تا راین	برنده
	۱۳۸۰	مسابقهٔ سینمای ایران	سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی	ارتفاع پست	نامزدشده
	۱۳۸۴	مسابقهٔ سینمای ایران	سیمرغ بلورین بهترین فیلم	به نام پدر	برنده
			سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی	به نام پدر	نامزدشده
			سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه	به نام پدر	دیپلم افتخار
		مسابقهٔ سینمای بین‌الملل	سیمرغ بلورین بهترین فیلم	به نام پدر	برنده
	۱۳۸۸	مسابقهٔ سینمای ایران	سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی	به رنگ ارغوان	برنده
			سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه	به رنگ ارغوان	نامزدشده
			سیمرغ بلورین جایزهٔ ویژهٔ هیئت داوران	به رنگ ارغوان	نامزدشده
		مسابقهٔ سینمای بین‌الملل	سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه	به رنگ ارغوان	برنده
	۱۳۹۲	سودای سیمرغ	سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی	چ	نامزدشده
		جام جهان‌نما	سیمرغ بلورین جایزهٔ ویژهٔ هیئت داوران	چ	برنده
	۱۳۹۶	سودای سیمرغ	سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی	به وقت شام	برنده
جشن سینمای ایران	۱۳۷۷	مسابقهٔ فیلم‌های بلند	تندیس زرین بهترین کارگردانی	آژانس شیشه‌ای	برنده
	۱۳۷۸	مسابقهٔ فیلم‌های بلند	تندیس زرین بهترین کارگردانی	روبان قرمز	نامزدشده
	۱۳۸۱	مسابقهٔ فیلم‌های بلند	تندیس زرین بهترین کارگردانی	ارتفاع پست	برنده
			تندیس زرین بهترین فیلم‌نامه	ارتفاع پست	نامزدشده
			فیلم برگزیدهٔ انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران	ارتفاع پست	نامزدشده
			فیلم برگزیدهٔ خانه سینما	ارتفاع پست	برنده
	۱۳۸۷	مسابقهٔ فیلم‌های بلند	تندیس زرین بهترین کارگردانی	دعوت	نامزدشده
			تندیس زرین بهترین فیلم‌نامه	دعوت	نامزدشده
	۱۳۹۵	مسابقهٔ فیلم‌های بلند	تندیس زرین بهترین کارگردانی	بادیگارد	نامزدشده
	۱۳۹۷	مسابقهٔ فیلم‌های بلند	تندیس زرین بهترین کارگردانی	به وقت شام	نامزدشده
جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت	۱۳۶۹	مسابقهٔ فیلم‌های بلند	تندیس بهترین فیلم	دیده‌بان	برنده
			تندیس بهترین کارگردانی	دیده‌بان، مهاجر	برنده
	۱۳۷۱	مسابقهٔ فیلم‌های بلند	تندیس بهترین فیلم‌نامه	وصل نیکان	دیپلم افتخار
	۱۳۷۳	مسابقهٔ فیلم‌های بلند	تندیس بهترین کارگردانی	از کرخه تا راین	نامزدشده
			تندیس بهترین فیلم‌نامه	از کرخه تا راین	دیپلم افتخار
	۱۳۷۵	مسابقهٔ فیلم‌های بلند	تندیس بهترین کارگردانی	برج مینو	نامزدشده
			تندیس بهترین فیلم‌نامه	بوی پیراهن یوسف	نامزدشده
	۱۳۷۷	مسابقهٔ فیلم‌های بلند	تندیس بهترین کارگردانی	آژانس شیشه‌ای	نامزدشده
			تندیس بهترین فیلم‌نامه	آژانس شیشه‌ای	نامزدشده
			تندیس جایزهٔ ویژهٔ هیئت داوران	آژانس شیشه‌ای	برنده
	۱۳۷۹	بیست سالهٔ سینمایی	تندیس جایزهٔ ویژهٔ هیئت داوران: چهار فیلم‌ساز شاخص	—	دوم
	۱۳۸۴	سینمای دفاع مقدس	پنج کارگردان برتر	—	اول
	۱۳۸۹	سینمای دفاع مقدس	سه کارگردان برتر	آژانس شیشه‌ای	اول
			سه فیلم‌نامه برتر	آژانس شیشه‌ای	اول
	۱۳۹۳	سینمای ایران	تندیس بهترین کارگردانی	چ	برنده
			تندیس بهترین فیلم‌نامه	چ	نامزدشده
		سینمای بین‌المللی	تندیس جایزهٔ ویژهٔ هیئت داوران	چ	برنده
	۱۳۹۵	سینمای ایران	تندیس بهترین کارگردانی	بادیگارد	برنده
			تندیس بهترین فیلم‌نامه	بادیگارد	نامزدشده
		جایزه داوری خانواده شهدا	بهترین اثر	بادیگارد	برنده
	۱۳۹۷	چهل سال سینمای مقاومت	بهترین کارگردان	—	برنده
			بهترین فیلم‌نامه‌نویس	—	برنده
جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران	۱۳۸۷	سی سال سینمای ایران	بهترین فیلم‌ساز دفاع مقدس	—	برنده
	۱۳۸۹	فیلم‌های بلند	تندیس بهترین کارگردانی	به رنگ ارغوان	برنده
			تندیس بهترین فیلم‌نامه	به رنگ ارغوان	نامزدشده
	۱۳۹۱	فیلم‌های بلند	تندیس بهترین بازیگر نقش مکمل مرد	الگو:نشکن	نامزدشده
	۱۳۹۳	فیلم‌های بلند	تندیس بهترین کارگردانی	چ	نامزدشده
	۱۳۹۵	فیلم‌های بلند	تندیس بهترین کارگردانی	بادیگارد	نامزدشده
			تندیس جایزهٔ ویژهٔ هیئت داوران	بادیگارد	برنده
	۱۳۹۷	فیلم‌های بلند	تندیس بهترین کارگردانی	به وقت شام	نامزدشده
جشن حافظ	۱۳۷۸	—	تندیس بهترین کارگردانی	روبان قرمز	نامزدشده
			تندیس بهترین فیلم‌نامه	روبان قرمز	نامزدشده
	۱۳۸۱	سینما	تندیس بهترین کارگردانی	ارتفاع پست	نامزدشده
			تندیس بهترین فیلم‌نامه	ارتفاع پست	نامزدشده
	۱۳۹۰	سینما	تندیس بهترین کارگردانی	به رنگ ارغوان	نامزدشده
	۱۳۹۵	سینما	تندیس بهترین کارگردانی	بادیگارد	نامزدشده
	۱۳۹۷	سینما	تندیس بهترین کارگردانی	به وقت شام	نامزدشده
جشنواره سیما	۱۳۸۲	سریال‌های درجه «الف»	بهترین کارگردانی	خاک سرخ	برنده
جشنواره فیلم سن‌سباستین	۱۹۹۹	مسابقهٔ اصلی	صدف طلایی بهترین فیلم	روبان قرمز	نامزدشده
جشنواره فیلم مار دل پلاتا	۲۰۰۳	مسابقهٔ اصلی	آستور طلایی بهترین فیلم	ارتفاع پست	نامزدشده
جشنواره فیلم بغداد	۲۰۱۶	—	نخل طلای بهترین فیلم بلند	بادیگارد	برنده
جشنواره فیلم‌های ایرانی لندن	۲۰۱۶	—	بهترین فیلم از نگاه تماشاگران	بادیگارد	اول
جشنواره فیلم مستقل وین	۲۰۱۷	—	تندیس طلایی بهترین فیلم بلند	بادیگارد	نامزدشده
			تندیس طلایی بهترین کارگردانی	بادیگارد	برنده
			تندیس طلایی بهترین دستاورد هنری	بادیگارد	برنده
جایزه سینمایی ققنوس	۱۳۹۴	—	تندیس ققنوس بهترین فیلم	بادیگارد	برنده
	۱۳۹۶	—	تندیس ققنوس بهترین فیلم	به وقت شام	برنده
جایزه سینمایی آینه	۱۳۹۴	—	تندیس آینه بهترین فیلم	بادیگارد	برنده
جشنواره فیلم شهر	۱۳۹۶	فیلم‌های سینمایی	بهترین کارگردانی	بادیگارد	نامزدشده

کتاب‌شناسی

آثار

—	نشان‌دهندهٔ موجود نبودن اطلاعات

عنوان	سال	ناشر	شناساگر	منبع
فرمان موج: فیلم‌نامه	۱۳۶۷	امیرکبیر	—
از کرخه تا راین: فیلم‌نامهٔ کامل، گفت‌وگوها، نقدها	۱۳۷۲	کانون فرهنگی، علمی و هنری ایثارگران	—
خاکستر سبز: فیلم‌نامه	۱۳۷۳	کانون فرهنگی، علمی و هنری ایثارگران	—
بوی پیراهن یوسف: فیلم‌نامه	۱۳۷۴	کانون فرهنگی، علمی و هنری ایثارگران	—
برج مینو: فیلم‌نامه	۱۳۷۵	کانون فرهنگی، علمی و هنری ایثارگران	—
آژانس شیشه‌ای: فیلم‌نامه	۱۳۷۶	کانون فرهنگی، علمی و هنری ایثارگران	شابک ‎۹۶۴-۶۵۲۹-۰۳-۸
موج مردهٔ حاتمی‌کیا: از فکر تا فیلم‌نامه	۱۳۷۹	فرهنگ کاوش	شابک ‎۹۶۴-۶۵۳۰-۴۴-۳
دیده‌بان: فیلم‌نامه	۱۳۸۰	فرهنگ کاوش	شابک ‎۹۶۴-۶۵۳۰-۵۸-۳
طوق سرخ، تربت، صراط: فیلم‌نامه‌های کوتاه	۱۳۸۰	فرهنگ کاوش	شابک ‎۹۶۴-۶۵۳۰-۵۹-۱
هویت: فیلم‌نامه	۱۳۸۰	فرهنگ کاوش	شابک ‎۹۶۴-۶۵۳۰-۶۰-۵
مهاجر: فیلم‌نامه	۱۳۸۰	فرهنگ کاوش	شابک ‎۹۶۴-۶۵۳۰-۶۱-۳
وصل نیکان: فیلم‌نامه	۱۳۸۰	فرهنگ کاوش	شابک ‎۹۶۴-۶۵۳۰-۶۲-۱
روبان قرمز: فیلم‌نامه	۱۳۸۰	فرهنگ کاوش	شابک ‎۹۶۴-۶۵۳۰-۶۶-۴
موج مرده: فیلم‌نامه	۱۳۸۰	فرهنگ کاوش	شابک ‎۹۶۴-۶۵۳۰-۶۷-۲
ارتفاع پست: فیلم‌نامه	۱۳۸۰	فرهنگ کاوش	شابک ‎۹۶۴-۶۵۳۰-۷۰-۲
دربارهٔ به نام پدر	۱۳۸۹	توفیق آفرین	شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۷۱۳۷-۶۷-۶

دربارهٔ آثار

کتاب‌های تحلیلی

عنوان	سال	پدیدآور	ناشر	شناساگر	یادداشت	منبع
مجموعه مقالات در معرفی و تحلیل آثار ابراهیم حاتمی‌کیا	۱۳۷۶	حسین معززی‌نیا	کانون فرهنگی، علمی و هنری ایثارگران	شابک ‎۹۶۴-۶۵۲۹-۰۴-۶
آژانس شیشه‌ای	۱۳۷۷	سعید عقیقی	قطره	شابک ‎۹۶۴-۳۴۱-۰۲۰-X	از مجموعهٔ نقد سینمای ایران
ابراهیم حاتمی‌کیا، فیلم‌ساز مؤلف	۱۳۷۷	محمدرضا روحانی	تکاپو	شابک ‎۹۶۴-۶۶۳۴-۰۸-۷
دانشنامه سینمایی ابراهیم حاتمی‌کیا: مروری بر زندگی و آثار ابراهیم حاتمی‌کیا	۱۳۹۰	لیلی کریمان	توفیق آفرین	شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۷۱۳۷-۷۱-۳
بررسی مردم‌شناختی سینمای جنگ در ایران با تکیه بر آثار ابراهیم حاتمی‌کیا	۱۳۹۰	طلعت حسامی	خانه تاریخ و تصویر ابریشمی	شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۵۶۹۶-۵۷-۸
زن در سینمای حاتمی‌کیا	۱۳۹۶	معصومه اسماعیلی	اتاق آبی	شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۵۵۹۰-۲۹-۶
درآمدی جامعه‌شناسانه بر سینمای جنگ	۱۳۹۶	سید مهدی اعتمادی‌فرد	سوره مهر	شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۰۳-۱۷۷۹-۹
دیده‌بان: تحلیلی از سینمای ابراهیم حاتمی‌کیا	۱۳۹۸	شهاب اسفندیاری	کانون فرهنگی خانه هنرمندان ایران	شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۹۷۵۳-۹۸-۷	ترجمهٔ مسعود اوحدی و احمد عبیات
سینما و جامعه: بررسی تطبیقی بازنمایی ارزش‌های اجتماعی در آثار ابراهیم حاتمی‌کیا و اصغر فرهادی	۱۳۹۸	عاصمه قاسمی	اندیشه احسان	شابک ‎۹۷۸-۶۲۲-۶۷۱۹-۰۴-۹
کارگردان‌های سینمای دفاع مقدس: ابراهیم حاتمی‌کیا	۱۳۹۹	مهدی غلام‌حیدری	هنر دفاع	شابک ‎۹۷۸-۶۲۲-۶۰۴۹-۵۳-۵	جلد نخست از مجموعهٔ سه‌جلدی
دگردیسی گفتمان در سینمای دفاع مقدس	۱۳۹۹	رضا قلی‌پور شهابی	نگاره‌پرداز صبا	شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۵۱۲۵-۳۵-۱
پیچاپیچ: بررسی سیر سینمای سیاسی ایران پس از انقلاب اسلامی در آثار ابراهیم حاتمی‌کیا	۱۳۹۹	محسن جلیلوند	کمینه	شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۹۴۹۴-۵۳-۸

کتاب‌های هنری

عنوان	سال	پدیدآور	ناشر	شناساگر	منبع
بادیگارد	۱۳۹۵	اسماعیل حاتمی‌کیا	اوج کودک و نوجوان	شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۹۶۲۲۱-۶-۰

گفتاورد

ابراهیم حاتمی کیا با اشاره به مدت زمان دیدار با حاج قاسم سلیمانی و دلیل پذیرش سریال «موسی(ع)» عنوان کرد: شاید حتی ۱۰ ساعت پشت سرهم حاج قاسم را ندیده باشم، اما انرژی که از او گرفتم، همیشگی است و اصلاً پروژه «موسی(ع)» را به این دلیل قبول کردم که حاج قاسم را دیدم. به گزارش ایسنا، حاتمی‌کیا درباره نحوه آشنایی خود با سردار سلیمانی گفت: من چهار دهه عمر خودم را در سینما گذراندم و زمانی که جنگ تمام شد تا جاهایی حرف برای گفتن داشتم، اما به یکباره این برایم مسأله شد که دیگر چه چیزی برای گفتن داریم؟... می‌دیدم بچه‌هایی که آن‌ها را می‌شناختم، هر کدام به نوعی پراکنده و بعضی وارد سیاست و عده‌ای وارد اقتصاد شدند و برخی هم به پادگان‌ها رفتند؛ من این افق و آرمان‌ها را بیشتر از این نمی‌دیدم و روی آن گیر و بحث داشتم که از اینجا به بعد باید چه چیزی را تبدیل به مسأله کنیم تا اینکه موضوع حاج قاسم پیش آمد. احساس کردم نفسم درحال بندآمدن است و انگار حاج قاسم این نفس را باز کرد؛ یعنی وقتی بحث محور مقاومت، سوریه و لبنان مطرح شد، با زبان و ادبیات دیگری ایشان وارد میدان عمل شد.

حاتمی‌کیا با تأیید اینکه اولین بار حاج قاسم را در زمان حضور «بادیگارد» در جشنواره فیلم فجر سال ۹۴ و شب قبل از اختتامیه دیدم، عنوان کرد: به این دلیل که نسبت به ایشان ارادت داشتم، سعی کردم چهره بازیگر اصلی ام (پرویز پرستویی) شبیه حاج قاسم سلیمانی باشد. معتقدم حاج قاسم فراتر از نقش حیدر ذبیحی فیلم «بادیگارد» بود، اما دوست داشتم به او نزدیک شوم. البته حاج قاسم فیلم را دید و پسندید. بعد هم ما را به دفترش دعوت کرد و من قضیه ساخت فیلم «به وقت شام» را مطرح کردم و گفتم اجازه بدهید بروم و تحقیق کنم، اما راه نمی‌دادند و به جهت مسائل امنیتی سخت می‌گرفتند، چون ما از جهاتی در معرض دید بودیم و این برای تشکیلات سپاه قدس دردسرساز بود.

این کارگردان با بیان اینکه آن شب با صراحت همراه با التماس با حاج قاسم برای «به وقت شام» صحبت کردم، ادامه داد: یادم می‌آید در جلسه اولی که سردار سلیمانی را دیدم، خیلی صریح اعتراض کردم و ایشان هم گوش می‌دادند. اعتراضم به این بود به جای اینکه از سمت شما تشویق شوم، درحال التماسم و چرا راه برای فیلمسازی من در سوریه باز نیست؛ تا اینکه بالاخره سردار اجازه داد و یکی از مؤثرترین شخصیت‌ها و نیروهای منطقه خود را پیش من گذاشت. این شخصیت سرگذشت و تاریخچه اتفاقاتی را که در سوریه اعم از پیشروی‌ها و عقب‌نشینی رخ داده برایم توضیح داد تا اینکه به تدمور، حلب و جاهایی رفتیم که می‌خواستم ببینم. برایم جالب بود در آنجا بچه‌هایی را که بعدها فکر می‌کردم بعد از جنگ دیگر نیستند و هرکدام وارد حیطه خاصی از سیاست و اقتصاد شده اند دیدم. ادبیات این بچه‌ها همان ادبیات جنگ است؛ اما با آمدن رسانه، زرنگ‌تر شده‌اند و می‌دانند با تلفن‌های همراه خود چه کاری انجام می‌دهند. این‌ها نه تنها برایم جالب بود؛ بلکه نفس بسته مرا باز می‌کرد. مطمئن بودم دلش شور خواهد زد که چه کار کردم. وقتی حاج قاسم می‌خواست بیاید فیلم را ببیند، از اضطراب، انگار قلبم به داخل دهانم می‌آمد. الحمدالله وقتی حاج قاسم فیلم را دیدند، هم چشم‌های اشک‌آلود و هم واکنشش را که دستم را گرفت تا راهروی مصاحبه بروم، دیدم و نفسم باز شد. حاج قاسم نسبت به «به وقت شام» محبت داشت، اما این فیلم در مقابل آنچه این عزیزان انجام می‌دادند، واقعا کوچک است. من سر هیچ فیلمی به این شکل از خانواده شهدا هدیه نگرفتم که سر این فیلم گرفتم. به عنوان مثال، فرزند یک مدافع حرم اهل آبادان عینک ری‌بن، یکی چفیه و دیگری انگشتر خود را به من هدیه کرد. مطمئنم حاج قاسم کوهی از این مسائل را با خود داشت، اما با خودش برد.

«روح چمران آنقدر بزرگ بود که باید فارغ از آن مسائل سیاسی به آن پرداخته می‌شد که همین هم شد. چمران با نگاه وسیعی که داشت طیفهای مختلفی را در اطراف خود گرد آورده بود از دکترها تا داش مشتی‌های جنوب شهری هردو جذبش شده بودند و او آنها را در کنار خود داشت.»

مرتضی آوینی دربارهٔ وی گفته‌است: «من هیچ‌کس دیگر را نمی‌شناسم که هم‌چون حاتمی‌کیا فیلم بسازد … حاتمی‌کیا همهٔ وجود خود را در فریم‌ها می‌دمد و هر بار خود را می‌سوزاند تا از شعلهٔ آن چراغی برافروزد و هر بار ققنوس وار از همان آتش، حیات دوباره می‌گیرد».

مسعود فراستی در برنامه اپستروف آپارات گفت: «به نظر من ابراهیم حاتمی کیا بهترین کارگردان ایرانی است.»

«انا لله و انا الیه راجعون
سید این احوال دو گانه را چه کنم؟! مگر جامه‌ای جز رخت شهادت بر تو زیبنده بود.
کاش سید، مقابلت نشسته بودم و متن سوگنامه را با خودت تمرین می‌کردم. مطمئن هستم هر بار جمله‌ای در وصفت می‌نوشتم با آن گونه‌های سرخ و محجوب، می‌خندیدی و مرا خجالت‌زده می‌کردی.
سید‍، جگرم سوخت. باورش سخت است که لبنان بدون تو را تصور کنم.
سید، بارها در لبنان به عشق دیدارت به انتظار نشستم و سهم دیدارت نصیبم نشد.
سید، ارابه فرعون را به بازی گرفته‌ام و فریاد می‌کشم صدا، دوربین، حرکت ولی عالم مَجاز من کجا، عالم حقیقی تو و یارانت کجا. من مشغول قهرمان بازی مجاز بودم که خبر آمد سیدحسن نصرالله رفت.
صدا و دوربین خاموش ولی حرکت تو تا بیت‌المقدس ادامه خواهد داشت. اکنون من مانده‌ام و چشمان گریان آسیه سلام الله که مقابل شکنجه فرعون برای دست کشیدن از حق منتظر است و او جز هم‌نشینی خدا چیزی نمی‌بیند.
سید، این قوم فرعونی به گواه تاریخ رفتنی‌اند ولی راه تو و مرام و نگاه مقاومت همچنان ماندنی خواهد بود.
من که حاضر نیستم تصویر انگشت اشاره‌ات که به سمت اسرائیل نشانه می‌رفتی را، لحظه‌ای از نظرم پاک کنم و بر پیکر پاره پاره‌ات نظر کنم.
سید زنده است. راه مقاومت زنده است.
ابراهیم حاتمی‌کیا
۸ مهر ۱۴۰۳»

متن سوال اول؟ ▼

جواب سوال اول

متن سوال دوم؟ ▼

جواب سوال دوم

متن سوال سوم؟ ▼

جواب سوال سوم

متن سوال چهارم؟ ▼

جواب سوال چهارم